Ngoài sự nghiệp chính trị, Lê Quý Đôn còn để lại cho đời sau một di sản tinh thần vô cùng quý giá, bao gồm gần 40 bộ sách mà nội dung đề cập đến hầu hết mọi lĩnh vực: kinh tế, chính trị, triết học, lịch sử, địa lý, ngôn ngữ, văn học… Trong đó có nhiều bộ nổi tiếng như: Đại Việt thông sử, Phủ biên tạp lục, Kiến văn tiểu lục, Bắc sứ thông lục, Vân đài loại ngữ, Quần thư khảo biện, Dịch kinh phu thuyết, Toàn Việt thi lục, Hoàng Việt văn hải... Tác phẩm của Lê Quý Đôn phần lớn được viết bằng chữ Hán. Ngoài ra, ông cũng sử dụng chữ Nôm để sáng tác văn học, để mô tả các giống lúa, cây cỏ hoặc diễn giải, chú thích các bộ kinh điển Nho học như Tứ thư ước giải, Thư kinh diễn nghĩa. Về sáng tác thơ ca, ông để lại tập thơ chữ Hán “Quế Đường thi tập” và một số sáng tác bằng chữ Nôm.
Bầu ơi thương lấy bí cùng/ Tuy cùng khác giống nhưng chung một giàn.“Nhiễu điều phủ lấy giá gương/ người trong một nước thì thương nhau cùng” - trải qua hàng nghìn đời chống chọi với những hiểm họa, thiên tai dịch bệnh để tồn tại và phát triển bao câu ca dao, tục ngữ đã được dân gian đúc rút, nhắn nhủ. Thêm huyền tích về bọc trăm trứng càng cho chúng ta ngẫm sâu hơn về hai chữ đồng bào. Khái niệm đồng bào tồn tại và thể hiện sức mạnh, vẻ đẹp vĩ đại của nó trong lịch sử, mỗi khi có những thử thách nguy nan, mỗi khi cần qui tụ sức lực, tâm trí của cải vì một mục đích chung, đưa lại những bài học máu thịt về sự gắn bó để cùng sinh tồn. Và những ngày khi cả nước phải đương đầu với dịch bệnh covid-19 mỗi chúng ta lại được thấm đẫm trong cảm xúc những câu chuyện về nghĩa đồng bào. Nhà thơ Nhà báo Nguyễn Quang Hưng chia sẻ với chúng ta về điều này qua một Tản văn gửi tới chương trình
Giống như nhiều môn học khác trong chương trình phổ thông, môn Ngữ văn cũng rất cần sách tham khảo dành cho giáo viên và học sinh trong quá trình thị phạm và mở rộng kiến thức. Bên cạnh những cuốn sách phục vụ cho công tác dạy và học thì còn vô số các tài liệu văn mẫu đang được nhiều nhà xuất bản phát hành một cách tràn lan, thiếu kiểm soát. Phóng sự “Văn mẫu nhiều như nấm sau mưa- trách nhiệm thuộc về ai?" nằm trong vệt phóng sự nhiều kỳ “Văn mẫu- Hệ lụy trong tương lai” của BTV Dương Hà.
Các số trước của chương trình “Tìm trong kho báu” đã đi vào thế giới sáng tác Quốc âm của Nhà thơ – Danh sĩ Phạm Thái thông qua các tác phẩm tiêu biểu như truyện thơ “Sơ kính tân trang”, bài phú “Chiến tụng Tây Hồ”, bài “Văn tế Trương Quỳnh Như”. Riêng tác phẩm “Sơ kính tân trang”, nội tại có những bài thơ Nôm đối đáp, xướng họa giữa hai nhân vật chính Phạm Kim và Trương Quỳnh Thư – Lấy nguyên mẫu từ cuộc tình và sáng tác của nhà thơ Phạm Thái và Trương Quỳnh Như. Từ đây, cũng hé lộ thân thế và tài năng của một nữ tác giả trong dòng thơ Nôm. Chương trình hôm nay giải mã phần nào nội dung, phong cách sáng tác ý nhị và độc đáo ấy.
Cụm từ “văn mẫu” không phải bây giờ mới được nhắc tới, mà vấn đề này đã được xới xáo từ nhiều năm trước. Mục tiêu của chương trình giáo dục phổ thông mới là hướng tới hình thành phát triển năng lực, tư duy và phẩm chất của người học. Vì vậy vấn nạn văn mẫu lại một lần nữa gióng lên hồi chuông đòi hỏi cần có những thay quyết liệt trong toàn ngành. Để các em học sinh, vừa là đối tượng nhưng cũng là người thụ hưởng luôn cảm thấy hứng thú với môn Ngữ Văn, từ đó thêm yêu hơn vẻ đẹp thanh sắc của tiếng Việt. Vệt bài “Văn mẫu- Hệ lụy trong tương lai” của phóng viên Dương Hà (Ban Văn học nghệ thuật VOV6) sẽ giúp thính giả có góc nhìn khách quan về vấn đề này. Mở màn cho vệt bài là bài viết “Tác động 2 mặt của văn mẫu”.

Đại dịch covid -19 hoành hành thế giới 2 năm nay đã làm thay đổi, đảo lộn bao điều. Những dự định kế hoạch bị ngưng trệ, phá vỡ, bao nếp sinh hoạt bị mất đi song cũng lại có nhiều điều mới phát sinh, xuất hiện, nảy nở. Trong gian khó mới thấy rõ sức mạnh ý chí nghị lực, quyết tâm chiến thắng của mỗi con người không gì có thể khuất phục nổi. Trong điều kiện, với thông tin về con số nhiễm bệnh mỗi ngày lên tới hàng chục nghìn, số ca tử vong hàng trăm, vậy điều gì kiến chúng ta vẫn hy vọng, vẫn thắp niềm tin yêu và quyết tâm chiến thắng dịch bệnh nếu như không phải là cả bộ máy xã hội vẫn đang vận hành một cách tích cực, những bệnh viện dã chiến vẫn được mở thêm để phục vụ bệnh nhân, những dáng áo trắng của y bác sĩ, áo xanh tình nguyện vẫn ngày đêm không ngơi nghỉ chăm sóc bệnh nhân, những trạm tiêm vắc xin vẫn hoạt động hết công suất và đặc biệt những câu chuyện về lòng tốt, sự tử tế, công tác từ thiện, về nghĩa tình đồng bào sẻ chia ấm áp vẫn đang được tiếp nối nhân rộng. Tản văn “Thế gian rực rõ những ân tình” của nhà thơ Bình Nguyên Trang gửi đến chương trình như một đốm lửa ấm thắp lên cùng mỗi chúng ta
Trong 10 thế kỷ văn học trung đại, dòng sáng tác bằng Quốc âm có những chỗ đứng và giá trị riêng. Cùng với các thể văn vần sơ khai, phú Nôm, thơ Nôm “Hàn luật”, diễn ca lịch sử, ngâm khúc, truyện Nôm, thơ Nôm Đường luật thì Văn tế Nôm cũng có những sự phát triển về nội dung, hình thức nghệ thuật. Buổi “Tìm trong kho báu” hôm nay đi vào những dấu ấn của thể loại Văn tế Nôm qua phân tích và dẫn chứng các sáng tác tiêu biểu
Những ngày này người dân nhiều nơi hẳn đều hướng về điểm nóng của tâm dịch Sài Gòn -TP.HCM. Họ là những người con của Sài Gòn đang xa Tổ quốc, là những người từng sống, từng làm việc hay từng ghé chơi miền đất hào phóng thân thiện và nhiều ấn tượng này, giờ đây đang gặp tai ương, để lại nhiều niềm thương, nỗi lo lắng. Vậy thì lá thư sau đây của một người bạn Sài Gòn giúp chúng ta hiểu thêm phần nào tâm thế, cuộc sống chiến đấu của người dân trong tâm dịch đã và đang kiên cường như thế nào để hướng tới mục tiêu chiến thắng đại dịch
Sáng tác biểu hiện phần nào xuất xứ, bản lĩnh, hành trình cuộc đời của tác giả. Những điều này hoàn toàn trùng khớp với nhà thơ – danh sĩ Phạm Thái. Những dấu ấn trong sáng tạo của ông đều bắt nguồn từ thân thế, tính cách và cảm xúc của chính bản thân tác giả. Buổi “Tìm trong kho báu” hôm nay phác thảo chân dung nhà thơ Phạm Thái qua một số tác phẩm tiêu biểu của ông như “Sơ kính tân trang”, “Chiến tụng Tây Hồ phú”.
Chuyên mục “Thư mùa dịch” bắt đầu được mở ra từ tuần này với thông điệp gửi trao tới quí vị những câu chuyện, tâm tư, tình đời trong những ngày mỗi người Việt Nam chúng ta đang phải chiến đấu với dịch bệnh. Thông điệp gửi trao về những yêu thương, về những niềm sẻ chia cảm thông , về những điều tốt đẹp nhân văn trong cuộc sống vốn đang đầy những khó khăn vất vả hiểm nguy. Số đầu tiên của “Thư mùa dịch” là bài viết của tác giả Nguyễn Xuân Phương “Mến gửi người khách chiều nay” hay còn là “Vâng tôi là một Shipper giữa Sài Gòn tháng 8” đã được nhận giải nhất cuộc thi “Viết thư mùa dịch” do Quán Chiêu Văn phát động
Xuất thân trong một gia đình võ tướng thời Lê Trung Hưng, cùng với sự xoay vần của lịch sử, cuộc đời Nhà thơ – Danh sĩ Phạm Thái trải qua nhiều thăng trầm, biến cố. Trên hành trình phù Lê, chống lại Tây Sơn, mối tình với Trương Quỳnh Như – Một thục nữ tâm hồn đa cảm, có tài thơ phú là ngọn nguồn để Phạm Thái sáng tác nhiều áng thơ Nôm – Còn lại tới ngày này phải kể đến những bài thơ lẻ viết để tỏ tình cùng với truyện thơ “Sơ kính tân trang”.
Xuất thân trong một gia đình võ tướng thời Lê Trung Hưng, cùng với sự xoay vần của lịch sử, cuộc đời Nhà thơ – Danh sĩ Phạm Thái trải qua nhiều thăng trầm, biến cố. Trên hành trình phù Lê, chống lại Tây Sơn, mối tình với Trương Quỳnh Như – Một thục nữ tâm hồn đa cảm, có tài thơ phú là ngọn nguồn để Phạm Thái sáng tác nhiều áng thơ Nôm – Còn lại tới ngày này phải kể đến những bài thơ lẻ viết để tỏ tình cùng với truyện thơ “Sơ kính tân trang”.
Cuối thế kỷ 18, đầu thế kỷ 19 là thời kỳ nở rộ của những truyện thơ Nôm có mô – típ tài tử - giai nhân. Đáng kể có thể nhắc tới các tác phẩm mượn tích Trung Quốc như “Truyện Kiều”, “Hoa Tiên”, “Nhị độ mai”. Ở mảng truyện thơ Nôm sáng tác, một trong những tác phẩm tiêu biểu và ra đời sớm nhất là “Sơ kính tân trang” của danh sĩ Phạm Thái. Ông cũng là tác giả của những bài phú, thơ Nôm ngẫu cảm viết bằng thể thơ Đường luật, lục bát, song thất lục bát. Căn cứ vào giá trị nội dung và nghệ thuật thơ Quốc âm của Phạm Thái, chương trình “Tìm trong kho báu” góp thêm một cách nhìn vào di sản trước tác của ông.
Đặc điểm nổi bật, thế mạnh và cũng là chức năng chính của thơ trào phúng nói chung là bật lên tiếng cười từ câu chữ và câu chuyện. Buổi “Tìm trong kho báu” hôm nay đi vào mỹ học tiếng cười Tú Xương, dẫn chứng qua một số sáng tác thơ Nôm tiêu biểu. Từ tiếng cười hiển hiện trên câu chữ cũng đi sâu vào một trong những nguyên do, bản chất tạo nên phong cách trào phúng Tú Xương – Đồng thời giải mã một số giai thoại về ông Tú Thành Nam.