2024

Những trang truyện ngắn “Mùa Xuân của Sú” thiên về trần thuật xung đột đơn tuyến, cho thấy tác giả chưa phải là một cây bút quá sành sỏi về nghệ thuật xây dựng tình huống cốt truyện. Nhưng vì thế sáng tác này lại có được sự mộc mạc, dễ mang lại cho người đọc, người nghe cảm giác về tình người, về sự gắn bó của cô giáo với học trò vùng cao. Đó là câu chuyện của nhân vật Sú, một cô bé lớp Tám bị người bố ép buộc nghỉ học để lấy chồng bên kia biên giới. Cùng quẫn và kiệt sức trong khi trốn chạy, cô bé Sú tưởng đã mất mạng nếu như không có vòng tay cưu mang, cứu giúp của cô giáo và những người bạn học. Thông qua câu chuyện của mình, tác giả đã nêu lên thực trạng cũng là vấn nạn, là hành vi lợi dụng tâm lý người dân vùng cao để lừa đảo mua bán trẻ vị thành niên qua bên kia biên giới. Tương lai của những cô bé ấy sẽ đi về đâu ở xứ người nếu như không có sự chung tay ngăn chặn của xã hội, của lực lượng bộ đội biên phòng. Con đường đến trường của trẻ em vùng cao vẫn còn đó bao nỗi gian nan. Là một cô giáo nhiều năm gắn bó với ngôi trường ở vùng đất biên giới Tây Bắc, có lẽ hơn ai hết tác giả Đào Thanh Tám thấu hiểu những nỗi niềm của con người nơi đây. Những trang viết của chị dù vẫn còn nét nguyên sơ, mô phạm nhưng ít nhiều đã chạm đến không khí hiện thực cuộc sống đã trải nghiệm….

"Bên sông giặt áo": Nâng cánh ước mơ 12/11/2024

Khi gửi truyện ngắn Bên sông giặt áo tới chương trình, Bảo Thương có chia sẻ rằng: “Tôi viết truyện ngắn này bởi thương những con người có tài hoa, có phẩm cách, giàu khát vọng, ý thức sâu sắc về cuộc sống, mà vì hoàn cảnh phải chôn vùi tuổi trẻ nơi thâm sơn, sống một cuộc đời nhạt nhẽo, vô vị…”. Truyện được kể dưới góc nhìn của nhân vật kể chuyện xưng Tôi-một cô gái trẻ tên Phương. Ông nội cô bỏ nhà ra đi, bố cô cũng vậy. Họ ra đi theo tiếng gọi của một bóng hồng nào đó, đặng giúp họ tìm một công việc mới, thỏa mãn ước mơ, lý tưởng đời trai. Đến Lăng-cậu bạn thân cũng bỏ Phương ra đi. Rồi Thông và bao người bạn khác trong bản cũng bỏ đi mất tăm mất tích…Còn bao nhiêu số phận như thế? Đời người ai cũng muốn lộng lẫy nhất, ngọn nến của mỗi người, ai cũng muốn thắp lên rực rỡ nhất. Xuân Diệu có lý khi cho rằng: “Thà một phút huy hoàng rồi chợt tắt/ Còn hơn buồn le lói suốt trăm năm”. Nhân vật người Bà, khi chạy loạn từ Hà Nội lên miền núi cao, dù những dấu hiệu của hào hoa đã phai tàn, nhưng đâu đó vẫn còn sót lại vết tích của tài hoa, phong lưu, nên nhiều khi bà vẫn tủi thân, tủi phận. Số phận, khiến bà đã ghim vào vùng đất nơi này, khiến bà trở nên cay nghiệt hơn, sắc sảo hơn, như là để thích ứng với đời sống. Còn Phương, phải chăng lớn lên từ vùng đất khắc nghiệt đó, bên một người bà truân chuyên, bên một gia đình có nhiều bi kịch sót thiếu, mà cô trở nên cá tính hơn, mạnh mẽ hơn, và đôi khi cũng bản năng và hoang dại hơn chăng? Phương tự nhận: “Tôi là con ngựa hoang, tôi rong chơi trả thù bà tôi không yêu tôi, rong chơi trả thù bố tôi bỏ bê tôi…”. Song, chỉ có Phương là chọn con đường về lại quê hương. Phương nói với chú Lương: “Đi mãi rồi đến lúc cũng phải về, con chim bay mãi thì cũng cần có tổ, con chồn chạy mãi thì cũng cần có hang. Cháu đã đi nhiều quá, cháu đã cống hiến cho bên ngoài nhiều quá, còn quê nhà thì sao?”. Phương về và đem theo một dự án về cho quê nhà. Nhà máy mọc lên từ ước mơ của ông, của bố, của Phương và bao người dân thôn quê. Ông nội, bà nội, bố, chú Lương, Phương…họ như những cây dại, bằng cách này hay cách khác, cố vươn mình tìm ánh sáng, may sao, ánh sáng cuối cùng cũng đã đến, câu chuyện cuối cùng cũng có lối ra. Đừng hủy hoại tài hoa của con người, hãy tạo đà cho con người phát triển, đó là điều mà tác giả Bảo Thương muốn nhắn gửi qua truyện ngắn này chăng?!.

"Mùi khói" - Mạch ngầm yêu thương 12/11/2024

Tác giả trẻ Tạ Thị Thanh Hải là một cây bút đã để lại nhiều ấn tượng trong lòng độc giả bởi giọng văn trữ tình, giàu cảm xúc. Truyện ngắn của chị luôn là những day dứt về thân phận con người, đặc biệt là người phụ nữ trong xô bồ thực ảo của xã hội. Phụ nữ trong văn chị đa phần là khổ. Nỗi khổ kinh niên, thâm căn cố đế như một căn bệnh di truyền, một dòng thác chảy tràn, đổ ập từ thế hệ trước xuống các thế hệ sau. Đó không chỉ là nỗi khổ quay quắt mưu sinh; khổ vì không đẻ được con trai nối dõi; khổ vì đắng cay nhịn nhục; vì âm thầm, lặng lẽ tháo gỡ những “trái bom” ẩn trong chính dáng vẻ rất đỗi yên bình của ngôi nhà mình, sau sự thản nhiên như không của bản thân mà kì thực vô cùng đớn đau quằn quại… Chương trình Đọc truyện đêm khuya hôm nay xin gửi đến quý vị và các bạn truyện ngắn “Mùi khói” của tác giả Tạ Thị Thanh Hải nói về thân phận người phụ nữ.

Một chuyện kể giàu tính văn chương và tình người của Alphonse Daudet 31/10/2024

Nhà văn An-phông-xơ Đô-đê là người có biệt tài sử dụng chi tiết trong những bối cảnh tưởng không có gì để kể như một điểm nhấn cất lên thông điệp của tác phẩm. Ông từng viết rất cảm động về con người trước biến động thời chiến, đại dịch phá hoại mùa màng và giờ đây là góc khuất sau phát minh mang tính hiện đại tiến tới Cách mạng công nghiệp diễn ra khắp địa cầu thời điểm ấy. Động cơ chạy bằng hơi nước đã dần thay thế những cối xay chạy bằng sức gió một thời là điển hình, là biểu tượng của nhiều quốc gia châu Âu trong đó có nước Pháp. Phát minh động cơ hơi nước ra đời đã khai tử những nhà máy xay bột mì chạy bằng sức gió. Kéo theo đó là khung cảnh hoang tàn của những cối xay gió và sự hụt hẫng của những người chủ của công cụ xay xát đã từng có một thời hoàng kim. Trong truyện ngắn này, nhà văn đã khắc họa tình cảnh và tâm trạng của một trong những ông chủ cối xay gió như thế. Vấn đề nằm ở chỗ nhân vật chính của chúng ta không đối mặt và chấp nhận, thậm chí bất bình với những nhà máy chạy bằng hơi nước. Ông vẫn hi vọng thời của cối xay gió sẽ trở lại. Và ông cứu vãn danh dự nhà máy của mình bằng việc che mắt những người làng rằng mình vẫn có công ăn việc làm, cối xay gió vẫn hoạt động hàng ngày. Và sự thật sau khi được lột trần, thực tế được phát hiện sau đó thật bẽ bàng. Thế rồi, bằng ngòi bút đầy nhân văn, nhà văn đã cứu vãn danh dự của ông chủ cối xay gió, nói đúng hơn là vực dậy tinh thần và lan tỏa một nghĩa cử đẹp. Nghĩa cữ ấy còn tiếp nối trong những chuyện kể giàu tính văn chương và tình người của An-phông-xơ Đô-đê.

“Nắng chiều”: Tia nắng cuộc đời 29/10/2024

Quý vị và các bạn thân mến với văn phong đậm đà văn hóa vùng cao, truyện ngắn kể về cuộc đời người phụ nữ dân tộc Mông tên là Mí. Sinh ra trong một gia đình nhà nghèo nên Mí phải lấy chồng từ rất sớm, dang dở ước mơ học tập để trở thành một cô giáo. Tuy bén duyên với Chấu, người bạn học trường nội trú nhưng vì gia đình mà Mí phải lấy Chu. Hai mươi năm làm vợ Chu, Mí trọn nghĩa ân tình yêu thương chồng của mình. Tuy vậy, Chu và Mí buồn lòng vì hai người không có một mụn con. Chu mắc bệnh ung thư, dù được Mí quan tâm chăm sóc nhưng cuối cùng không thể qua khỏi. Trong những ngày Chu bệnh tật, Chấu lúc này đã là một cán bộ xã luôn đến quan tâm động viên chăm sóc Chu. Ngay Chu qua đời, người con trai của Chu tên là Sếnh bất ngờ xuất hiện nhận cha, nhận tổ tiên. Vợ chồng Sếnh coi Mí như mẹ đẻ của mình. Mí cũng nhận được niềm yêu thương của Chấu lúc tuổi xế chiều. Truyện ngắn khiến người đọc, người nghe cảm nhận sâu sắc về tình đời, tình người. Mối quan hệ giữa ba người Mí – Chu và Chấu thật đặc biệt. Chu nghĩ rằng lỗi vì mình mà Mí không có con nên luôn muốn bù đắp cho vợ. Trước khi mất, Chu nhờ Chấu chăm sóc Mí khi mình về với tổ tiên. Dù yêu thương Mí suốt 20 năm nhưng Chấu luôn giữ mối quan hệ đúng mực với Mí ngay cả khi Chu đã qua đời. Những lời thổ lộ chân tình của Chu với Chấu trước khi chết khiến chúng ta cảm động về tình cảm thương yêu của con người. Đúng như nhan đề truyện ngắn là “Nắng chiều”, khi Mí đã ở cái tuổi xế chiều của cuộc đời, bà như gặp được tia nắng hiếm hoi của trời chiều. Mí được vợ chồng Sếnh hiếu thảo coi bà như mẹ ruột, được Chấu quan tâm chăm sóc. Sau mấy chục năm chịu nhiều nỗi buồn thầm kín thì cuộc đời Mí cũng tươi sáng và hạnh phúc. Truyện ngắn đưa người đọc, người nghe đến với không gian văn hoa nơi cùng cao, hiểu được hơn nếp sống, phong tục đậm đà bản sắc văn hóa của người Mông.

"Gia đình và khoảnh khắc": Tình yêu thương con trẻ 25/10/2024

Truyện ngắn của Tống Ngọc Hân mà chúng ta vừa nghe là một tác phẩm về đề tài gia đình. Ai cũng biết gia đình là tế bào của xã hội, từng gia đình có hạnh phúc thì xã hội mới bình yên, thế nên mỗi người đều cố gắng giữ gìn hạnh phúc của gia đình mình. Tình huống truyện mà tác giả đưa ra ban đầu khá bất ngờ, khi một người phụ nữ xa lạ bỗng dắt con trai đến để gửi gia đình ông Dư và nói rằng chị quen biết với Tiến, con trai của ông. Chỉ có lòng trắc ẩn và tình yêu thương vô điều kiện mới khiến ông Dư kiên quyết giữ thằng bé ở lại nuôi, mặc cho vợ và con dâu phản đối. Ông còn phải vượt qua bao dị nghị, điều tiếng của xóm làng. Tiến, con trai của ông, lúc đầu cũng phủ nhận việc mình đã từng quen biết với mẹ bé Sỏi. Chỉ cho đến phần cuối truyện, khi chị Quy, mẹ bé Sỏi tìm về gặp con sau 5 tháng đi biệt, thì bí mật của câu chuyện mới được mở ra. Hoàn cảnh éo le khiến chị khó lòng lo cho con ăn học được chu toàn. Hóa ra Tiến đã từng có mối tình với Quy khi làm công trình xây dựng trường Tiểu học ở Nhò San. Thế nhưng anh cũng phải giữ gìn hạnh phúc gia đình hiện tại, khi anh đã có vợ và một con trai 3 tuổi. Một cái kết thật cảm động ở phần cuối truyện, khi ông Dư, bố của Tiến, giục con đuổi theo hai mẹ con để giữ lại ăn Tết. Quy không thể ở lại nhiều hơn với gia đình ông Dư nhưng bé Sỏi thì đã có một cơ hội để được ở lại cùng cha, được chăm sóc và học hành đầy đủ. Bí mật về Sỏi, có lẽ Tiến còn phải giữ rất lâu. Nhưng tình yêu thương con trẻ, lòng nhân ái thì không bao giờ thay đổi trong trái tim mỗi con người lương thiện.

“Mị Châu”: Tình yêu thương hóa giải hận thù 22/10/2024

Mới nghe nhan đề truyện ngắn “Mị Châu”, hẳn nhiều người sẽ liên tưởng tới câu chuyện về nàng Mị Châu trong truyền thuyết với mối tình oan trái. Song, sự thực không phải vậy. Truyện mà chúng ta vừa nghe kể về Mị Châu-một cô gái sinh ra trong một gia đình giàu có nhưng không may mẹ mất sớm, cha bỏ đi, cô sống với bà từ nhỏ. Đến tuổi gả chồng, bà cậy nhờ người mai mối nhưng mối nào Mị Châu cũng lắc đầu ngoay ngoảy cho đến ngày kia, cô trúng tiếng sét ái tình khi gặp Ninh – một thầy thông ký trẻ, là con một gia đình trí thức trung lưu. Nhưng đời không như là mơ, Mị Châu rơi vào một gia đình nợ nần vì cờ bạc, mọi người lạnh nhạt thờ ơ, không ai phụ giúp cô việc nhà. Mị Châu chỉ còn biết bấu víu vào sợi dây tình yêu, nhưng Ninh đã phản bội cô. Mị Châu sinh con trong sự cô đơn buồn tủi, tuyệt vọng. Gia đình nhà chồng đã đầu độc cô. Vì uất ức, hồn oan khuất của Mị Châu đã hiện về trả thù. Đầu tiên là cái chết của đứa con trai út của mẹ chồng, sau đó là đứa con trai kế tiếp, đứa con thứ ba và rồi đến đứa con trai thứ tư…Đến đây, người đọc người nghe lo sợ nạn nhân tiếp theo sẽ là Ninh và người vợ mới của anh ta. Nhưng rất may Mị Châu đã biết dừng lại. Ngô Tú Ngân với truyện ngắn “Mị Châu” đã trình ra một gương mặt mới ấn tượng với giọng văn đầy nhịp điệu, ngôn ngữ tinh tế chứa đựng một nội dung đời sống khốc liệt, mang tinh thần báo ân báo oán truyền đời. Không dừng ở đó, như một người viết lâu năm, vừa có nghề vừa cao tay, có trách nhiệm với cuộc đời, lại sẵn một cảm quan nhân văn sâu sắc, tác giả đã gợi lên một thông điệp không bao giờ cũ: nếu cứ lấy oán trả oán, lấy hận thù giải quyết hận thù thì hận thù sẽ không bao giờ hết, mà nguy hiểm hơn, lại ngày càng gia tăng. Phải lấy lòng khoan dung, sự tha thứ, tình yêu thương làm gốc để hóa giải hận thù và nhân lên lòng yêu thương, sự tử tế ở đời. Vì thế truyện ngắn “Mị Châu” của Ngô Tú Ngân gây ấn tượng mạnh cho người đọc người nghe, tạo nên nhiều dư vị và ám ảnh. Điểm trừ duy nhất của truyện ngắn này, có lẽ là cách đặt tên truyện là “Mị Châu”.

"Bão lốc": Giữa hai thế giới 16/10/2024

Truyện ngắn “Bão lốc” có hai nhân vật chính và hai bối cảnh chính, được đặt trong sự tương phản rõ ràng. Một bên là ông Rao, có tiền bạc, có địa vị, một bên là một người phụ nữ ăn mày hèn mọn đói rách; một bên là toa tàu ấm áp, một bên là nhà ga tồi tàn, xiêu vẹo trong cơn bão lốc. Hai con người, dẫu có trò chuyện đôi câu, vẫn là hai thế giới khác biệt, không hề có điểm chung. Giữa họ không chỉ sự ngăn cách giàu nghèo mà còn là sự khác biệt về tầng lớp xã hội với nhiều nghi kị và định kiến. Một sự tình cờ, chính xác hơn là một cơn bão, đã cuốn hai con người xa lạ lại với nhau, cho họ cơ hội để hiểu và thông cảm cho nhau. Ông Rao đã bớt đi vẻ dửng dưng, còn người phụ nữ, dù thật lòng hay không, cũng đã giúp ông Rao vượt qua nỗi sợ hãi ban đầu…Truyện được xây dựng chủ yếu thông qua ngôn ngữ đối thoại và cách tạo tình huống. Tác giả đẩy nhân vật vào hiểm cảnh để họ buộc phải bộc lộ con người thật của mình. Bên cạnh đó, nhà văn không có ý định nhào nặn ông Rao hay người phụ nữ ăn mày theo kiểu chính diện – phản diện. Họ đơn giản là những con người, có thói hư tật xấu, và dĩ nhiên, có cả sự thiện lương. Kết truyện bất ngờ, có phần nghiệt ngã cho người ăn mày nhưng lại là bước ngoặt của nhân vật ông Rao. Một điều gì đó trong ông đã thay đổi, và chắc hẳn sẽ theo ông suốt cả cuộc đời…

"Đời khổ": Chuyện thân phận xóm bãi sông Hồng 11/10/2024

Kết thúc những câu cuối cùng của truyện ngắn “Đời khổ”, nhà văn Nguyễn Khải ghi lại thời gian hoàn thành sáng tác này, đó là thời điểm Mùng 2 Tết Canh Ngọ. Có lẽ đó là năm Canh Ngọ 1990 chăng? Những năm ấy, Hà Nội vừa bước vào thời kỳ đổi mới, vẫn còn ảnh hưởng thời bao cấp, nhịp sống vẫn còn nét bình yên và giản dị. Một truyện ngắn viết và có lẽ hoàn thành trong những ngày đầu năm lại mang không khí buồn lặng. Từng thay đổi trong cuộc đời nhân vật trôi chảy theo từng mốc thời gian gắn liền với không khí Hà Nội những năm sau khi tiếp quản Thủ đô, năm 1965 khi Mỹ ném bom miền Bắc, khi đất nước tạm ngưng bom đạn rồi những năm sau ngày đất nước thống nhất và chớm đổi mới. Qua từng trang văn, cuộc đời người phụ nữ nhỏ nhoi ở xóm bãi sông Hồng cũng là hàng xóm cũ của người kể chuyện hiện lên với tâm tình và cảnh ngộ thật đáng buồn, đáng thương. Bà mang nỗi mặc cảm thân phận cập kênh không tương xứng với người chồng Thiếu tá, tiếng có chồng làm cán bộ, có lương mà suốt cả cuộc đời chắt bóp, lam lũ, hơn bảy chục tuổi vẫn sống cùng hai người con gái quá lứa lỡ thì, phải sớm hôm làm lụng nuôi người con trai dở điên dở dại. Bằng lối văn tả thực, câu văn dài ngắn đan xen theo tình tiết, diễn biến câu chuyện, tác giả liên tục đưa người đọc, người nghe trở đi trở lại hai khoảng sáng và tối trong cuộc sống kéo dài mấy mươi năm của nhân vật người phụ nữ xóm bãi đã trở nên lạc thời. Vậy đó, có những phận người vẫn lặng lẽ sống, một cuộc sống khuất lấp, buồn khổ lê thê qua nhiều thời đoạn ngay trong thành phố hết thời chiến rồi đến thời bình. Qua từng trang văn khúc chiết, tỉnh táo, người kể chuyện không hề để lộ cảm xúc, cho tới câu kết như một nỗi xót xa, ai oán thay cho số phận nhân vật của mình – Những câu kết viết vào ngày đầu năm Canh Ngọ, khoảnh khắc mùa Xuân mới sang mà lòng người vẫn trĩu nặng nỗi niềm…

"Người săn gấu" (P2): Tình nghĩa thủy chung của đôi lứa 10/10/2024

Truyện ngắn Người săn gấu kể về cuộc đời của Thim, từ lúc còn là một chàng thanh niên vạm vỡ, nổi tiếng cả vùng về tài săn gấu cho đến khi trở thành một ông già mái tóc điểm bạc, làm chân đưa thư lưu động đã hơn 30 năm. Câu chuyện được kể lại cũng một phần lý giải tại sao ông Thim cả đời không lập gia đình, cũng không công tác ở nơi nào quá 3 năm. Hóa ra, mục đích sâu xa của ông là mong tìm lại được người con gái năm xưa, cô Phón, người đã dành cho ông một tình yêu trong trắng, ngây thơ, không tính toán, một tình yêu dũng cảm không sợ hãi bạo lực cường quyền cho dù phải hy sinh đến thế nào chăng nữa. Những hủ tục, lề thói và sự phân biệt tầng lớp trong xã hội cũ đã khiến hai người không thể đến được với nhau. Thim sau đó đi theo cách mạng để có một cuộc đời mới. Mô-típ này có thể khiến chúng ta liên tưởng đến Vợ chồng A Phủ của nhà văn Tô Hoài khi mối tình của hai nhân vật chính cũng trải qua hai thời kỳ là trước và sau khi làm cách mạng. Có điều ở Vợ chồng A Phủ, mỗi người nghe người đọc sớm nhận thấy cái kết có hậu trong cuộc đời hai nhân vật chính. Còn ở Người săn gấu của Cao Duy Sơn, nhân vật Thim phải trải qua mấy chục năm lặn lội tìm người xưa, như là một sự thử thách lớn lao tình cảm của con người. Một cái kết mang đến đầy hy vọng khi trên một bức thư Thim nhận được có tên Sầm Thị Phón. Và chúng ta thầm tin cho một cái kết hạnh phúc của cuộc trùng phùng giữa Phón và Thim. Truyện ngắn Người săn gấu của Cao Duy Sơn mang đến nhiều xúc động cho người nghe, người đọc, như một bản tụng ca về tình nghĩa thủy chung của bao lứa đôi trên cuộc đời này. Dù phải trải qua muôn ngàn khó khăn trắc trở, chỉ cần có một niềm tin, nhất định sẽ có ngày họ gặp lại nhau.

"Người săn gấu" (P1): Tình yêu nảy nở 10/10/2024

Nhà văn Cao Duy Sơn tên thật là Nguyễn Cao Sơn, sinh năm 1956 tại Cô Sầu, Trùng Khánh, Cao Bằng. Ông tốt nghiệp Trường Viết văn Nguyễn Du Hà Nội năm 1989. Năm 1992 về công tác tại Đài phát thanh Truyền hình Cao Bằng. Năm 2001 chuyển công tác sang Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Cao Bằng. Năm 2003 chuyển công tác về Hội Văn học Nghệ thuật các dân tộc thiểu số Việt Nam. Cao Duy Sơn là người trung thành với đề tài miền núi và đã nhận được nhiều giải thưởng của Hội Nhà văn Việt Nam, Hội Văn học Nghệ thuật các dân tộc thiểu số Việt Nam. Ông đã xuất bản hàng chục tập tác phẩm gồm tiểu thuyết và truyện ngắn, trong đó tập Ngôi nhà xưa bên suối giành giải thưởng HNVVN, vừa giành giải thưởng Văn học Đông Nam Á năm 2009. Năm 2017, Cao Duy Sơn nhận Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật. Trong chương trình Đọc truyện đêm khuya lần này, chúng tôi xin được gửi tới quý thính giả phần đầu truyện ngắn của ông mang tên Người săn gấu.

“Cây Kơ nia xin đừng khóc”: Lời ru buồn về ba người phụ nữ 25/9/2024

Quý vị và các bạn thân mến, truyện ngắn như lời ru buồn về ba người phụ nữ là A mí (danh xưng gọi mẹ của người dân tộc Tây Nguyên), chị Rêu và Đót. Trái ngược với chị Rêu là người con gái sôi nổi, hát hay và hướng ngoại thì Đót là cô gái có phần ít nói và chỉ muốn gắn bó với buôn làng của mình. Chị Rêu không phải con đẻ của A mí, Ama nối dây với A mí khi chị đã gần 10 tuổi. Ama mất sớm khiến A mí phải gồng gánh cả gia đình trên đôi vai nhỏ không có thời gian chăm sóc Đót. Từ bé Đót đã gắn bó với chị Rêu, chứng kiến chị trưởng thành xinh đẹp rồi rời buôn làng lên thành phố. Chị Rêu rất yêu mến Đót nhưng lại có phần xa cách với A mí. A mí chỉ biết dấu nỗi buồn vào lòng, nỗi buồn nhân đôi khi chị Rêu bỏ làng hướng theo ánh hào quang của thành phố. Ngày A mí mất chỉ có Đót lẻ loi lo cho đám tang của mẹ. Đót lên thành phố tìm chị Rêu để chị về dự lễ cải mả cho A mí, một tập tục quan trọng của nhiều dân tộc Tây Nguyên nhưng không gặp chị. Ngày làm lễ cải mả cho A mí, chị Rêu bất ngờ xuất hiện khiến Đót vô cùng bất ngờ, vui mừng. Truyện ngắn được viết với ngôn từ, hình ảnh đậm đà nét văn hóa các dân tộc Tây Nguyên như một câu chuyện đượm buồn mà các già làng thường kể bên bếp lửa cho con cháu nghe. Xuyên xuốt câu chuyện là hình ảnh cây Kơ nia, một loài cây linh thiêng ở Tây Nguyên. Cây kơ nia cao lớn, mạnh mẽ nhưng cũng rất cô độc đứng đó chứng kiến nỗi buồn của A mí phải lấy chồng khi có biết bao ước mơ dang dở, chứng kiến niềm thương mến của Ngong, chàng trai tài giỏi với chị Rêu, chứng kiến nỗi lòng của Đót. Tâm hồn Đót gắn bó với buôn làng và lúc nào cũng mong muốn người thân yêu thương nhau. Đót buồn khi chị Rêu ham mê cuộc sống hào hoa nơi thành phố nhưng cũng vui mừng khi chị đã vượt qua sự xa cách để trở về chịu lễ cải mả cho A mí. Truyện ngắn giúp người đọc, người nghe hiểu hơn đời sống, phong tục, tập quán của những dân tộc thiểu số trên mảnh đất Tây Nguyên tươi đẹp.

“Phiên chợ cuối cùng”: Niềm tin đã mất 20/9/2024

Nghe xong truyện ngắn này của nhà văn Nguyễn Phú, hẳn chúng ta còn nhớ đến câu ca dao xưa: “Cầm vàng mà lội qua sông/ Vàng rơi không tiếc, tiếc công cầm vàng”. Mối tình đẹp của Sỏa và Sình bị ngáng trở bởi những lề lối, luật tục và cả sự tham lam, ích kỷ của những người thân. Sự ngáng trở, chia rẽ đó đã trở thành vết thương lòng cho người trong cuộc, nhất là người phụ nữ. Dù có bị xa cách, bị thời gian bỏ lại trong cô quạnh nhưng lời hứa năm xưa và niềm tin mãnh liệt đã cho nhân vật bà Sỏa có động lực để vượt qua mọi bão gió, đớn đau để chờ đợi người yêu trở về. Bà Sỏa chờ người yêu từ khi tóc còn xanh cho đến khi tóc đã điểm bạc, từ một cô gái tay không đến khi thành một người phụ nữ có cả trăm con bò... Có những lúc lòng gợn sóng, tự đặt câu hỏi về sự biệt tăm của người yêu, rồi lại tự trấn an mình, người phụ nữ đáng thương ấy lúc nào cũng hướng về người yêu xưa với lời ước hẹn năm cũ. Rồi khi không thể ngồi yên được, bà Sỏa đã dắt những bò xuống các chợ quanh vùng để tìm kiếm người yêu. Qua rất nhiều năm như thế, rồi đến một mùa xuân kia, bà xuống chợ và số phận đã cho bà gặp lại người cũ. Nhưng đó là một cảnh huống trớ trêu và bẽ bàng: người yêu năm xưa của bà đã trở thành một lão già ốm yếu đớn hèn, mấy chục năm chấp nhận cuộc đời tầm gửi trên gấu váy một người đàn bà giàu có khác. Niềm tin, tình yêu trong người đàn bà đau khổ đã hoàn toàn sụp đổ. Mà niềm tin và tình yêu là lẽ sống của cuộc đời bà, giờ nó không còn nữa thì cuộc đời bà cũng chẳng có ý nghĩa gì. Cuối truyện người đàn bà biến mất như tình yêu, niềm tin biến mất trong bà. Nghệ thuật dựng truyện, miêu tả sâu tâm lý nhân vật kết hợp sử dụng ngôn ngữ phù hợp với đặc trưng tâm lý đồng bào dân tộc Mông, giọng văn đầy thương cảm và nghệ thuật ẩn dụ (hình ảnh con bò) đã góp phần làm nên thành công của truyện ngắn này.

"Ký ức hiện hình": Trái tim của người nghệ sĩ 17/9/2024

Truyện ngắn chúng ta vừa nghe kể về hai người họa sĩ làm nghề vẽ ảnh truyền thần. Đó là chú Thuận và người học trò mà chú hết lòng truyền dạy, cũng là nhân vật xưng Tôi và kể lại câu chuyện này: Tý. Như lời tự bạch của Tý, anh là người duy nhất của thị trấn còn theo nghề này, ngỡ như không thể cạnh tranh nổi với các hiệu ảnh kỹ thuật số đang đầy dẫy trên thị trường. Thế nhưng Tý vẫn sống được với nghề và vẫn có khách, đặc biệt là các khách Tây. Từ bức vẽ truyền thần chính người thày của mình, chú Thuận, có thể nói Tý đã bước sang một giai đoạn khác của cuộc đời, tự sống và vươn lên với nghề. Qua câu chuyện mà tác giả kể lại, ta có thể cảm nhận được một điều quan trọng, đó là cho dù làm bất cứ nghề gì, muốn thành công được chắc chắn phải có một tình yêu tha thiết, bền bỉ, sâu nặng. Người không phụ nghề thì nghề mới không phụ người. Với nghề vẽ truyền thần này, vẽ giống thôi chưa đủ mà phải vẽ ra được thần thái nhân vật và làm cho người thân của nhân vật xúc động. Tý đã hơn một lần làm được điều ấy, đặc biệt là trong tình huống bà cụ mẹ liệt sĩ nhờ anh vẽ con trai mình mà không hề có một tấm ảnh nào, tất cả chỉ dựa trên lời kể. Hoàn thành bức tranh này có thể nói là thử thách lớn nhất đối với anh Tý từ trước đến nay, một điều tưởng như không thể làm nổi. Thế nhưng anh đã vẽ bằng tất cả tình yêu thương, sự chia sẻ với bà mẹ và lòng kính trọng về một người lính đã ngã xuống vì tổ quốc. Cao trào của truyện, dư âm của truyện để lại cũng nằm ở tình huống – sự kiện độc đáo này. Người thợ vẽ ảnh truyền thần ấy có trái tim của một nghệ sĩ đích thực. Truyện ngắn Ký ức hiện hình của nhà văn Trần Quốc Cưỡng vì thế cũng mang ý nghĩa giáo dục to lớn cho mỗi con người trong cuộc sống và lao động mỗi ngày.

“Gió đồng đêm năm ấy”: Ấm áp tình người 11/9/2024

Truyện ngắn đưa chúng ta trở lại những ngày đất nước bắt đầu mở của với nhiều đổi thay. Nhân vật Dũng và chị Riềng là đôi bạn thân từ nhỏ. Dũng đã chứng kiến niềm vui, nỗi buồn của chị Riềng. Là người con gái xinh đẹp, giỏi giang nhưng sinh ra trong một gia đình không tốt đẹp nên chị Riềng gặp nhiều trắc trở, tổn thương. Vì tai tiếng của cha mẹ mà tình duyên giữa chị Riềng với người yêu là anh Cường đổ vỡ. Đau khổ vì không lấy được anh Cường lại bị cha mình chút nữa làm nhục, chị Riềng bỏ làng ra đi. Mấy chục năm sau, Dũng với chị Riềng mới gặp lại nhau và nhiều bí mật được hé lộ. Truyện ngắn viết về đời thường nhưng lôi cuốn người đọc bởi không ít chi tiết ấn tượng, bất ngờ thú vị. Đoạn tả Dũng bắt con đỉa trên ngực chị Riềng khiến chàng thanh niên lần đầu tiên nhìn thấy thân thể một người phụ nữ dường như là sự kiện khiến mối quan hệ giữa hai người bỗng trở nên khác biệt. Việc chị Riềng hận lão Hoàng nhưng âm thầm để chồng là anh Thắng trở thành con nuôi của cha khiến chúng ta hiểu hơn lòng vị tha của một người phụ nữ. Suốt mấy chục năm xa cách Dũng mới biết được cái đêm mặn nồng giữa mình và chị Riềng lại có một đứa bé. Sau mấy chục năm xa cách, tất cả khúc mắc, bí mật được giải tỏa, ba nhân vật bình thản đón nhận những sự kiện như một điều bình thường của cuộc sống. Thời gian trôi đi, câu chuyện về 3 nhân vật lắng lại trong tâm trí chúng ta là sự ấm áp của tình người.