Văn học Đọc truyện đêm khuya Tiếng thơ Tìm trong kho báu

2025

Từ lâu, cuộc đời và trước tác của nhà thơ mù yêu nước Nguyễn Đình Chiểu đã thành giai thoại, thành nguồn cảm hứng trong văn nghệ dân gian, quần chúng quảng đại ở vùng đất Nam bộ. Tác phẩm quan trọng nhất trong sự nghiệp sáng tác của nhà thơ Nguyễn Đình Chiểu – truyện thơ Lục Vân Tiên có âm vang và sức lan tỏa hết sức sâu rộng ở vùng đất này. Không chỉ “trường văn hóa” Lục Vân Tiên, tái sinh trong nhiều loại hình văn nghệ khác: thơ hậu Vân Tiên, thơ nhại Vân Tiên, tranh Vân Tiên, vọng cổ, cải lương, tuồng, điện ảnh… mà nhiều tác phẩm của nhà thơ Nguyễn Đình Chiểu cũng được mến mộ khi ghi đậm dấu ấn phẩm chất và tinh thần của người Nam Bộ trước thời thế và cuộc đời.

“Tiếng vọng”: Hòa bình đẹp như tình mẹ 12/8/2025

Truyện ngắn "Tiếng vọng" của Vương Đình Khang là một câu chuyện xúc động kể về một người lính nằm vùng bị thất lạc thân phận sau ngày giải phóng Sài Gòn. Câu chuyện được kể lại một cách độc đáo qua những đoạn băng cassette bị hỏng, với những âm thanh đứt quãng xen lẫn một bài hát về mẹ. Tác phẩm khám phá chủ đề ký ức, sự mất mát và thân phận. Mặc dù ký ức và thân phận có thể bị phai nhòa, thậm chí đánh mất, nhưng tình mẫu tử luôn là thứ duy nhất còn lại và bền vững. Thông qua câu chuyện, tác giả muốn gửi gắm thông điệp về sự trân trọng hòa bình và tình yêu thương, đặc biệt là tình mẹ, như một điểm tựa vững chắc trong cuộc đời.

Nguyễn Lương Ngọc – Tiếng gọi hạc lưng trời bỗng dứt 7/8/2025

Nhà thơ Nguyễn Lương Ngọc sinh năm 1958, nguyên quán Ba Vì, Hà Tây, tốt nghiệp Đai học Cơ điện (khóa 1975 - 1980), làm công nhân ở thủy điện sông Đà mấy năm rồi về học tiếp Viết văn Nguyễn Du khóa 4. Với ba tập thơ Từ nước, Ngày sinh lại và Lời trong lời, Nguyễn Lương Ngọc đã khẳng định một cá tính thơ độc đáo trong thế hệ những cây bút trưởng thành sau Đổi Mới. Giữa lúc tài năng đang vào độ chín, một tai nạn bất ngờ khiến ông phải nằm liệt từ 1996 rồi qua đời năm 2001. Hướng tới kỷ niệm 25 năm ngày nhà thơ Nguyễn Lương Ngọc đi xa, chương trình Đôi bạn văn chương của Ban Văn học Nghệ thuật – Âm nhạc lần này xin được dành một cuộc trò chuyện về chân dung thơ Nguyễn Lương Ngọc với tên gọi: Nguyễn Lương Ngọc – Tiếng gọi hạc lưng trời bỗng dứt.

Ca dao và dị bản 7/8/2025

Trong đời sống thường ngày, chúng ta bắt gặp những câu ca dao, tục ngữ có ý nghĩa tương tự, chỉ sai khác một số từ, ngữ. Theo thời gian, những câu dễ đọc, dễ hiểu hơn sẽ trở nên thông dụng. Một câu ca dao có nhiều dị bản cũng là hiện tượng phổ biến. Một phần nguyên do của hiện tượng này cũng do bản sắc, cách diễn đạt, cách nói của từng địa phương, vùng miền. Điều này cũng phản ánh sáng tạo của dân gian, sự gần gũi, thân thuộc của ca dao trong đời sống thường ngày. Bài ca dao “Cổ tay em trắng như ngà” có một số dị bản, chỉ khác nhau một vài từ ngữ. Thạc sỹ Khoa Thị Điển, nguyên Tổ trưởng Tổ Lý luận văn học, thuộc khoa Xã hội trường Cao đẳng Sư phạm (nay là Đại học Đồng Tháp) cho rằng đây là một bài ca dao hay nói về vẻ đẹp của người phụ nữ truyền thống. Tuy nhiên, ở câu kết, hình ảnh đúng phải là “cái khăn” thay vì “cái nón” thì mới hợp lý.

"Phù sa mặn": Nỗi niềm chênh vênh của phận người 7/8/2025

Truyện ngắn “Phù sa mặn” của tác giả Tạ Thị Thanh Hải khắc họa rất rõ nét tính cách của nhiều kiểu người trong xã hội, từ những con người thiện lương tốt đẹp đến những kẻ thất đức, lọc lừa, tráo trở. Tác giả dụng công trong cách dựng truyện, xây dựng tính cách, tâm lý nhân vật bằng những chi tiết gây thổn thức, ám ảnh người đọc. Hầu hết những sáng tác của chị mang màu sắc buồn nhiều hơn vui, khổ hạnh nhiều hơn hân hoan. Chị dành nhiều tâm sức để bênh vực người yếu thế, nhất là những con người chịu thiệt thòi, lỡ dở trong cuộc sống. Chị không kết truyện theo lối cổ tích. Nhưng mỗi truyện ngắn khép lại đều lấp lánh ánh sáng thiện lương, nhân văn, ấm áp. Điều đó khẳng định tình yêu văn chương và khao khát kiếm tìm sự an yên giữa cuộc sống xô bồ nhiều bất trắc của cây viết trữ tình này.

“Dắt nhau về cũ” cùng Lữ Mai 4/8/2025

Cuộc sáp nhập đơn vị hành chính các cấp ở nước ta đã gây nên những bàn luận sôi nổi trong nhiều giới. Nhiều địa danh, tên đất, tên làng đã thay đổi, xuất hiện những cái tên mới. Thế nhưng, vẫn còn đó lịch sử vùng đất trong tâm tưởng, ký ức bao người. Thời khắc này nhắc nhở mỗi người tâm niệm: “Vùng trời quê hương nào cũng là bầu trời Tổ quốc”. Và dấy lên trong tâm tư mỗi nhà thơ là dấu ấn quê hương, xứ sở. Tập thơ “Dắt nhau về cũ” của nhà thơ Lữ Mai, do NXB Hội Nhà văn ấn hành, ra đời đúng dịp này, khắc sâu thêm dòng suy tưởng ấy.

"Tìm kiếm phương án tối ưu cho việc trình bày văn bản Quốc ngữ Truyện Kiều" 4/8/2025

Lâu nay, “Truyện Kiều” vẫn được coi là di sản văn hóa vô giá của dân tộc ta. Chính vì lòng yêu mến, quý trọng kiệt tác văn học của Đại thi hào Nguyễn Du mà nhiều nhà văn hóa, ngôn ngữ, nhà văn đã phiên âm “Truyện Kiều” ra Quốc ngữ. Công việc này đòi hỏi tuân thủ các quy tắc chính tả để giúp bạn đọc tiếp cận và hiểu rõ hơn nội dung của một truyện thơ dài. Tuy nhiên, tới nay, các bản phiên âm “Truyện Kiều” ra Quốc ngữ chưa nhất quán về quy tắc chính tả, dấu câu, cách trình bày. Chính vì lẽ đó, mới đây Hội Kiều học Việt Nam phối hợp với Hội đồng Gia tộc họ Nguyễn Tiên Điền và Viện Nghiên cứu danh nhân đã tổ chức tọa đàm khoa học về chủ đề “Tìm kiếm phương án tối ưu cho việc trình bày văn bản Quốc ngữ Truyện Kiều”.

Truyện ngắn “Gấu mẹ và đôi tình nhân dưới trăng” 2/8/2025

Truyện ngắn “Gấu mẹ và đôi tình nhân dưới trăng” của tác giả Nguyễn Việt Chiến lấy bối cảnh thời chiến. Chiến tranh thì luôn đầy những gian khổ, khắc nghiệt, thử thách sức chịu đựng to lớn của con người trong từng giờ từng phút từng ngày, thường xuyên đặt con người vào ranh giới mong manh của sự sống và cái chết.Thế nhưng với tuổi trẻ thì những rung cảm của tình yêu đôi lứa luôn là một điều tất yếu. Dù có nén nó xuống, cố tình quên nó đi thì tình yêu vẫn đến, vẫn nảy nở một cách tự nhiên. Tình yêu chính là thứ tiếp thêm sức mạnh và niềm tin cho họ, giúp họ vượt qua những ngày tháng gian khổ nhất của chiến tranh. Tình yêu ấy thậm chí còn cảm hóa được sự hung dữ của một sinh vật hoang dã. Tác phẩm vì thế là một bản tụng ca đẹp đẽ về tình yêu đôi lứa, về lòng nhân ái của con người.

Thiên ký sự về "Người lính" 24/7/2025

Cuộc đời người lính Trần Viết Bảng, nhân duyên, tình nghĩa với người vợ tào khang cùng tình đồng chí, đồng đội những năm tháng chiến tranh ác liệt lần lượt hiển hiện qua từng trang truyện ngắn “Người lính”. Xây dựng nhân vật, tình huống truyện theo mạch văn ký sự, hồi tưởng, tác giả Nguyên Tô đã thổi vào sáng tác của mình hơi thở của sự thật. Ở đó, sáng lên những thời khắc, câu chuyện lịch sử, truyền thống, những thân phận con người trong chiến tranh. Tuy nhiên, tác giả cũng biết cách tạo dấu ấn riêng trong ngòi bút qua những chi tiết miêu tả về đời sống nông thôn Bắc Bộ, trong câu chuyện tình yêu son sắt, thủy chung tìm nhau trong mưa bom bão đạn, về khoảnh khắc hội ngộ đầy xúc động giữa hai người bạn chiến đấu một thời. Vẻ đẹp tinh thần cao cả của thời chiến đã được tiếp nối, trao truyền cho thế hệ con cháu, rọi ánh sáng niềm tin về tình yêu, tình người đẹp mãi giữa đời...

Hoa và biểu trưng thân phận con người trong ca dao 24/7/2025

Trong cuộc sống của mỗi con người, điều quý nhất là phải có một nhân cách, phẩm chất tốt. Vẻ đẹp về nhân cách đã được các tác giả dân gian thể hiện qua các câu ca dao rất ngắn gọn, súc tích. Đặc biệt là những câu ca dao thể hiện hình ảnh hoa trái. Khi nhắc đến hoa, quả là nhắc tới hương thơm quyến rũ, vị ngọt nồng nàn, đa sắc, đa hương, đa màu, đa vị. Hoa trong ca dao biểu trưng cho phẩm chất cao quý, cho thân phận của người phụ nữ trong xã hội cũ.

Hoàng Trần Cương – Miền Trung chuốt ruột 23/7/2025

Nhà thơ Hoàng Trần Cương sinh năm 1948 tại Đô Lương, Nghệ An, bắt đầu sáng tác văn xuôi từ trước năm 1975 rồi sau đó ghi dấu ấn đậm nét với thơ qua một loạt các tác phẩm được giải, trong đó phải kể đến hai trường ca danh tiếng của ông đã giành giải thưởng thơ của Hội Nhà văn Việt Nam. Đó là trường ca Trầm tích xuất bản lần đầu năm 1999 và trường ca Long mạch xuất bản năm 2015. Trường ca Trầm tích đã được dịch sang tiếng Anh và có mặt ở thư viện của nhiều trường đại học danh tiếng trên thế giới. Đầu tháng 4 năm 2020, nhà thơ Hoàng Trần Cương qua đời sau một thời gian chống chọi với bệnh hiểm nghèo. Nhân kỷ niệm tròn 5 năm ngày ông đi xa, chương trình Đôi bạn văn chương của Ban Văn học Nghệ thuật – Âm nhạc (VOV3), Đài Tiếng nói Việt Nam xin được dành một cuộc trò chuyện về chân dung thơ ông với tên gọi: Hoàng Trần Cương – Miền Trung chuốt ruột.

Truyện ngắn “Mầm sống”: Gieo sự sống cho đời 22/7/2025

Nhà văn Phạm Việt Long sinh năm 1946, quê quán Ninh Bình, sinh ra ở Hà Giang và lớn lên ở Hà Nội. Hơn 50 năm viết báo và làm văn, đồng thời tham gia giảng dạy đại học, sáng tác ca khúc và nghiên cứu âm nhạc, nhà văn - người lính Phạm Việt Long đã có một gia tài không nhỏ là 10 tập sách văn chương, nghiên cứu, chuyên luận và những giải thưởng giá trị của Ủy Ban Toàn quốc Liên hiệp các Hội Văn học - Nghệ thuật Việt Nam, Hội Nhạc sĩ Việt Nam, Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam. Chương trình Đọc truyện đêm khuya hôm nay xin giới thiệu với các bạn một sáng tác mới của nhà văn Phạm Việt Long, truyện ngắn Mầm sống.

Tổ quốc ở Trường Sa 20/7/2025

Cuộc sống hòa bình hôm nay đánh đổi bởi bao hi sinh tiếp nối của các thế hệ cha ông chúng ta. Trải qua bao thăng trầm, giông bão của lịch sử, thời cuộc, không chỉ bảo vệ từng tấc đất – tấc vàng mà mỗi người Việt còn kiên trung giữ gìn trọn vẹn vùng lãnh hải Tổ quốc. Khi trái tim đã lồng bóng hình biển đảo, những ai từng đặt chân tới Trường Sa càng thấm thía hơn những hi sinh cao cả của bao thế hệ con người giữ đảo.

“Mai hoa quyền”: Cuộc chiến có máu và nước mắt 19/7/2025

Được nhà văn Phạm Đức Long đánh giá là “cây bút lặng lẽ nhưng nhiều triển vọng”, tác giả, Đại úy Nguyễn Thanh Thúy thường khiến người đọc ngạc nhiên khi đem đến những tác phẩm “ngồn ngộn sự kiện, cuồn cuộn vốn sống”. Vốn công tác trong lực lượng Công an nhân dân, không ngạc nhiên khi đề tài người chiến sĩ trở đi trở lại trong tác phẩm của chị. Trong chương trình Đọc truyện đêm khuya hôm nay, chúng tôi trân trọng giới thiệu truyện ngắn “Mai hoa quyền”, một tác phẩm nằm trong mạch đề tài này của tác giả.

Biểu tượng hoa trong ca dao 19/7/2025

Ca dao vốn ưa dùng hình ảnh biểu tượng để gửi gắm quan niệm về cuộc sống, suy ngẫm thân phận con người, về lẽ đối nhân xử thế. Neo vào hoa, vẻ đẹp hương sắc của thiên nhiên, các tác giả dân gian đã sáng tác nên những câu ca gần gũi, thân thuộc với người bình dân.