Mới đây, tại Văn Miếu – Quốc Tử Giám, Hội Khoa học lịch sử Việt Nam phối hợp cùng Viện Nhân học Văn hóa và Hội đồng họ Trịnh Việt Nam đã tổ chức hội thảo khoa học “Họ Trịnh trong tiến trình lịch sử Việt Nam”. Tại sự kiện này, các tác giả, nhà văn, nhà nghiên cứu đã trình bày những bài viết về vai trò, vị trí cũng như đóng góp của các danh nhân họ Trịnh trong tiến trình lịch sử nước ta; Đáng chú ý là các di sản văn hóa, đóng góp về sáng tác thơ văn còn lưu danh hậu thế. Tham dự hội thảo này, BTV Võ Hà đã có ghi nhận về dấu ấn danh nhân Trịnh tộc trong dòng văn học dân tộc.
Tận đến những năm 70-80 của thế kỷ XX, nhân loại mới nhận thức rõ hơn vai trò trung tâm của phụ nữ trong tình yêu và hôn nhân, vậy mà ở thế kỷ XVIII Nguyễn Du thông qua quá trình tái hiện tâm lý nhân vật Thúy Kiều trong mối tình với Kim Trọng đã xây dựng một hình mẫu phụ nữ chủ động và bản lĩnh trong lựa chọn và ứng xử trong tình yêu.
Các bạn thân mến! Những tiện ích thông tin di động như một luồng gió mới thổi vào cuộc sống, nhất là ở những vùng đất xa trung tâm, góp phần đổi thay tư duy làm kinh tế, kích hoạt lan toả nét đẹp, nét văn hoá bản địa. Những năm gần đây, nhờ kết nối đa vùng miền thông qua mạng internet và các nền tảng mạng xã hội, cuộc sống nhiều vùng sâu, vùng xa đã có nhiều khởi sắc; từ các làng bản đã xuất hiện nhiều điển hình phát triển kinh tế, văn hoá, xã hội. Mặt trái của vấn đề, nhiều đối tượng đã thông qua sự kết nối thông tin, lợi dụng lòng tin để lừa đảo, rồi đánh vào tâm lý gỡ gạc để tiếp tục dẫn dắt điều khiển hành vi sai trái, gây nên sự xáo trộn, thậm chí là bi kịch trong cuộc sống của một bộ phận cá nhân, gia đình, gây hoang mang trong dư luận xã hội. Gần đây đã có nhiều tác phẩm văn xuôi đề cập tới vấn nạn này ở một số vùng nông thôn, làng bản ở nước ta. Chương trình “Đọc truyện đêm khuya” hôm nay giới thiệu tới các bạn một truyện ngắn tập trung vào đề tài này. Truyện ngắn có nhan đề “Hoa rừng phai sắc” của tác giả Đào Thanh Tám.
Nhắc về những gương mặt thơ tình nổi danh ở miền Nam giai đoạn trước 1975, người yêu thơ không thể quên Nguyễn Tất Nhiên. Sinh năm 1952 tại Biên Hòa, nổi danh trước 20 tuổi, một loạt các bài thơ của ông được âm nhạc của Phạm Duy, Anh Bằng chắp cánh đã lan tỏa rộng rãi trong giới văn nghệ thời ấy và vẫn được yêu thích cho tới tận ngày hôm nay. Nguyễn Tất Nhiên cũng có một số phận kỳ lạ và đầy bí ẩn cùng cái chết không rõ nguyên nhân khi mới vừa tròn 40 tuổi, để lại nhiều nuối tiếc trong lòng công chúng yêu văn nghệ. Chương trình Đôi bạn văn chương của Ban Văn học Nghệ thuật – Âm nhạc (VOV3), Đài Tiếng nói Việt Nam lần này xin được dành một cuộc trò chuyện về chân dung thơ Nguyễn Tất Nhiên với tên gọi: Nguyễn Tất Nhiên – Nguyện làm cây thánh giáNhắc về những gương mặt thơ tình nổi danh ở miền Nam giai đoạn trước 1975, người yêu thơ không thể quên Nguyễn Tất Nhiên. Sinh năm 1952 tại Biên Hòa, nổi danh trước 20 tuổi, một loạt các bài thơ của ông được âm nhạc của Phạm Duy, Anh Bằng chắp cánh đã lan tỏa rộng rãi trong giới văn nghệ thời ấy và vẫn được yêu thích cho tới tận ngày hôm nay. Nguyễn Tất Nhiên cũng có một số phận kỳ lạ và đầy bí ẩn cùng cái chết không rõ nguyên nhân khi mới vừa tròn 40 tuổi, để lại nhiều nuối tiếc trong lòng công chúng yêu văn nghệ. Chương trình Đôi bạn văn chương của Ban Văn học Nghệ thuật – Âm nhạc (VOV3), Đài Tiếng nói Việt Nam lần này xin được dành một cuộc trò chuyện về chân dung thơ Nguyễn Tất Nhiên với tên gọi: Nguyễn Tất Nhiên – Nguyện làm cây thánh giá
Giống như chốn neo đậu của tâm hồn, gia đình vẫn thường là nơi người ta tìm về, dù có thể đã từng đối diện với nhiều tổn thương mất mát. Trong chương trình “Đọc truyện đêm khuya” hôm nay, chúng tôi xin gửi tới quý vị và các bạn một truyện ngắn viết về đề tài gia đình – truyện “Cây gậy của ông nội tôi” của nhà văn Trung Quốc Trương Kim Hậu, do dịch giả Tường Vy chuyển ngữ.
Truyện được viết khá mộc mạc. Cốt truyện giản dị. Những kĩ thuật như thắt nút, mở nút để tạo cao trào đều đã được tác giả thực hiện nhưng dường như, không đem đến quá nhiều kịch tính. “Cây gậy của ông nội tôi” chỉ đơn giản là câu chuyện về một cây gậy chống, nối liền ba thế hệ bao gồm: “ông nội”, “cha” và nhân vật “tôi”. Gia đình ấy đã nhiều lần đối diện với cảnh ly tán, sinh ly tử biệt, cũng chẳng mấy khi được đủ đầy. Nhưng cũng chính gia đình ấy khiến chúng ta thấy được sự trọn vẹn trong khuyết thiếu, sự ấm áp lúc yếu lòng, và một lí do để tiếp tục khi nhiều người đã ra đi.
Trong làng thơ đương đại nước ta, vô số những người cầm bút, việc xác lập một giọng thơ riêng biệt là cả một hành trình viết, sáng tạo, hóa thân. Trên hành trình đó, không phải là sự điều hướng chủ đích nào cả mà chính là thiên hướng, tức là tính chất cuốn hút tự nhiên trong giọng thơ của mỗi tác giả định hình tên tuổi của chính họ. Không nhiều cây bút thơ nữ hiện nay đã và đang duy trì được sự ghi nhận đó.
Từ trong lòng xã hội phong kiến, khi mà quan điểm Nho giáo đang thống soái với những gọng kìm tàn bạo siết chặt số phận người phụ nữ, thì Nguyễn Du đứng trên lập trường của chủ nghĩa nhân văn, tiến bộ đã xác quyết khả năng phi thường của nữ giới trên hành trình đi tìm giá trị bản thể. Với việc tự do lựa chọn và chủ động kiếm tìm tình yêu, hạnh phúc đích thực cho cuộc đời mình, nhân vật Thúy Kiều trong "Truyện Kiều" của Nguyễn Du đã đạt đến tự do với tư cách là một chủ thể đích thực chứ không phải như là tha nhân trong mối quan hệ với nam giới. Có nhiều nhà nghiên cứu đã đưa ra những cách lý giải khác nhau về tình yêu trong "Truyện Kiều". Trong đó, từ góc nhìn nữ quyền luận, PGS.TS Cao Thị Hồng khẳng định Đại thi hào Nguyễn Du đã xây dựng nhân vật Thúy Kiều như một điển hình phụ nữ vượt lên quan niệm và lễ giáo phong kiến để kiếm tìm tình yêu đích thực.
Nhân tướng học phổ biến thời trung đại, trong giới có học và dân gian. Một nhà Nho được coi là tài tử, do vậy, phải có hiểu biết về nhân tướng học. Nguyễn Du không chỉ thông hiểu các nguồn tư tưởng, tín ngưỡng uyên thâm, phức tạp, như Nho học, Đạo giáo,... mà ông còn sở hữu cả nhân tướng học và dùng nó như một phương thức để tri nhận, thụ lĩnh nhân sinh và cuộc đời.Theo các thống kê, trong “Truyện Kiều”, Đại thi hào Nguyễn Du đã khảo sát một cách sánh sỏi, với sự am hiểu sâu sắc các bộ vị, cung tướng quan trọng trong nhân tướng học. Ông kết hợp nhân tướng học bác học và cách xem tướng của dân gian.
Như Bình từ lâu được đông đảo bạn đọc biết đến với tư cách một cây bút văn xuôi với nhiều tập truyện đã xuất bản và các giải thưởng dành cho truyện ngắn. Nhưng trong vòng mấy năm trở lại đây, chị đã liên tục làm công chúng yêu văn chương bất ngờ về những bài thơ của mình. Các chùm thơ của chị liên tiếp được đăng tải trên những ấn phẩm văn nghệ uy tín như Báo Văn nghệ (Hội Nhà văn Việt Nam), Tạp chí Văn nghệ Quân đội, Báo Nhân dân hằng tháng, Báo Văn nghệ TP Hồ Chí Minh, Chuyên đề Viết và Đọc...Và rồi, dấu ấn quan trọng là buổi ra mắt tập thơ "Sự im lặng biếc xanh" (NXB Hội Nhà văn) vào mùa thu năm ngoái cùng tập tản văn "Thương những xa xôi". Chương trình "Đôi bạn văn chương" của Ban Văn học Nghệ thuật – Âm nhạc lần này xin được dành một cuộc trò chuyện về chân dung thơ Như Bình với tên gọi: "Như Bình – Bay như những vệt mây ngậm lửa".
Quý vị và các bạn thân mến! Trong chương trình Đọc truyện đêm khuya hôm qua, chúng ta đã nghe phần đầu truyện ngắn “Chuông chùa Chân giáo” của nhà văn Nguyễn Thị Việt Nga. Số phận của nhân vật lịch sử như Huệ Quang thiền sư là điều nhiều người đã tỏ tường. Nhưng trong văn chương nói chung, trong góc nhìn của nữ nhà văn Nguyễn Thị Việt Nga nói riêng, thân phận nhiều khuất lấp của một ông vua thất thế được nhìn nhận như thế nào? Mời quý vị và các bạn theo dõi diễn biến tiếp theo của truyện ngắn “Chuông chùa Chân Giáo”.
Quý vị và các bạn thân mến! Là gương mặt quen thuộc với thính giả của làn sóng Đài Tiếng nói Việt Nam, nhà văn Nguyễn Thị Việt Nga luôn có cách khiến người đọc, người nghe bất ngờ khi xuất hiện ở nhiều vai trò và thử sức ở nhiều lĩnh vực khác nhau. Ngay khi người đọc, người nghe đã quen với một nhà thơ, nhà phê bình văn học Nguyễn Thị Việt Nga thì bà trở lại với văn xuôi bằng thể nghiệm với truyện ngắn lịch sử. Sau đây, mời quý vị và các bạn cùng “ngắm” diện mạo mới của nữ nhà văn xứ Đông qua phần đầu truyện ngắn “Chuông chùa Chân Giáo”.
Một tác phẩm chạm đến thẳm sâu cõi lòng không nằm ở công thức, mà ở chất văn và những quãng lặng níu giữ cảm xúc của chúng ta. Đêm nay, xin mời quý vị lắng nghe truyện ngắn "Núi Vỡ" của tác giả Lữ Hồng – một giáo viên đến từ xứ núi Gia Lai. Với giọng kể đơn tuyến và chất văn vừa giàu tính tượng thanh lẫn tượng hình, Lữ Hồng đã khắc họa nên một bức tranh bảng lảng nỗi buồn về cuộc sống của những nhà giáo nghèo nơi xó núi.
"Núi Vỡ" là câu chuyện về những người thầy, người cô bám trụ tại các điểm trường khó khăn ở Tây Nguyên, dốc lòng nuôi con chữ cho con em đồng bào. Khuất sau những trang giáo án và bục giảng là bao nỗi niềm đa mang, những vòng tròn luẩn quẩn của cuộc sống xa quê và thiếu thốn. Tác giả đã chuyển hóa những trải nghiệm sâu sắc của mình về nghề giáo, về tập quán đồng bào, và về những ám ảnh khôn nguôi của vùng đất này. Đó là một tâm thế bất an, nơi những mất mát có thể bất thình lình ập đến. Một câu chuyện khiến lòng người ngưng đọng, thấm thía một sự thật: Núi vỡ, lòng người vỡ vụn. Mọi thứ đều có thể chờ chực nỗi bất thành, bất ý...
Đến rồi đi, tận hiến rồi tan biến, ý nghĩa cuộc đời mỗi con người đâu chỉ hiển hiện trên con số tuổi đời. Một cuộc đời để nhớ là ở di sản tinh thần ở lại. Mới đây, bạn hữu của nhà thơ Khánh Văn – Trần Nhật Minh có dịp ôn lại dấu ấn trong đời sống và sáng tạo của anh qua tập thơ “Mùa Xuân ở lại” ra mắt tưởng nhớ 1 năm người thơ rời cõi tạm.
Chiến tranh đã lùi xa, nhưng đề tài về chiến tranh và những câu chuyện hậu chiến vẫn luôn có sức lay động sâu xa trong lòng người. Với người trẻ – những thế hệ sinh ra sau chiến tranh – việc tìm về ký ức ấy không chỉ là sự tri ân, mà còn là hành trình đi tìm cội nguồn.
Trong truyện ngắn “Lặng yên nghe đất rì rầm” của tác giả Đỗ Ngọc Bích, chúng ta sẽ theo chân chàng trai Hoan – người lên đường thực hiện mong ước cả đời của bà ngoại, đi tìm hài cốt người bác ruột đã hy sinh trên chiến trường miền Nam. Trên dòng sông ký ức, Hoan gặp ông lão lái đò – nhân chứng lặng lẽ của lịch sử. Cũng từ đây, bức màn thời gian dần hé mở, đưa nhân vật và người đọc trở về quá khứ, chứng kiến những hi sinh anh dũng, tình yêu lãng mạn nhưng cũng đầy bi tráng của một thế hệ thanh xuân đã ngã xuống vì Tổ quốc.
Bằng thủ pháp hiện thực huyền ảo, tác giả dựng nên khung cảnh vừa hào hùng vừa thấm đẫm nhân văn. Cái kết bất ngờ và giàu xúc động – một đám cưới đặc biệt của hai liệt sĩ – trở thành lời tri ân sâu lắng gửi đến thế hệ cha anh.