Văn học Đọc truyện đêm khuya Tiếng thơ Tìm trong kho báu

2024

Tự thuở xa xưa, cùng với nón thúng vai thao, áo tứ thân, khăn mỏ quạ, quần nái, dải yếm thắm mang lại cho người thiếu nữ vẻ đẹp dịu dàng, yểu điệu, duyên dáng mà cũng rất mặn mà và đằm thắm. Dải yếm đào - biểu tượng cho vẻ xuân sắc trở đi trở lại trong những câu ca dao tình tứ. Một trang phục phổ biến đã trở thành đại từ danh xưng chỉ người phụ nữ Việt, đại diện cho ái tình và cũng là số mệnh của họ. Dải yếm chứng kiến nhân duyên lứa đôi; Câu chuyện của dải yếm, là câu chuyện của ái tình, của ân nghĩa đã xuôi ngược ngàn năm đất Việt.

Hoàng Cát – Cây táo mãi nở hoa 24/7/2024

Hàng năm, cứ đến dịp Ngày thương binh liệt sĩ, trong lòng mỗi chúng ta lại trào dâng những xúc động khôn nguôi về bao thế hệ cha anh đã đổ xương máu cho nền độc lập tự do của dân tộc. Trong những người chiến sĩ băng mình vào mặt trận ấy có không ít những người cầm bút. Có thể kể đến rất nhiều tên tuổi văn chương đã ngã xuống trong hai cuộc kháng chiến như: Thôi Hữu, Trần Mai Ninh, Thâm Tâm, Nam Cao, Hoàng Lộc, Nguyễn Mỹ, Lê Anh Xuân…. Và cũng có không ít những nhà thơ, nhà văn được trở về với cuộc sống thời bình nhưng cơ thể mang đầy thương tích. Thế nhưng họ vẫn miệt mài sáng tạo, lao động nghệ thuật để dâng tặng biết bao tác phẩm có giá trị cho cuộc đời. Hoàng Cát chính là một trong những nhà thơ như thế. Thay cho nén tâm nhang tưởng nhớ nhà thơ Hoàng Cát vừa tạ thế ngày 01/07 vừa qua, chương trình Đôi bạn Văn chương của Ban Văn học Nghệ thuật (VOV6), Đài Tiếng nói Việt Nam xin được dành một cuộc trò chuyện với tên gọi: Hoàng Cát – Cây táo mãi nở hoa

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng - Người ở mãi trong lòng nhân dân 20/7/2024

Những ngày gần đây, sự ra đi của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đã và đang gây xúc động, tiếc thương cho đồng bào cả nước. Nỗi đồng cảm này lan toả tới Chính phủ, nhân dân nhiều nước, lãnh thổ và kiều bào ta ở nước ngoài. Tấm gương đạo đức và những cống hiến của Tổng bí thư đối với đất nước đã lay động trái tim và ngòi bút nhiều tác giả.

Chiến lược rào đón trong ca dao tình yêu đôi lứa 18/7/2024

Rào đón và bày tỏ thái độ trực tiếp qua những câu hát giao duyên, các chàng trai cô gái đã bộc lộ mong muốn và giãi bày nỗi lòng với đối phương.

“Khoảng trời nhỏ bé”: Ký ức của người lính 16/7/2024

Các bạn thân mến, người lính trên chiến trường có nhiều nhiệm vụ khác nhau đòi hỏi kĩ năng, sự kiên trì, dũng cảm … Tổ đội của Huy, Đạo, Păn nhận nhiệm vụ phải đào đường hầm xuyên núi đến công sự của kẻ địch. Ngay từ lúc mở đường hầm, tổ đội gần 10 người lính đã phải đối mặt với pháo sáng của địch, đối mặt với nguy hiểm của bom đạn trên đầu. May mắn nhờ cơn mưa yểm trợ mà công việc mở hầm cũng thuận lợi. Từ lúc đó họ đào, miệt mài đào mà không biết lúc nào mới hoàn thành. Làm công việc trong một không gian nhỏ bé, cái lạnh cái đói khiến người lính kiệt sức. Một công việc không chiến đấu trực tiếp với kẻ thù nhưng cũng vô cùng gian khổ, khó khăn. Sau khi đường hầm đào được hơn 200 bước chân thì nhiệm vụ của tổ độ cũng hoàn thành, họ rút ra tới điểm tập kết nhường nhiệm vụ lại cho đơn vị khác tiếp quản. Câu chuyện đơn giản chỉ có vậy nhưng vẫn cuốn hút người đọc, người nghe bởi cách kể chuyện dung dị, cách lựa chọn chi tiết độc đáo. Cơn mưa yểm trợ tổ đội của Huy không bị địch phát hiện nhưng cũng khiến họ nhanh kiệt sức, cơn mưa cũng khiến đường tiếp tế không thuận lợi. Người lính không chiến đấu trực tiếp với kẻ địch, hôm đối diện với bom đạn nhưng vẫn có hy sinh mất mát như Hậu bị nước lũ cuốn trôi, Đạo bị đất vùi lấp mất tích. Nhiều chi tiết thật sinh động chân thực để lại ấn tượng như việc người lính mải miết đào hầm trong mưa, trong bùn đến khi quần đùi tụt mất lúc nào không biết hay việc họ phải đi vệ sinh vào mũ cối vứt ra ngoài. Đó chỉ là hai hình ảnh rất tiêu biểu cho cuộc chiến đấu khó khăn mà những người lính gặp phải trong chiến tranh. Hơn 40 năm đã trôi qua, Huy quay trở lại chiến trường xưa để tìm đồng đội cũng nhưng cảnh vật đã thay đổi. Chỉ còn lại trong kí ức Huy là khoảng trời nhỏ bé nơi anh và đồng đội đã gắn bó một thời tuổi trẻ. Truyện ngắn giúp người đọc, người nghe hiểu hơn những đóng góp, hy sinh, gian khổ của người lính trong cuộc kháng chiến chống Mỹ để có ngày hòa bình, hạnh phúc hôm nay.

Chiến lược sử dụng lối nói mơ hồ trong ca dao về tình yêu đôi lứa 11/7/2024

Trong số các cách thức giao tiếp trong tình yêu đôi lứa thì việc sử dụng lối nói mơ hồ, vòng vo được xem là một cách ý nhị nhằm thổ lộ tình cảm, mong muốn của các chàng trai, cô gái xưa, vốn trọng sự kín đáo. Sử dụng lối nói mơ hồ, không rõ ràng đã tạo ra những hàm ngôn trong câu thoại của cuộc giao tiếp. Tác giả dân gian đã dùng nhiều biện pháp tu từ như ẩn dụ, hoán dụ, so sánh, điển tích điển cố... Trong đó, nổi bật nhất là biện pháp tu từ ẩn dụ để nói lên cảm xúc trước một sự kiện, câu chuyện.

"Mùi vợ cũ" - Những phút yếu lòng 10/7/2024

Đời sống hôn nhân không phải là một đề tài mới mẻ trong văn chương. Tuy nhiên, với truyện ngắn “Mùi vợ cũ”, nhà văn Đào Quốc Vịnh vẫn có khả năng cuốn hút độc giả bằng một câu chuyện không mới. Xuyên suốt tác phẩm là ba nhân vật không tên, chỉ được gọi bằng những đại từ phiếm chỉ: “hắn”, “ả” và “y”. Chính vì vậy, “Mùi vợ cũ” vừa là một câu chuyện riêng tư vừa là một tình cảnh không hiếm gặp ngoài xã hội. Thế giới nội tâm của “hắn” và “ả” trong vai trò là chồng cũ, vợ cũ cũng được tác giả chú ý khai thác, giúp người đọc người nghe hiểu được mê cung trong lòng mỗi nhân vật với những nút thắt riêng, đủ những hỉ nộ ái ố. Truyện ngắn “Mùi vợ cũ” có đến hai cuộc ngoại tình: đầu tiên là lần sa chân của “ả” với tay nhiếp ảnh, lần hai là sự yếu lòng của “hắn” trước người vợ cũ đã từng đầu ấp tay gối. Cả hai lần đều là những lúc tưởng chừng gia đình của “hắn” đang ấm êm đến mức “bất khả xâm phạm”. Trong cả hai tình huống, nhân vật đều có chỗ đáng thương, nhưng nhiều hơn vẫn là đáng giận khi cả “hắn” và “ả” đều chỉ đuổi hình bắt bóng, tham bát bỏ mâm, vì sự ích kỉ nhất thời mà phá vỡ tổ ấm của chính mình. “Mùi vợ cũ” là một nhan đề giàu sức gợi. Đây cũng là một chi tiết được nhắc lại nhiều lần trong truyện. Thoạt đầu, đó là mùi hương của tình yêu đầu đời, sau đó là mùi hương thân thuộc vợ chồng, để rồi cuối cùng lại trở thành thứ mùi của sự cám dỗ, phản bội… như những ngã rẽ cuộc đời lạ lùng, chẳng thể nào đoán trước.

Hàm Anh – Con chim trú mưa ngậm giọt nước mắt bay đi 10/7/2024

Hàm Anh thuộc thế hệ nhà văn cuối cùng được cử sang Liên Xô học trường Viết văn Goocki năm 1989. Chị từng đoạt giải Nhì (không có giải Nhất) về dịch thuật của Hội Nhà văn Việt Nam và tuần báo Văn nghệ năm 1994 với những bài thơ của nữ sĩ Nga Anna Akhmatova. Cho tới nay, Hàm Anh đã xuất bản 2 tập thơ: Màu tự nhiên (2008) và Gọi tháng ba (2016). Với gần 100 bài thơ qua hai tập đã xuất bản, Hàm Anh đã tạo ra một giọng điệu riêng, một hơi thở riêng không giống với bất kỳ ai. Chương trình Đôi bạn văn chương của Ban Văn học Nghệ thuật (VOV6), Đài Tiếng nói Việt Nam lần này xin được dành một cuộc trò chuyện về chân dung thơ Hàm Anh với tên gọi: Hàm Anh – Con chim trú mưa ngậm giọt nước mắt bay đi

"Đêm hoa vàng" của Bình Nguyên Trang: Còn tình yêu kia còn đó chân trời 5/7/2024

Có những ám ảnh thi tứ gắn với một nhà thơ, một tác giả mà thời gian không thể xóa nhòa. Với bạn đọc, người yêu thơ lứa 7x, 8x từng say mê những tờ báo tuổi hoa một thời như Hoa học trò, Mực tím, Bình Nguyên Trang là một cái tên khó quên. Mẹ, tháng Ba, hoa gạo hay màu hoa vàng… là những hình ảnh đã trở thành biểu tượng thơ của Bình Nguyên Trang thuở ấy. Mới đây, nữ nhà thơ quê thành Nam ra mắt độc giả, công chúng yêu thơ tập thơ mới với nhan đề “Đêm hoa vàng”. Vẫn là những “Bài thơ dở dang hai chữ một mình”... Là “Mùa đã mới mà nỗi buồn vẫn cũ/ Lòng tan hoang như ô cửa gió lùa”

Màu sắc ngụ ngôn trong hai truyện ngắn của Giả Bình Ao 5/7/2024

Hai truyện ngắn của Giả Bình Ao chúng ta vừa nghe có dung lượng khá cô đọng, mang màu sắc của những câu chuyện ngụ ngôn, gửi gắm trong đó những triết lý về cuộc đời. Nhân vật chính trong hai truyện ngắn đều thuộc tầng lớp lao động bình dân, đó là người đào sâm và người thợ săn. Ở truyện Người đào sâm, yếu tố kỳ ảo đóng vai trò quan trọng qua việc dựng lên chi tiết chiếc gương treo trên cổng, mỗi lần người vợ nhìn vào lại hiện lên những diễn biến gay cấn, nguy hiểm theo mức độ ngày càng tăng dần. Cuối cùng, người chồng bủn xỉn chẳng bị ai tấn công mà lại chết trong nhà trọ. Thông điệp tác giả gửi gắm qua câu chuyện này phải chăng là sự vô thường của đời sống, những ai keo kiệt bủn xỉn, khi chết đi rồi tiền dù muôn vạn cũng chẳng mang theo được nữa. Vậy sự lựa chọn tốt hơn cả là hãy tận hưởng cuộc sống mỗi ngày như một người bình thường, cái gì thái quá cũng đều dẫn đến các hệ lụy chuốc hại vào thân. Còn với truyện ngắn Thợ săn, việc tàn sát loài sói trong khu rừng cũng là một sự thái quá, điều ấy dẫn đến một tai họa cho thợ săn sau này, là khi gặp phải một con sói dữ tợn tấn công lại, cả người và sói cùng vật lộn rồi rơi xuống vực. Yếu tố kỳ ảo nhất, đặc biệt nhất và cũng ám ảnh nhất nằm ở câu kết của truyện, khi người thợ săn sực tỉnh lại dưới đáy vực, nhìn thấy bên cạnh mình là một người đàn ông chừng ngoài bốn chục tuổi đã chết chứ chẳng thấy sói đâu. Cái kết này có thể mang đến hơn một cách hiểu. Thứ nhất, sinh mệnh của sói cũng đáng được coi trọng như bất cứ một sự sống nào, không nên tàn sát bừa bãi. Thứ hai, có thể con sói ấy chỉ là ảo ảnh, người thợ săn đã chết và linh hồn nhìn thấy thân xác của chính mình. Thông điệp mà nhà văn gửi gắm mà chúng tôi cảm nhận là con người cần lựa chọn một cách sống hài hòa với tự nhiên, với thế giới quanh mình để tránh đi những bi kịch do chính dục vọng của mình gây nên.

Xưng hô trong ca dao về tình yêu đôi lứa 4/7/2024

Trong ca dao về đề tài tình yêu đôi lứa, có nhiều cách xưng hô khác nhau. Tùy theo cách lựa chọn từ xưng hô của nhân vật giao tiếp sẽ giúp thiết lập và duy trì mối quan hệ tình cảm. Cách xưng hô trong ca dao tình yêu đã thấy được thái độ, tình cảm của người nói đối với người nghe. Đó cũng là yếu tố làm nên chất trữ tình, điểm đặc sắc của thể loại văn học dân gian này

"Con đường của Hạ": Lối đi cho những phận người 2/7/2024

Thế mạnh, cũng là dư vị đọng lại của truyện ngắn “Con đường của Hạ” là ở những câu văn tả cảnh, hồi tưởng miên man cảm xúc tâm trạng. Nhà văn có tài kể chuyện thông qua các lát cắt mà ở lát cắt nào người đọc, người nghe cũng thấm thía sự lạnh lùng, sòng phẳng, cay đắng của dòng đời và những vất vả, gieo neo của kiếp người. Lần lượt hiện lên trên những trang văn bao tai nạn, bất trắc trong cuộc sống chắt chiu miếng cơm manh áo của người lao động nghèo, những hậu quả đau lòng của dịch bệnh, những thân phận vợ góa, con côi, bệnh tật, những tiếng thở dài ai oán về nghĩa vợ chồng, về nấc thang giàu – nghèo, về lẽ trả - vay, nhân quả cuộc đời. Móc xích của câu chuyện xoáy sâu ở tình tiết nhân vật chính nhặt được số vàng của người đàn bà hợm hĩnh và thiện ý trả lại nhưng không thành. Tác giả đã không cố gắng “lái” câu chuyện theo mô – típ cũ. Số tài sản ấy đã được nhân vật với tấm lòng thơm thảo chia sẻ, sử dụng vào những việc hữu ích hơn cho những người đồng cảnh nghèo ở xóm trọ. Đó thực sự là một cái kết đắt giá và đầy hiện đại, thể hiện quan điểm, cái nhìn, cách xử lý sáng rõ của tác giả như một ứng xử nhân văn trong cuộc sống ngày nay, vốn dĩ khái niệm công bằng đã ít nhiều bị xô lệch. Hình ảnh người cán bộ Công đoàn với tấm lòng và nghĩa cử cao đẹp cũng là một điểm sáng của tác phẩm. Tất cả hội lại làm nên dư vị đọng lại khi kết thúc truyện ngắn “Con đường của Hạ” của nhà văn Phương Trà.

“Lá vẫn xanh màu”: Màu của sự sống, màu của bình yên 26/6/2024

Quý vị và các bạn thân mến, qua nhiệm vụ của hai nhân vật Hà và Tuấn, truyện ngắn đã tái hiện lại những chiến công thầm lặng mà đầy ý nghĩa của lực lượng bộ đội biên phòng chống lại những thế lực chống phá Cách mạng. Khi đất nước mới được giải phóng thì những vùng biên giới xuất hiện không ít lực lượng phản động được hậu thuận từ nước ngoài nhằm gây bất ổn cho cuộc sống của người dân hòng thực hiện ý đồ thâm độc. Chúng thường lựa chọn những thanh niên mới lớn, tính tình bồng bột lại ham đời sống vật chất như A Tuyn để tạo dựng cái gọi là “lực lượng kháng chiến”. Số lượng thanh niên đi theo A Tuyn không nhiều nhưng lại rất nguy hại tới cuộc sống bình yên của nhân dân. Vì lực lượng phản động lẩn trốn trong rừng sâu, khi bị truy đuổi chúng có thể vượt biên sang nước bạn nên nhiệm vụ của các chiến sĩ biên phòng rất khó khăn. Nhưng nhờ sự hiểu biết về đời sống tập tục của người dân tộc thiểu số, khôn khéo sử dụng biện pháp tuyên truyền, vận động mà Hà và Tuấn đã kêu gọi được A Tuyn và đồng bọn ra hàng. Chiến công của các chiến sĩ biên phòng thật có ý nghĩa khi đánh tan được âm mưu của lực lượng thù địch lại không gây đổ máu, gây hoang mang cho người dân. Với giọng văn nhẹn nhàng, dung dị, truyện ngắn thể hiện được chiến công thầm lặng của những người chiến sĩ Cách mạng khi đối mặt với nhiệm vụ khó khăn. Các anh phải hiểu được tâm tư tình cảm của người dân, thấu hiểu muốn hoàn thành nhiệm vụ một cách tốt nhất chính là phải vận động tuyên truyền để người dân chính là lực lượng to lớn giúp đỡ mình. Màu xanh là màu của sự sống, màu của bình yên. Để cuộc sống người dân bình yên trên mọi miền tổ quốc là công sức của biết bao người lính vững chắc tay súng, mưu trí quả cảm.

Hải Thanh – Lời một người quê 26/6/2024

Làng quê tự bao đời đã trở thành nguồn cảm hứng cho biết bao thế hệ thi sĩ. Từ văn học trung đại cho đến văn học hiện đại, chúng ta có thể gọi ra vô vàn những tác giả, những bài thơ, câu thơ hay về làng quê Việt Nam. Làng quê bao giờ cũng đẹp nhưng ở mỗi thời lại có thêm một câu chuyện riêng. Câu chuyện riêng ấy gắn với những đổi thay của xã hội, lịch sử đồng thời in dấu tâm trạng của con người. Chương trình Đôi bạn văn chương của Ban Văn học Nghệ thuật (VOV6), Đài Tiếng nói Việt Nam lần này xin được dành cuộc trò chuyện về chân dung một nhà thơ đương đại có rất nhiều bài thơ đau đáu một niểm quê. Đó là nhà thơ Hải Thanh, Chủ tịch Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Vĩnh Phúc. Chương trình của chúng tôi hôm nay có tên gọi: Hải Thanh – Lời một người quê

Khát vọng lứa đôi trong ca dao người Việt 26/6/2024

Một mái ấm, một người bạn đời cùng chia sẻ buồn vui, đó là khát vọng, là mục đích hướng tới trong cuộc sống của người Việt ta nhiều đời nay. Mái ấm gia đình là giá trị tinh thần của con người ở tuổi trưởng thành. Trong ca dao về hôn nhân và tình cảm vợ chồng đã đề cập một cách kỹ lưỡng điều này, cho thấy đó là đặc trưng văn hoá của con người, dân tộc ta.