Rắn "bò" vào thành ngữ dân gian7/2/2025

Người tuổi Tị được cho là “cầm tinh” con rắn. Rắn là loài vật có ích về nhiều mặt như bảo vệ mùa màng, thịt ngon bổ, nọc độc làm thuốc... Rất nhiều loài rắn đang nằm trong danh mục “sách đỏ” cần bảo vệ. Tuy nhiên, trong cuộc sống, rắn lại được biết đến là con vật đáng sợ hơn là đáng yêu. Điều này thể hiện rất rõ trong các thành ngữ tiếng Việt có liên quan tới “rắn” như miệng hùm nọc rắn, ác như rắn hổ mang, cõng rắn cắn gà nhà, đánh rắn phải đánh giữa khúc, rắn đổ nọc cho lươn, khẩu phật tâm xà,...

Ca dao trào phúng đất Phú Yên

Ca dao trào phúng đất Phú Yên 17/1/2025

Phú Yên vốn được biết đến là vùng đất bình yên, cảnh sắc còn nhiều nét hoang sơ, con người mộc mạc, chân tình. Ca dao trào phúng sưu tầm trên vùng đất Phú Yên, tuy số lượng tác phẩm không nhiều như các đề tài khác nhưng lại mang bản sắc riêng. Ca dao trào phúng xứ này mang lại tiếng cười vui vẻ hồn nhiên, thoải mái góp phần làm cho cuộc sống thêm vui tươi, sinh động; mặt khác lại được ví như viên thuốc đắng dã tật giúp “chữa bệnh” một cách công hiệu những thói hư, tật xấu bằng từ ngữ và lối diễn đạt nhẹ nhàng, thâm thúy. Có thể thấy ca dao trào phúng Phú Yên thể hiện sự thông minh, sáng tạo, linh hoạt của người bình dân về cách ứng xử mang tính giáo dục trong xã hội truyền thống, hướng tới cái tốt, cái đẹp, để lại ấn tượng sâu sắc với người đọc, người nghe.

Những lối chơi chữ độc đáo trong ca dao

Những lối chơi chữ độc đáo trong ca dao 9/1/2025

Chơi chữ là một phương thức diễn đạt đặc biệt, song song tồn tại hai lượng ngữ nghĩa khác hẳn nhau đựơc biểu đạt bởi cùng một hình thức ngôn ngữ, nhằm tạo nên sự thú vị mang tính chất chữ nghĩa. Những lối chơi chữ độc đáo trong ca dao đã cho thấy trí tuệ và sự hóm hỉnh, hài hước của cha ông ta. Tiếng cười trong đối đáp, trong những lời ca tiếng hát làm vơi đi những khó nhọc, vất vả trong cuộc sống lao động đời thường

Các hình thức chơi chữ trong ca dao

Các hình thức chơi chữ trong ca dao 2/1/2025

Chơi chữ là một đặc điểm độc đáo của ngôn ngữ thơ tiếng Việt. Các hình thức của nghệ thuật chơi chữ trong ca dao rất phong phú, trong đó có: nói lái, dùng từ đồng âm hoặc gần âm, dùng từ gần nghĩa, tách một từ thành các từ khác nhau. Mục đích của các hình thức này là mang tới tính hài hước, trào phúng cho các câu thơ hay lời đối đáp.

Nghệ thuật chơi chữ trong ca dao

Nghệ thuật chơi chữ trong ca dao 27/12/2024

Chơi chữ là một nghệ thuật độc đáo trong ngôn ngữ nói chung và trong Tiếng Việt nói riêng. Từ điển Tiếng Việt đã giải thích:”Chơi chữ là lợi dụng hiện tượng đồng âm, đa nghĩa, v.v, … trong ngôn ngữ nhằm gây một tác dụng nhất định (như bóng gió, châm biếm, hài hước, …) trong lời nói”. Từ điển thuật ngữ văn học gọi chơi chữ là "lộng ngữ" và giải thích là một biện pháp tu từ có đặc điểm: người sáng tác sử dụng những chỗ giống nhau về ngữ âm, ngữ nghĩa, văn tự, văn cảnh để tạo ra sự bất ngờ thú vị trong cách hiểu, trong dòng liên tưởng của người, người nghe".

Nguyễn Du và di sản Truyện Kiều nhân 100 năm tranh luận “Truyện Kiều”

Nguyễn Du và di sản Truyện Kiều nhân 100 năm tranh luận “Truyện Kiều” 19/12/2024

Tại Khoa Văn học của trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia HN) vừa diễn ra Tọa đàm khoa học quốc tế với chủ đề: “Nguyễn Du và di sản Truyện Kiều nhân 100 năm tranh luận “Truyện Kiều”. Tọa đàm ngược về thời gian năm 1924, khi một sự kiện văn chương quan trọng đã diễn ra ở nước ta, đó là cuộc tranh luận về “Truyện Kiều” của đại thi hào Nguyễn Du, giữa học giả Phạm Quỳnh và nhà nho Ngô Đức Kế. Cuộc tranh luận diễn ra sau khi chủ bút Tạp chí Nam Phong Phạm Quỳnh đã có bài diễn thuyết tán dương “Truyện Kiều”: “Truyện Kiều còn, tiếng ta còn. Tiếng ta còn, nước ta còn”. Tọa đàm khoa học lật lại sự kiện này đã thu hút đông đảo nhà nghiên cứu, nhà phê bình cùng các học giả trong nước và nước ngoài bằng các bài tham luận chuyên sâu về tác phẩm. Phóng viên Dương Hà có những ghi nhận.

Tục ngữ các dân tộc về quan hệ gia đình, xã hội

Tục ngữ các dân tộc về quan hệ gia đình, xã hội 13/12/2024

Người Việt chúng ta vốn coi trọng các giá trị truyền thống bởi thế kho tàng tục ngữ của các tộc người có rất nhiều câu chí lý răn dạy về đạo nghĩa, về ứng xử trong quan hệ gia đình và xã hội.

Đức tính con người Việt trong tục ngữ các dân tộc

Đức tính con người Việt trong tục ngữ các dân tộc 4/12/2024

Tìm trong kho tàng tục ngữ người Việt chúng ta sẽ thấy được cùng một ý nghĩa, câu chuyện nhưng mỗi dân tộc lại có cách diễn đạt khác nhau tùy thuộc vào cách nói, cách nghĩ, phong tục tập quán. Điều đó đã tạo nên sự phong phú, đa dạng, bản sắc riêng của các tộc người, các vùng miền làm giàu đẹp cho nền văn hóa, văn học dân gian của xứ sở. Tục ngữ các dân tộc đều có nhiều câu khuyên răn con người trong lao động và nếp sống thường ngày.

Tục ngữ về thiên nhiên và lao động của các dân tộc Việt

Tục ngữ về thiên nhiên và lao động của các dân tộc Việt 27/11/2024

Khi đặt trong tương quan so sánh, ca dao, tục ngữ của người dân tộc Kinh hay còn gọi là người Việt đa số có những nét tương đồng với các dân tộc ít người. Cùng một nội dung, mỗi tộc người lại có cách diễn đạt khác nhau tùy thuộc vào lối nói, lối suy nghĩ và ngôn ngữ riêng. Điều đó đã làm nên sự phong phú, đa dạng trong ý nghĩa của kinh nghiệm dân gian đúc kết qua ca dao, tục ngữ không phân biệt dân tộc, vùng miền.

Xuất xứ câu tục ngữ “Giặc bên Ngô…

Xuất xứ câu tục ngữ “Giặc bên Ngô…" 20/11/2024

Bà Triệu là một trong những nhân vật lịch sử đã đi vào chuyện kể, các áng ca dao, tục ngữ của nước ta. Có những câu đề cập một cách trực diện và cũng có những câu mang hàm nghĩa, đã trở nên thông dụng trong thời hiện đại mà khi truy ra mới rõ ngọn nguồn, gốc tích. Nhà văn, Nhà nghiên cứu văn học Vũ Bình Lục đi vào xuất xứ một câu tục ngữ gắn với nhân vật anh hùng Bà Triệu.

Đạo thầy trò qua ca dao, tục ngữ

Đạo thầy trò qua ca dao, tục ngữ 14/11/2024

Từ xưa, ông cha ta đã quan niệm: “Ngọc bất trác, bất thành khí/ Nhân bất học, bất tri lý” (Nghĩa là: Ngọc không mài giũa thì không thành đồ quý/ Người không học thì không biết lẽ phải). Chính vì thế, vai trò người thầy rất được coi trọng trong chiều dài lịch sử và giáo dục của đất nước ta. Người thầy trong xã hội xưa dù chỉ là một ông giáo làng bình thường, không sang giàu, không quyền cao chức trọng nhưng người ta vẫn rất mực tôn trọng, kính nể. Thế nên mới có câu: “Thầy làng không sang cũng trọng/ Quan huyện không lọng cũng xe”. Bởi thế, đạo thầy trò đã trở thành một đề tài được đề cập trong nhiều câu ca dao, tục ngữ

Cơ chế chuyển nghĩa hoán dụ của thành ngữ trong ca dao người Việt

Cơ chế chuyển nghĩa hoán dụ của thành ngữ trong ca dao người Việt 31/10/2024

Ca dao có chứa các thành ngữ có một số cơ chế tạo nghĩa hàm ẩn, trong đó có cách tạo lập tầng nghĩa hàm ẩn theo cơ chế chuyển nghĩa hoán dụ. Hoán dụ mang đặc điểm biểu trưng hóa. Biểu trưng trong hoán dụ là lấy một thuộc tính, một bộ phận của sự vật, hiện tượng nào đó để đại diện cho sự vật, hiện tượng đó một cách tượng trưng hóa, ước lệ hóa mang tính chất khái quát, trừu tượng.

Nhà văn Vũ Bình Lục và các công trình giải mã văn học Trung đại

Nhà văn Vũ Bình Lục và các công trình giải mã văn học Trung đại 24/10/2024

Nhà văn, nhà thơ, nhà nghiên cứu văn học Vũ Bình Lục sinh năm 1948, quê ở Thái Thụy, Thái Binh. Ông là Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam, hội viên Hội Nhà văn Hà Nội, hiện sống và làm việc tại Hà Nội. 20 năm trước, nhà văn Vũ Bình Lục từng được trao giải cao nhất trong cuộc thi thơ Tạp chí Văn nghệ Quân đội, sau đó là giải cao nhất Nghiên cứu – Phê bình văn học của Liên hiệp các Hội văn học và Nghệ thuật Việt Nam và giải thưởng Văn học năm 2023 của Hội Nhà văn Hà Nội. Về lĩnh vực Nghiên cứu – Phê bình văn học, tác phẩm đáng chú ý của nhà văn Vũ Bình Lục có thể kể đến những cuốn “Giải mã thơ chữ Hán và bình thơ Nôm của Nguyễn Trãi”, “Giải mã thơ Lý - Trần” (5 tập, gồm 2800 trang), “Hồn thiền trong thơ Lý - Trần” (700 trang), “Thánh thơ Cao Bá Quát” (hơn 700 trang), “Giải mã thơ chữ Hán Việt Nam từ thế kỷ 15 đến đầu thế kỷ 19” (2 quyển gồm 1600 trang), “Giải mã thơ chữ Hán Lê Quý Đôn” (756 trang) và “Vừa đi vừa nghĩ” (1050 trang)…Chặng đường, tâm huyết, thành quả và phương pháp nghiên cứu giải mã kho báu văn chương dân tộc của nhà văn Vũ Bình Lục mới đây đã được bàn luận trong tọa đàm khoa học với chủ đề “Nhà văn Vũ Bình Lục và các công trình giải mã văn học Trung đại”. Đây là hoạt động do Viện nghiên cứu Bảo tồn và Phát huy văn hóa dân tộc và Tạp chí Văn hiến Việt Nam phối hợp tổ chức.

Thành ngữ trong ca dao người Việt

Thành ngữ trong ca dao người Việt 18/10/2024

Trong kho tàng ca dao vô cùng phong phú với hàng chục nghìn câu và bài của dân tộc ta thì có rất nhiều bài, nhiều câu có chứa thành ngữ, tục ngữ. Ca dao, với lợi thế trong biểu đạt đã chuyển tải một cách truyền cảm, dễ thuộc, dễ nhớ nhiều lời ăn tiếng nói của dân gian.

Ca dao về sông Hà Nội

Ca dao về sông Hà Nội 11/10/2024

Ngày nay hầu hết các dòng sông chảy qua địa phận thành phố Hà Nội đã thu hẹp dần, có nhiều biến đổi so với những gì được miêu tả trong các câu ca dao xưa. Tìm về những câu ca này, người hôm nay thấy được khi xưa sông Hồng, sông Tô Lịch, sông Nhuệ và bao dòng chảy qua đất kinh kỳ đã từng trong xanh, nên thơ ra sao. Những dòng sông Hà Nội bao đời nay cũng là nguồn cảm hứng cho biết bao áng văn thơ lưu danh thiên cổ.

Mã QRCODE xem trên mobile
chương trình hôm nay
08h00 - 08h30 Văn nghệ
08h30 - 08h45 Làn sóng nghệ thuật
08h45 - 09h00 Câu chuyện nghệ thuật
10h45 - 11h00 Văn nghệ thiếu nhi
13h00 - 13h30 Đọc truyện dài kỳ
18h15 - 18h30 Văn nghệ thiếu nhi
18h30 - 19h00 Văn nghệ
19h00 - 19h30 Đọc truyện dài kỳ
19h30 - 20h00 Sân khấu truyền thanh
20h30 - 20h45 Làn sóng nghệ thuật
20h45 - 21h00 Câu chuyện nghệ thuật
21h45 - 22h00 Kể chuyện và hát ru cho bé
22h30 - 23h00 Đọc truyện đêm khuya