Anton Chekhov, bậc thầy truyện ngắn người Nga, đã khắc họa một bức tranh đầy tinh tế và sâu sắc về bản chất con người trong tác phẩm Hai người đẹp. Ra đời năm 1888, truyện ngắn này không chỉ là một câu chuyện tình yêu đơn thuần mà còn là một bản nhạc buồn man mác về sự lỡ làng, về những khát khao không thành và những vẻ đẹp tưởng chừng hoàn mỹ nhưng lại ẩn chứa bi kịch.
Với bút pháp giản dị nhưng sắc sảo, Chekhov đã len lỏi vào tâm hồn nhân vật, phơi bày những cảm xúc phức tạp, những nỗi niềm day dứt của tuổi trẻ. Ông không đưa ra một cái kết trọn vẹn, mà để lại một khoảng trống, một câu hỏi lớn cho người đọc về ý nghĩa của tình yêu, của cái đẹp và của những lựa chọn trong cuộc đời. Tác phẩm này chắc chắn sẽ để lại trong lòng người đọc nhiều suy ngẫm, gợi mở những cảm xúc tinh tế và sâu sắc.
Truyện ngắn “Bờ sông lặng sóng” của Vũ Ngọc Thư - câu chuyện lắng đọng nỗi niềm của tác giả. Truyện không tập trung vào kịch tính cao trào mà sử dụng những tình huống đầy trắc ẩn để thể hiện sự bao dung, nương nhẹ của các nhân vật, đặc biệt là người lính. Dù lấy bối cảnh thời hậu chiến với nhiều mảnh đời éo le, ông vẫn dùng chất văn chân phương, mộc mạc để kể lại câu chuyện. Tác phẩm làm nổi bật vẻ đẹp tâm hồn của những người lính, cho thấy dù trải qua nhiều biến cố, họ vẫn vươn lên sống một cách bình yên, chan chứa yêu thương và hy vọng.
Truyện ngắn "Tiếng vọng" của Vương Đình Khang là một câu chuyện xúc động kể về một người lính nằm vùng bị thất lạc thân phận sau ngày giải phóng Sài Gòn. Câu chuyện được kể lại một cách độc đáo qua những đoạn băng cassette bị hỏng, với những âm thanh đứt quãng xen lẫn một bài hát về mẹ.
Tác phẩm khám phá chủ đề ký ức, sự mất mát và thân phận. Mặc dù ký ức và thân phận có thể bị phai nhòa, thậm chí đánh mất, nhưng tình mẫu tử luôn là thứ duy nhất còn lại và bền vững. Thông qua câu chuyện, tác giả muốn gửi gắm thông điệp về sự trân trọng hòa bình và tình yêu thương, đặc biệt là tình mẹ, như một điểm tựa vững chắc trong cuộc đời.
Truyện ngắn “Phù sa mặn” của tác giả Tạ Thị Thanh Hải khắc họa rất rõ nét tính cách của nhiều kiểu người trong xã hội, từ những con người thiện lương tốt đẹp đến những kẻ thất đức, lọc lừa, tráo trở. Tác giả dụng công trong cách dựng truyện, xây dựng tính cách, tâm lý nhân vật bằng những chi tiết gây thổn thức, ám ảnh người đọc. Hầu hết những sáng tác của chị mang màu sắc buồn nhiều hơn vui, khổ hạnh nhiều hơn hân hoan. Chị dành nhiều tâm sức để bênh vực người yếu thế, nhất là những con người chịu thiệt thòi, lỡ dở trong cuộc sống. Chị không kết truyện theo lối cổ tích. Nhưng mỗi truyện ngắn khép lại đều lấp lánh ánh sáng thiện lương, nhân văn, ấm áp. Điều đó khẳng định tình yêu văn chương và khao khát kiếm tìm sự an yên giữa cuộc sống xô bồ nhiều bất trắc của cây viết trữ tình này.
Truyện ngắn “Gấu mẹ và đôi tình nhân dưới trăng” của tác giả Nguyễn Việt Chiến lấy bối cảnh thời chiến. Chiến tranh thì luôn đầy những gian khổ, khắc nghiệt, thử thách sức chịu đựng to lớn của con người trong từng giờ từng phút từng ngày, thường xuyên đặt con người vào ranh giới mong manh của sự sống và cái chết.Thế nhưng với tuổi trẻ thì những rung cảm của tình yêu đôi lứa luôn là một điều tất yếu. Dù có nén nó xuống, cố tình quên nó đi thì tình yêu vẫn đến, vẫn nảy nở một cách tự nhiên. Tình yêu chính là thứ tiếp thêm sức mạnh và niềm tin cho họ, giúp họ vượt qua những ngày tháng gian khổ nhất của chiến tranh. Tình yêu ấy thậm chí còn cảm hóa được sự hung dữ của một sinh vật hoang dã. Tác phẩm vì thế là một bản tụng ca đẹp đẽ về tình yêu đôi lứa, về lòng nhân ái của con người.
Cuộc đời người lính Trần Viết Bảng, nhân duyên, tình nghĩa với người vợ tào khang cùng tình đồng chí, đồng đội những năm tháng chiến tranh ác liệt lần lượt hiển hiện qua từng trang truyện ngắn “Người lính”. Xây dựng nhân vật, tình huống truyện theo mạch văn ký sự, hồi tưởng, tác giả Nguyên Tô đã thổi vào sáng tác của mình hơi thở của sự thật. Ở đó, sáng lên những thời khắc, câu chuyện lịch sử, truyền thống, những thân phận con người trong chiến tranh. Tuy nhiên, tác giả cũng biết cách tạo dấu ấn riêng trong ngòi bút qua những chi tiết miêu tả về đời sống nông thôn Bắc Bộ, trong câu chuyện tình yêu son sắt, thủy chung tìm nhau trong mưa bom bão đạn, về khoảnh khắc hội ngộ đầy xúc động giữa hai người bạn chiến đấu một thời. Vẻ đẹp tinh thần cao cả của thời chiến đã được tiếp nối, trao truyền cho thế hệ con cháu, rọi ánh sáng niềm tin về tình yêu, tình người đẹp mãi giữa đời...
Nhà văn Phạm Việt Long sinh năm 1946, quê quán Ninh Bình, sinh ra ở Hà Giang và lớn lên ở Hà Nội. Hơn 50 năm viết báo và làm văn, đồng thời tham gia giảng dạy đại học, sáng tác ca khúc và nghiên cứu âm nhạc, nhà văn - người lính Phạm Việt Long đã có một gia tài không nhỏ là 10 tập sách văn chương, nghiên cứu, chuyên luận và những giải thưởng giá trị của Ủy Ban Toàn quốc Liên hiệp các Hội Văn học - Nghệ thuật Việt Nam, Hội Nhạc sĩ Việt Nam, Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam. Chương trình Đọc truyện đêm khuya hôm nay xin giới thiệu với các bạn một sáng tác mới của nhà văn Phạm Việt Long, truyện ngắn Mầm sống.
Được nhà văn Phạm Đức Long đánh giá là “cây bút lặng lẽ nhưng nhiều triển vọng”, tác giả, Đại úy Nguyễn Thanh Thúy thường khiến người đọc ngạc nhiên khi đem đến những tác phẩm “ngồn ngộn sự kiện, cuồn cuộn vốn sống”. Vốn công tác trong lực lượng Công an nhân dân, không ngạc nhiên khi đề tài người chiến sĩ trở đi trở lại trong tác phẩm của chị. Trong chương trình Đọc truyện đêm khuya hôm nay, chúng tôi trân trọng giới thiệu truyện ngắn “Mai hoa quyền”, một tác phẩm nằm trong mạch đề tài này của tác giả.
Nhà văn Tống Ngọc Hân không còn là một cái tên xa lạ trên văn đàn bởi bề dày thành tích và nội lực của chị. Với tấm bằng sư phạm, ngỡ cuộc đời sẽ quen thuộc với nghề gõ đầu trẻ thì biến thiên của số phận cuốn chị sang ngã rẽ bất ngờ. Làng văn có thêm một cây bút bỉ bền với những câu chuyện thân phận con người, mà nhất là phụ nữ. Độc giả tìm thấy chính họ qua từng câu chuyện của chị. Làng văn tìm thấy một "nữ quái kiệt" với đề tài trung du miền núi phía Bắc. Tống Ngọc Hân vẫn mải miết đi tìm câu chữ, rất đỗi bình thản trên con đường văn chương, bằng chính trái tim luôn đau đáu với tha nhân.
Cuộc sống hàng ngày của mỗi con người xoay quanh những mối quan hệ giằng níu: gia đình, đồng nghiệp, họ hàng, cộng đồng. Và hàng xóm, láng giềng là một trong những mối quan hệ cộng đồng đang dần lỏng lẻo, thậm chí bị coi nhẹ, mất kết nối trong nhịp sống hiện đại. Thực tế ấy diễn ra một cách rõ nét ở phố thị. Buổi “Đọc truyện đêm khuya” hôm nay mời các bạn cảm nhận một sáng tác của tác giả Đào Thanh Tám – Truyện ngắn nhan đề “Hàng xóm” và cùng ngẫm nghĩ về giá trị của tình người, tình làng nghĩa xóm.
Phùng Ký Tài là một trong những tên tuổi nổi bật của văn học Trung Quốc hiện đại. Ông sinh năm 1942 tại Thiên Tân, bắt đầu sáng tác từ 1978, nhận nhiều giải thưởng về văn xuôi cho các thể loại truyện vừa và truyện ngắn. Phùng Ký Tài được nhiều độc giả Việt Nam biết tới qua bộ Quái thế kỳ đàm gồm 4 cuốn: Roi thần, Âm dương bát quái, Gót sen ba tấc, Ống nhòm một mắt. Tiếp nối phong cách của Quái thế kỳ đàm, Phùng Ký Tài cho ra mắt tập Tục thế kỳ nhân tập hợp hơn 50 mẩu chuyện về các kỳ nhân dị sĩ ở vùng Vệ Thiên Tân. Trong chương trình Đọc truyện đêm khuya lần này, chúng tôi xin gửi tới quý thính giả 2 truyện ngắn rút từ tập Tục thế kỳ nhân, NXB Hội Nhà văn 2022.
Truyện ngắn “Biển Hồ Mênh Mông” của tác giả Đặng Chương Ngạn kể với người đọc, người nghe câu chuyện tình yêu giữa chàng sinh viên kiến trúc và cô gái mù chữ, không quốc tịch. Câu chuyện đã chạm đến trái tim người đọc, người nghe bằng sự chân thật, day dứt và những hy sinh không lời. Qua lời kể của người hướng dẫn viên du lịch, chuyện không chỉ là một thiên tình sử buồn mà còn là bức tranh phản chiếu thân phận những người Việt "vô danh" nơi xứ người.
"Biển Hồ mênh mông" là một truyện ngắn của tác giả Đặng Chương Ngạn. Câu chuyện kể về đôi nam nữ yêu nhau ở Biển Hồ qua lời kể của Thanh – hướng dẫn viên du lịch khiến cho mọi người vừa thích thú, vừa ngạc nhiên vì sự hấp dẫn, li kì.
Truyện ngắn “Một giọt nước mắt” của nhà văn Nguyễn Thị Như Hiền là câu chuyện đan xen giữa tình yêu thương và sự hận thù, giữa nỗi đau trong tâm hồn và lòng nhân ái. Đây là một câu chuyện đời thường nhưng xúc động, đề cao lòng nhân ái và sự bao dung của con người. Mỗi nhân vật trong truyện ngắn được tác giả xây dựng sinh động, mỗi người đều có nét riêng biệt và đều mang nỗi buồn thầm kín của cuộc đời mình.Bên trong vẻ nghèo khổ hay vẻ dữ dằn của mỗi nhân vật là một tâm hồn tốt đẹp. Chính lòng tốt của họ đã tác động tới suy nghĩ và tính cách của nhân vật chính. Sau những đấu tranh nội tâm, nhân vật chính (Lỡ) cũng buông bỏ sự thù ghét để sống tốt đẹp hơn.