Lục bát Nguyễn Duy 22/11/2023

Nhà thơ Nguyễn Duy thuộc thế hệ trưởng thành trong giai đoạn cuối của cuộc kháng chiến chống Mỹ. Mới bước vào làng thơ, ông đã giành ngay giải Nhất trong cuộc thi thơ 1972-1973 của Tuần báo Văn nghệ, Hội Nhà văn Việt Nam. Hơn nửa thế kỷ qua, Nguyễn Duy đã tạo được dấu ấn sâu đậm trong lòng bạn đọc nhiều thế hệ qua hàng chục tập thơ đã xuất bản. Ông đã nhận Giải thưởng thơ hạng A của Hội Nhà văn VN năm 1985 cho tập thơ Ánh trăng, nhận Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật năm 2007. Trong gia tài thơ Nguyễn Duy, những bài lục bát giữ một vị trí đặc biệt quan trọng. Chúng không chỉ chiếm số lượng lớn trong tương quan với các thể loại khác mà nhiều bài, nhiều câu đã có một sức ảnh hưởng sâu rộng trong đời sống văn học nghệ thuật nước nhà. Chương trình Đôi bạn văn chương của Ban Văn học Nghệ thuật (VOV6) lần này xin được dành một cuộc trò chuyện mang tên Lục bát Nguyễn Duy để cùng tìm hiểu, trao đổi về thể loại đặc sắc này của ông.

“Chân trời mờ xa”: Niềm tin vào công lý

“Chân trời mờ xa”: Niềm tin vào công lý 20/11/2023

Truyện được kể ở nhiều điểm nhìn khác nhau. Dù ở điểm nhìn của người kể chuyện hay điểm nhìn của nhân vật đều góp phần khắc họa hình ảnh người cán bộ công an xã trong quá trình đấu tranh với các loại tội phạm, giữ gìn trật tự an toàn xã hội và bình yên cuộc sống. Mở đầu truyện là hình ảnh nhân vật Quyết trên một chuyến phà đến nhận công tác tại địa bàn xã khó khăn nhất tỉnh trung du. Khung cảnh đẹp của một vùng quê tưởng chừng yên bình hiện ra trước mắt nhưng khi chứng kiến những chiếc xe tải chở cát vàng và nhất là qua cuộc gặp gỡ bên quán Gió, Quyết dần phát hiện ra các hoạt động khai thác cát trái phép trên sông của ông Lưỡng - một người có máu mặt tại địa phương. Từ đây, sự xuất hiện của các nhân vật cùng một loạt các diễn biến tiếp theo dần đẩy câu chuyện lên cao trào. Mối quan hệ gia đình phức tạp giữa ông Lưỡng, Khem- vợ ông Lưỡng, Du - thằng bé con của Khem và Nuôi - thằng con trai không rõ lai lịch của ông Lưỡng tạo các tình tiết cho câu chuyện thêm hấp dẫn. Tác giả để nhân vật tự tự kể chuyện, dùng điểm nhìn của nhân vật để diễn tả tâm lý. Đoạn văn diễn tả cảnh Du bị nước cuốn trôi do sạt lở bãi bồi ven sông đã nói lên hậu quả đau lòng của nạn khai thác cát trái phép làm hủy hoại môi trường. Và từ đây, hình ảnh Quyết - người cán bộ Công an xã hiện lên thật đẹp, ngời sáng tinh thần dũng cảm, sự mưu trí, không ngại hiểm nguy. Chính Quyết đã cứu Du thoát nạn. Để bảo vệ người dân khỏi mối nguy hiểm rình rập hàng ngày, Quyết trên cương vị Phó Công an xã đã lên kế hoạch cùng đồng đội quyết tâm triệt phá ổ nhóm khai thác cát trái phép trên sông hàng đêm. Tình huống bất ngờ khi Nuôi mới đi tù về đột ngột xuất hiện cản trở, dùng súng định bắn Quyết. Càng bất ngờ hơn khi Du- thằng bé được Quyết cứu đã lao đến đỡ viên đạn thay Quyết. Đây là chi tiết thể hiện sự nhân văn của tác phẩm. Với sự trải nghiệm sâu sắc, lối viết tỉ mỉ và cốt truyện gay cấn, nhiều bất ngờ, tác giả Đỗ Ngọc Bích đã mang đến ngưởi đọc, người nghe một niềm tin rằng, vượt lên trên tất cả, công lý và tình người sẽ luôn giành chiến thắng trong mọi hoàn cảnh.

Miền gió: Thao thiết tiếng đời

Miền gió: Thao thiết tiếng đời 20/11/2023

Truyện ngắn của Nguyệt Chu mang lại cảm giác và liên tưởng về một cuốn phim quay chậm. Ở đó tác giả hoàn toàn để cảm xúc chi phối câu chuyện của mình. Từ sự dẫn dắt của cảm xúc, đường nét các nhân vật, chi tiết, bối cảnh, tình huống, xung đột hiện ra. Như những truyện ngắn khác của cô giáo Nguyệt Chu, chất văn và cả chất đời thấm đẫm trong từng trang truyện “Miền gió”. Ta có thể nhặt ra trong truyện của chị từng mảnh cuộc sống hiện thực nơi chốn đang cư ngụ, một tai nạn rơi máy bay huấn luyện quân sự, nhịp sống thường ngày của một cô giáo, cánh đồng, vụ gặt và triền sông ngập gió. Khi nhìn qua lăng kính khô khốc của đời thường, mọi thứ giản đơn và trôi tuột đi, rồi tuần tự nhịp sống chồng chất lên, chẳng còn lại chút dư vang. Nhưng qua những trang văn của Nguyệt Chu, chúng ta thấy đọng lại đó thao thiết tiếng đời, nỗi xót xa, thương cảm cho số phận con người. Tác giả đã không chọn sự tỉnh táo trong khi sáng tác mà để cho cảm xúc dẫn dắt đến cùng. Có lẽ vì thế kết truyện của chị có lẽ khiến một bộ phận độc giả hụt hẫng. Nhưng cũng tới cùng, nhặt trong “Miền gió”, chúng ta vẫn cảm nhận được sự rung động, chất văn trong sáng tác của Nguyệt Chu. (Lời bình của BTV Võ Hà)

Ca dao nói về vẻ đẹp con người qua phục trang

Ca dao nói về vẻ đẹp con người qua phục trang 16/11/2023

Nói đến vẻ đẹp của con người, ca dao nhắc đến một yếu tố không kém phần quan trọng – đó là trang phục. Vẻ đẹp hình thức của chàng trai hay cô gái rõ ràng không chỉ thể hiện ở khuôn mặt, vóc dáng mà còn phụ thuộc vào cách ăn mặc, vào chất liệu của vải vóc quần áo và những thứ phục trang khác.

“Trụ cột gia đình”: Câu chuyện xúc động về sự gắn bó của tình thân

“Trụ cột gia đình”: Câu chuyện xúc động về sự gắn bó của tình thân 16/11/2023

Các bạn thân mến, một gia đình thường có cha mẹ là chỗ dựa vững chắc cho con cái. Nhưng gia đình của nhân vật chính trong truyện là cậu bé Flury, 10 tuổi thì không được đầy đủ như vậy. Trong cả câu chuyện chúng ta không hề thấy hình bóng của người cha, mà chỉ thấy có hai mẹ con Flury. Chính vì vậy, khi mẹ bị ốm thì bỗng cậu bé 10 tuổi trở thành trụ cột trong gia đình. Mẹ ốm, cậu phải xin nghỉ học để ở nhà chăm sóc mẹ, cậu lo nấu nướng cho mẹ ăn, đi mua thuốc cho mẹ, nhờ người mời bác sĩ đến khám cho mẹ. Với một cậu bé đang ở tuổi ăn tuổi chơi bỗng phải làm mọi việc nhà lại còn chăm sóc mẹ ốm khiến cậu bối rối, lo lắng. Cậu bé không biết tâm sự, chia sẻ, hỏi ai mình phải làm gì cho đúng, làm thế nào để mẹ nhanh khỏi bệnh khi không có nhiều tiền…. Tất cả khó khăn, công việc bỗng nhiên đổ lên đôi vai nhỏ bé khi người mẹ bị bệnh. Cuối cùng dường như nhờ phép màu nhiệm nào đó hay nhờ sự cố gắng của Flury mà người mẹ đã khỏi bệnh. Truyện ngắn là câu chuyện về cuộc sống bình thường của một gia đình nghèo khi người mẹ đổ bệnh. Truyện không có những mâu thuẫn hay sự kiện to lớn mà đi vào những chi tiết sinh hoạt hàng ngày quen thuộc mà ai cũng có thể gặp. Những suy nghĩ, lo lắng, cảm xúc của một cậu bé khi bỗng nhiên trở thành trụ cột lo lắng mọi việc trong gia đình. Dù đã cố gắng nhưng cuối cùng cậu vẫn chỉ là một đứa trẻ 10 tuổi ham vui, ham chơi. Cậu đi một đoạn đường xa để mua thuốc ho cho mẹ nhưng rồi mải vui cùng cô bé cậu lại uống hết chai thuốc đó. Lo lắng, sợ hãi trước sai lầm của mình khiến chính cậu lại đổ bệnh khiến mẹ phải chăm sóc. Một câu chuyện giản dị về cuộc sống hàng ngày thể hiện tình cảm yêu thương của người thân trong gia đình. Truyện ngắn giúp chún ta hiểu được tình yêu thương, sự quan tâm châm sóc là điều quan trọng nhất của một trụ cột trong gia đình.

Văn Cao: Mùa chữ, mùa người

Văn Cao: Mùa chữ, mùa người 10/11/2023

Những ngày này, dường như thơ Văn Cao đang trở lại, một cách liền mạch hơn. Những sáng tạo “vượt ngưỡng” trong thơ ông đang được giới thiệu một cách rộng rãi hơn qua sự kết nối của một số đơn vị như Hội đồng Lý luận Phê bình VHNT TW, báo Nhân dân, Ban Văn học – Nghệ thuật (Đài Tiếng nói Việt Nam). Nhà báo Trần Nhật Minh chia sẻ về ấn phẩm “Văn Cao - Mùa chữ, mùa người” cùng với hội thảo cùng tên do Ban VHNT (VOV6) thực hiện đào sâu những cống hiến của người nghệ sĩ tài hoa ở các thi phẩm.

"Đất không cưu mang" (P2): Hạnh phúc và khổ đau 9/11/2023

Nhà văn có lối dẫn truyện đầy lôi cuốn, mạch văn tràn trề, lúc dữ dội, lúc êm đềm khiến người đọc người nghe như được sống trong nhiều cung bậc cảm xúc; vui buồn cùng các nhân vật mà mỗi nhân vật đều có một cõi riêng đầy ưu tư và sóng gió. Xưa nay trai chưa vợ mê mẩn và muốn cưới người phụ nữ đã lỡ dở một lần đò mà lại có con nhỏ làm vợ không phải là chuyện hiếm. Song, yêu một cách say mê không tính toán như ông Mười trong truyện ngắn Đất không cưu mang thì chắc không nhiều. Đêm nào ông Mười cũng đến nằm trên bãi cỏ trước cửa nhà bà Năm, mặc sương sa, mặc gió mưa…Trong con người vạm vỡ của ông có chút gì đó yếu đuối, trong sự từng trải có chút gì đó còn ngây thơ. Ông ghen tuông với quá khứ, với người chồng đã khuất của vợ, và luôn nghi ngờ hạnh phúc mà mình đang có. Và khi đứa con chung giữa hai người chào đời, ông mới biết hạnh phúc là điều có thật. “Cứ mỗi lần nghe vợ hát ru con, nước mắt ông cứ chực trào ra. Khi ấy ông muốn ôm vợ, ôm con, ôm cả trời đất vào lòng”. Nghĩa là niềm tin, niềm hy vọng; là chứng nhân cho tình yêu của bà Năm dành cho ông. Vậy mà Nghĩa đã bỏ ông ra đi mãi mãi. Cùng lúc đó nước tràn vô rẫy quét sạch thành quả lao động của cả gia đình ông. Nỗi bất hạnh liên tiếp ập đến đã vắt kiệt sức lực ông Mười, khiến ông không thể gượng dậy nổi. Ông đã từ giã cuộc đời vì kiệt sức, mất mát, bất hạnh. “Mặt đất cũng bỏ ông. Nó chỉ cưu mang ông khi ông chia lìa cuộc đời này, khi không còn yêu thương và chẳng biết đau khổ…”.

"Đất không cưu mang" (P1): Tình yêu của ông Mười 9/11/2023

Chồng mất sớm, bà Năm ở vậy một mình nuôi 3 con nhỏ. Trái tim bà tưởng đã đóng chặt vì tình yêu mà bà dành cho người chồng rất sâu đậm, bởi đó là “phần ký ức dịu ngọt, nồng nàn đã hòa tan trong từng mạch máu và luân chuyển không ngơi trong cơ thể bà…”. Thế nhưng, trước tình yêu chân thành và tấm lòng nhẫn nại của ông Mười mà cuối cùng bà Năm đã mở lòng trở lại. Nói rằng bà Năm đã thực sự yêu ông Mười thì chưa hẳn. Tuy sống cùng một nhà, nhưng ông Mười luôn có cảm giác là vợ mình vẫn dành tình cảm cho người chồng trước hơn là mình. Bởi thế ông luôn sống trong mặc cảm, tự ti. Đã có lúc ông có ý định tự tử, nhưng rồi chính những đứa con riêng của bà Năm đã giữ ông ở lại…Liệu tính ghen tuông của ông Mười có khiến hạnh phúc gia đình rạn nứt? Rốt cục bà Năm có dành hết tình yêu cho ông Mười? Và hẳn các bạn cũng đang nóng lòng muốn biết lý do ông Mười cũng theo người chồng trước của bà Năm ra đi mãi mãi? Vào giờ này đêm mai, mời các bạn tiếp tục theo dõi phần tiếp theo truyện ngắn Đất không cưu mang của nhà văn Bích Ngân để phần nào có được câu trả lời:

"Bão táp chưa dừng": Nỗi đau khôn nguôi của người mẹ 9/11/2023

Có bao người lính đã ngã xuống trong cuộc chiến tranh vệ quốc vì nền hòa bình thống nhất, thì có bấy nhiêu bà mẹ mất con trong sự chờ đợi, hy vọng mỏi mòn. Văn chương với bao bút mực cũng không thể tả xiết nỗi đau sự hy sinh này. Thêm một truyện ngắn nữa của tác giả Lã Thế Khanh làm đầy những cảm xúc về sự đau thương của chiến tranh và mất mát vô bờ bến của người mẹ. Sự khác biệt của người mẹ trong “Bão táp chưa dừng” là chi tiết độc đáo trở đi trở lại trong đời mẹ. “Cây cau” và những chùm cau mẹ để dành mỗi mùa cây ra quả với tâm niệm mẹ để dành phần cho con trai cưới vợ thật xúc động và xa xót. Những ngày cuối đời mẹ vẫn khôn nguôi nhớ con, vẫn khắc khoải vì không bù đắp được gì cho đứa con trai thiệt thời hy sinh vì việc nước. Chỉ một chi tiết thôi mà tạo cho truyện được nét riêng ấn tượng. (Lời bình của BTV Tuyết Mai)

Những phạm trù vẻ đẹp hình thức trong ca dao

Những phạm trù vẻ đẹp hình thức trong ca dao 8/11/2023

Trong thị hiếu thẩm mỹ dân gian, sự vận động, chuyển động có một vị trí rất đáng kể. Vẻ đẹp của thân thể không phải chỉ nằm ở sự cân đối hình thức thuần túy của các bộ phận của cơ thể như mắt, miệng mà còn phụ thuộc vào sự kết hợp, tính chất sống động.

Văn Cao – Giữa hai bờ thơ nhạc

Văn Cao – Giữa hai bờ thơ nhạc 8/11/2023

Trong các tên tuổi văn nghệ sĩ đi theo cách mạng từ nửa đầu thế kỷ 20, Văn Cao ( 15/11/1923 – 10/07/1995) là một nhân vật thật đặc biệt bởi những đóng góp phong phú của ông ở cả ba lĩnh vực: thơ, nhạc, họa. Sáng tác của ông trải khắp các giai đoạn trước 1945, giai đoạn kháng chiến và sau 1975. Cả thơ và nhạc của Văn Cao đều đa dạng, biến hóa về phong cách thể hiện, song hành hòa quyện giữa cảm hứng lãng mạn và cảm hứng hiện thực, qua đó có thể thấy một bức tranh sống động về đất nước và con người Việt Nam từ những ngày đau thương đói khổ cho đến những tháng năm kiêu hãnh hào hùng rồi cả những sâu lắng, trăn trở nghĩ suy trong thời hậu chiến. Trong đó, bản Tiến quân ca do Văn Cao sáng tác đã trở thành Quốc ca của Việt Nam từ 1945 đến nay. Nhân dịp kỷ niệm tròn 100 năm ngày sinh Văn Cao, chương trình Đôi bạn văn chương của Ban Văn học Nghệ thuật (VOV6), Đài Tiếng nói Việt Nam xin được gửi tới quý thính giả một cuộc trò chuyện về chân dung Văn Cao với tên gọi: Văn Cao – Giữa hai bờ thơ nhạc

"Lời hứa của thời gian": Tự hứa với lòng mình 6/11/2023

Nhân vật chính trong truyện ngắn chúng ta vừa nghe – ông Miêng, có thể khiến mỗi thính giả, độc giả liên tưởng ngay đến một nhân vật khá nổi tiếng trong giới văn chương, đã từng nổi tiếng ở miền Nam từ trước 1975. Đó là thi sĩ Nguyễn Đức Sơn, còn được gọi là Sơn núi. Cả Nguyễn Đức Sơn và ông Miêng đều có hành động giống nhau, đó là dành cả cuộc đời mình để trồng những cây thông. Trong đời thực, ông Nguyễn Đức Sơn tương truyền đã trồng tới một vạn cây thông ở vùng Phương Bối, Bảo Lộc, Lâm Đồng và còn tiếp tục truyền cảm hứng này cho các con của mình. Nếu như thi sĩ Nguyễn Đức Sơn trồng thông trong một tâm thế trở về với hoang sơ, sống gần gũi với thiên nhiên thì ông Miêng trong truyện ngắn của nhà thơ Nguyễn Quang Thiều lại trồng thông kín những quả đồi vì nỗi đau chiến tranh, khi tất cả đồng đội ông đã hy sinh ở đó. Đặt tên truyện là Lời hứa của thời gian, chúng ta hiểu rằng đây là cách ông Miêng tự hứa với lòng mình chứ không phải có ai ép buộc hay giao nhiệm vụ cho ông cả. Xoay quanh cuộc sống của ông Miêng, ta bắt gặp cả một bi kịch của người lính thời hậu chiến khi hạnh phúc gia đình tan vỡ, đứa con sinh ra bị nhiễm chất độc da cam, người vợ đợi chờ ông đằng đẵng suốt mười năm thời chiến thì nay lại bỏ ông trong thời bình. Một hy vọng hạnh phúc vừa nhen nhóm lên trong đời ông Miêng đã nhanh chóng vụt tắt, đấy là khi Hoa cuốc phải quả mìn còn sót trong chiến tranh và qua đời. Nỗi đau cũ còn chưa nguôi thì nỗi đau mới lại chồng lên trong lòng người cựu chiến binh. Phần cuối truyện có lẽ là một sắp đặt để mong mang đến một cái kết có hậu trong cuộc đời ông Miêng, đó là ông không phải sống cô đơn nữa bởi con trai của Lợi đã tìm về. Nhưng ông cũng đồng thời phải giữ kín một bí mật khác, bởi nếu nói ra sự thật sẽ mang nỗi đau cho người thanh niên vừa tìm đến ông. Mỗi người nghe, người đọc có lẽ đều tin rằng, hai người đàn ông ấy sẽ mang đến cho nhau hơi ấm cuộc đời trong tất cả những tháng ngày sắp tới. (Lời bình của BTV Đỗ Anh Vũ)

Dấu ấn bản quán trong thơ Vĩnh Phúc

Dấu ấn bản quán trong thơ Vĩnh Phúc 3/11/2023

Chương trình đêm nay của Ban VHNT (VOV6) gửi tới các bạn những sáng tác nổi tiếng của các nhà thơ sinh trưởng ở quê hương Vĩnh Phúc. Đó là các nhà thơ Phùng Cung, Ngô Văn Phú, Hữu Thỉnh, Quang Chuyền, Bùi Văn Dung.

Vẻ đẹp nụ cười lời nói trong ca dao

Vẻ đẹp nụ cười lời nói trong ca dao 3/11/2023

Sự hài hòa của ngũ quan làm nên vẻ đẹp gương mặt mỗi con người. Người xưa có những quy chuẩn riêng về vẻ đẹp người phụ nữ, trong đó đề cao nét tự nhiên, tươi tắn gắn với cảm tình về nết ăn ở.

“Nước mắt thánh nhân”: Nỗi niềm của Thánh Gióng

“Nước mắt thánh nhân”: Nỗi niềm của Thánh Gióng 3/11/2023

Truyện ngắn “Nước mắt thánh nhân” của nhà văn Đỗ Hàn mà chúng ta vừa nghe dựa trên câu chuyện truyền thuyết “Thánh Gióng”, được viết tiếp hậu truyền thuyết này với những tình huống, tình tiết khác, khá bất ngờ và hấp dẫn. Chuyện truyền thuyết về Ông Gióng thì người ta đã biết mấy ngàn năm rồi còn gì? Vậy mà qua tay bút Đỗ Hàn, Gióng rất đời thường, sinh động và bi kịch vô cùng. Câu chuyện làm chúng ta cảm động khi chàng trai làng Phù Đổng ấy có một tình thương yêu với mẹ mình quá đỗi. Chàng trai ấy đối xử, nói năng với người mẹ của mình bằng tất cả lòng hiếu thảo, chàng muốn đi tìm cha, muốn được như bao người con khác có một gia đình trọn vẹn. Mong muốn ấy thật đáng trân trọng. Câu chuyện mẹ con chàng Gióng rong ruổi đi tìm cha khắp nơi khiến người đọc, người nghe vô cùng cảm động. Đây là góc rất chân thực và chính đáng của con người đời thường, không tô vẽ bởi công trạng lớn lao mà ẩn sâu trong từng suy nghĩ, niềm khao khát và ước mơ chính đáng, được sống một cuộc đời bình thường, có mái ấm gia đình, cha mẹ đoàn viên. Từ đó, chúng ta có thế thấy được thông điệp từ tác phẩm, đó là tấm gương trung - hiếu - dũng mang tâm hồn Việt được nhà văn Đỗ Hàn khắc sâu trong hình tượng ông Gióng, một nhân vật truyền thuyết lịch sử nhưng hết sức gần gũi, rất con người. (Lời bình của BTV Vân Khánh)

Mã QRCODE xem trên mobile
chương trình hôm nay
08h00 - 08h30 Đối thoại mở
10h45 - 11h00 Văn nghệ thiếu nhi
13h00 - 13h30 Đọc truyện dài kỳ
14h30 - 15h00 Hành trình sáng tạo
18h15 - 18h30 Văn nghệ thiếu nhi
18h30 - 19h00 Đối thoại mở
19h00 - 19h30 Đọc truyện dài kỳ
19h30 - 20h00 Sân khấu truyền thanh
21h45 - 22h00 Kể chuyện và Hát ru cho bé
22h30 - 23h00 Tiếng thơ