2023

Trong đề tài ca dao đối đáp thì những cặp ca dao có nội dung đối đáp (theo kiểu “ăn miếng trả miếng”) được đánh giá là mảng hay nhất, thú vị nhất. Theo Tiến sĩ La Mai Thi Gia, những câu nói qua nói lại, vặn qua vặn lại, đá qua đá lại… của các cặp nhân vật trữ tình trong mảng ca dao này đã thể hiện được đầy đủ tính cách chất phác, nghịch ngợm, dí dỏm của người bình dân. Những câu đối đáp sắc sảo là kết tinh của sự thông minh, đáo để, bộc trực, thẳng thắn của người dân lao động. Đặc biệt, ca dao xưa đề cao sự nhanh nhạy của người phụ nữ, thể hiện qua những lời đối đáp hết sức thông minh, khôn ngoan, khéo léo.

Hỏi – đáp trong ca dao tình yêu 30/8/2023

Trong ca dao tình yêu nam nữ thì hình thức thể hiện chủ yếu là đối đáp giao duyên. Trong chương trình “Tìm trong kho báu” tuần trước, chúng ta đã tìm hiểu về hình thức đối đáp đầu tiên đó là đố và đáp. Tuần này, mời Quý thính giả cùng đi vào cụ thể hình thức đối đáp thứ hai, đó là hỏi và đáp. Nếu như các câu ca dao có nội dung đố và đáp nhằm mục đích chính là thách đố thì những cặp ca dao hỏi và đáp lại thể hiện khả năng ứng đáp khi thẳng thắn, có lúc lại vô cùng khéo léo của dân gian.

Đố - đáp trong ca dao tình yêu 24/8/2023

Kho tàng ca dao của nước ta có nhiều bài hay, sinh động, sâu sắc về đề tài tình yêu. Vận dụng khéo léo các khẩu ngữ, lối sinh hoạt, lời ăn tiếng nói hàng ngày, nhiều bài ca dao qua đối đáp đã đọng lại và lưu truyền qua nhiều đời. Chúng ta cùng tìm hiểu về thi pháp của thể loại đầu tiên trong đối – đáp là đố – đáp, tức là câu đố và câu trả lời trong đối đáp giao duyên của dân gian.

Chất thơ của ca dao 17/8/2023

Càng đi sâu tìm hiểu về ca dao, chúng ta càng thấy được sức truyền cảm của thể loại văn học dân gian này. Sở dĩ ca dao có được điều đó là nhờ chất trữ tình hay còn gọi là chất thơ thấm đượm trong từng câu chữ. Nếu như ở tục ngữ, tư tưởng thường được biểu hiện qua hình thức ngôn ngữ ngắn gọn thì ca dao lại biểu hiện và diễn đạt nội dung bằng ngôn ngữ chọn lọc mà vẫn giàu sức truyền cảm và ngân vọng.

Chất trữ tình của ca dao 10/8/2023

Trong chương trình “Tìm trong kho báu” tuần trước, chúng ta đã có những bước chân đầu tiên đi vào ca dao, một thể loại văn học dân gian hết sức đẹp đẽ, gần gũi và độc đáo của dân tộc ta. Tuần này, mời Quý vị và các bạn cùng ngẫm nghĩ về chất trữ tình của cũng như tính ứng dụng của ca dao trong đời sống xưa nay.

Tâm tình, ân tình người Việt trong ca dao 2/8/2023

Trong kho tàng văn học dân gian của nước ta, với mỗi người Việt, ca dao là một thể loại gần gũi, quen thuộc, thiết thân. Qua thời gian, qua nhiều giai đoạn lịch sử, những bài học và giá trị của ca dao trong vận dụng đời sống vẫn luôn tươi mới, sâu sắc. Kể từ chương trình hôm nay, mời quý vị và các bạn cùng “Tìm trong kho báu” của Ban VHNT (VOV6) tìm về với những vần ca dao chuyên chở tâm tình và cả ân tình của người Việt chúng ta

Nhà thơ Thế Lữ - một tài năng muôn mặt 27/7/2023

Nhìn lại nền văn học Việt Nam nửa đầu thế kỷ 20, Thế Lữ được coi là một trong những ngọn cờ tiên phong của phong trào Thơ Mới, được tôn làm đàn anh của cả một thế hệ thi sĩ và được Hoài Thanh chọn làm người mở đầu trong tuyển tập Thi nhân Việt Nam. Thế Lữ cũng là thành viên của nhóm Tự lực văn đoàn kể từ ngày mới thành lập và ông còn có nhiều đóng góp đa dạng, phong phú ở các lĩnh vực như truyện, phê bình văn học, sân khấu, dịch thuật…Thế Lữ là người duy nhất trong nhóm Tự lực văn đoàn

Thơ ngũ tuyệt của Quách Tấn 17/7/2023

Trong chương trình Tìm trong kho báu vừa qua, chúng tôi đã tiếp tục giới thiệu di sản văn chương Quách Tấn qua tập thơ thứ ba trong sự nghiệp của ông, xuất bản năm 1961 mang tên Đọng bóng chiều. Sau tập thơ này, Quách Tấn vẫn tiếp tục kiên trì đi theo con đường cổ điển với những bài thơ cô đọng, súc tích và gợi cảm. Với tập thơ tiếp theo mang tên Mộng Ngân Sơn, in năm 1966, Quách Tấn đã tinh gọn và tối giản hơn nữa những thi phẩm của ông khi tập trung vào thể loại ngũ ngôn tuyệt cú; mỗi bài thơ chỉ có 4 câu, mỗi câu 5 chữ. Bài thơ được chọn làm tên chung cho cả tập thơ được đặt ngay vị trí mở đầu thi tập: Song trưa cài gió bấc/ Buồn tựa gối thiu thiu/ Giấc mộng Ngân Sơn tỉnh/ Sương lam đọng nắng chiều. Cảm hứng về ngũ ngôn tuyệt cú tiếp tục được nối dài sang tập thơ kế tiếp mang tên Giọt trăng (in năm 1972) với 100 bài thơ ngũ tuyệt nhưng chỉ chọn 60 bài để ấn hành. Thơ ngũ tuyệt của Quách Tấn cho đến tập này đã thực sự trở thành một dấu ấn riêng trong sự nghiệp sáng tác của ông

Quách Tấn - Đọng bóng chiều 12/7/2023

Trong chương trình Tìm trong kho báu lần trước, chúng tôi đã giới thiệu di sản văn chương Quách Tấn trong thời kỳ đầu của ông, qua hai tập Một tấm lòng và Mùa cổ điển, với các bài viết, nhận định và đánh giá của những người cùng thời là Hoài Thanh, Chế Lan Viên và Hàn Mặc Tử. Trong chương trình Tìm trong kho báu lần này, chúng ta sẽ tìm hiểu di sản văn chương Quách Tấn trong những chặng đường tiếp theo của ông

Quách Tấn: Chọn cho mình một lối đi riêng 6/7/2023

Bắt đầu từ tập thơ đầu tay Một tấm lòng xuất bản năm 1939, cho đến cuối đời, Quách Tấn đã xuất bản tất cả 14 tập thơ, hàng chục tập văn và một số tác phẩm dịch. Ông cũng viết chung cùng con trai là Quách Giao một số sách khảo cứu như: Nhà Tây Sơn, Võ nhân Bình Định, Đào Tấn và Hát bội Bình Định. Khác với nhiều tác giả Thơ Mới đương thời, Quách Tấn tìm về một hình thức cổ điển khi sáng tác các bài thơ của ông, đó là các bài Đường luật và tứ tuyệt. Tập thơ đầu tay Một tấm lòng của ông có lời Tựa trang trọng của Tản Đà và lời Bạt đầy ân tình của người bạn thân tình là thi sĩ Hàn Mặc Tử. Quách Tấn cũng là một trong số 46 tác giả được Hoài Thanh giới thiệu trong tuyển tập Thi nhân Việt Nam. Hoài Thanh có lẽ cũng là một trong những người đầu tiên có bài phê bình nhận xét về thơ Quách Tấn.

Vẻ đẹp thi ca trong một số sáng tác tứ tuyệt của Yến Lan 29/6/2023

Trong chương trình Tìm trong kho báu lần trước, chúng tôi đã giới thiệu tới quý vị thính giả một phần di sản văn chương Yến Lan, chủ yếu tập trung vào các tác phẩm sáng tác giai đoạn trước 1945 của ông. Sự nghiệp văn học của Yến Lan còn nhiều thành tựu, nhiều tác phẩm tiêu biểu trong giai đoạn sau, được đông đảo bạn đọc yêu mến, trong đó phải kể đến di sản thơ tứ tuyệt gần 500 bài mà ông đã để lại. Chương trình hôm nay, chúng ta sẽ cùng đi tìm vẻ đẹp thi ca trong một số sáng tác tứ tuyệt của Yến Lan

Yến Lan: Một đời thơ sâu lắng và ấm áp 21/6/2023

Trong những chương trình Tìm trong kho báu gần đây, chúng tôi đã lần lượt giới thiệu tới quý vị di sản văn chương của hai nhà thơ trong nhóm Trường thơ Loạn là Bích Khê và Hàn Mặc Tử. Trong chương trình Tìm trong kho báu lần này, chúng tôi tiếp tục giới thiệu tới quý vị di sản văn chương của một nhân vật nữa trong nhóm Trường thơ Loạn, đó là thi sĩ Yến Lan. Không chỉ là thành viên của nhóm Trường thơ Loạn, Yến Lan còn là một trong số bốn nhà thơ của nhóm thơ Bình Định mang tên Bàn Thành tứ hữu, gồm Hàn Mặc Tử, Quách Tấn, Yến Lan và Chế Lan Viên. Năm nay cũng vừa tròn 25 năm ngày Yến Lan rời xa cõi thế.

Nghĩ về đổi mới thơ từ trường hợp Hàn Mặc Tử 15/6/2023

Trong hai kỳ Tìm trong kho báu vừa qua, chúng tôi đã giới thiệu tới quý vị thính giả di sản văn chương Hàn Mặc Tử qua nhiều bài viết cũng như nhận định của các nhà phê bình nghiên cứu trong khoảng hơn ba chục năm qua. Có thể nói, thơ Hàn Mặc Tử luôn tạo ra sức hút với mọi thế hệ độc giả, là vùng đất còn chứa nhiều bí ẩn, tiếp tục mời gọi các cây bút phê bình tiếp tục khảo cứu và tìm tòi. Chương trình hôm nay, chúng ta tiếp tục tìm hiểu di sản văn chương Hàn Mặc Tử

Hàn Mặc Tử-Một hiện tượng độc đáo trong tư duy thơ Việt Nam 7/6/2023

Trong chương trình Tìm trong kho báu lần trước, chúng tôi đã giới thiệu tới quý vị thính giả kỳ thứ nhất khi cùng nhìn lại di sản văn chương của nhà thơ Hàn Mặc Tử. Có lẽ, một trong những bài phê bình đầu tiên về thơ Hàn Mặc Tử chính là bài viết của Hoài Thanh trong tuyển tập Thi nhân Việt Nam. Dù những nhận xét về từng tập thơ cụ thể có khác nhau, song không thể phủ nhận vẻ độc đáo, riêng biệt lạ lùng của Hàn Mặc Tử, nhất là với tập Thơ điên. Hoài Thanh đã viết: “Một tác phẩm như thế ta không thể nói hay hay dở, nó đã ra ngoài vòng nhân gian, nhân gian không có quyền phê phán. Ta chỉ biết trong văn thơ cổ kim không có gì kinh dị hơn. Ta chỉ biết ta đang đứng trước một người sượng sần vì bệnh hoạn, điên cuồng vì đã quá đau khổ trong tình yêu. Cuộc tình duyên ra đời với Hương thơm, hấp hối với tập Mật đắng, cho đến Máu cuồng và hồn điên thì đã chết thiệt rồi, nhưng khí lạnh còn tỏa lên nghi ngút”. Sau Hoài Thanh, các nhà phê bình thuộc các thế hệ kế tiếp còn tiếp tục khẳng định sự độc đáo của thế giới thơ, hồn thơ Hàn Mặc Tử.

Hàn Mặc Tử: Một tư duy thơ độc đáo 2/6/2023

Nhà thơ Hàn Mặc Tử tên thật là Nguyễn Trọng Trí, sinh ngày 22 tháng 9 năm 1912 tại làng Lệ Mỹ, Đồng Hới, Quảng Bình, học ở Huế từ 1926 đến 1930 rồi sau đó, khi cha qua đời, ông theo mẹ vào sống ở Quy Nhơn, Bình Định. Gia đình ông theo đạo Công giáo. Hàn Mặc Tử làm thơ rất sớm khi mới 16 tuổi. Ông đã từng gặp gỡ Phan Bội Châu và chịu ảnh hưởng khá lớn từ nhà chí sĩ này. Năm 1935, gia đình bắt đầu phát hiện dấu hiệu bệnh phong trên cơ thể ông nhưng ông không quan tâm nhiều đến việc điều trị. Đến năm 1938-1939 thì bệnh chuyển nặng, Hàn Mặc Tử lên những cơn đau đớn dữ dội và buộc phải vào Trại phong Quy Hòa ngày 20 tháng 9 năm 1940. Ông qua đời tại đây vào ngày 11 tháng 11 năm 1940 vì chứng bệnh kiết lỵ khi mới vừa bước sang tuổi 28. Sinh thời, Hàn Mặc Tử mới in một tập thơ duy nhất là tập Gái quê (1936). Những tập thơ sau Gái quê của ông chỉ được lưu truyền trong bạn hữu và những người yêu văn chương, gồm có: Thơ điên (gồm 3 tập: Hương thơm, Mật đắng, Máu cuồng và hồn điên), Xuân như ý, Thượng Thanh Khí, Cẩm châu duyên, Duyên kỳ ngộ, Quần tiên hội, Chơi giữa mùa trăng. Sau chặng đường đầu làm thơ Đường luật với tập Lệ Thanh thi tập, Hàn Mặc Tử đã chuyển sang phong cách hiện đại và góp phần đưa thơ trữ tình Việt Nam lên đỉnh cao mới. Đặc biệt ở giai đoạn sau Gái quê, Hàn Mặc Tử trình bày một hồn thơ độc đáo, lạ lùng chưa từng có trước đó và cũng không giống với bất cứ thi sĩ nào đương thời.