2021

Trong 10 thế kỷ văn học trung đại, dòng sáng tác bằng Quốc âm có những chỗ đứng và giá trị riêng. Cùng với các thể văn vần sơ khai, phú Nôm, thơ Nôm “Hàn luật”, diễn ca lịch sử, ngâm khúc, truyện Nôm, thơ Nôm Đường luật thì Văn tế Nôm cũng có những sự phát triển về nội dung, hình thức nghệ thuật. Buổi “Tìm trong kho báu” hôm nay đi vào những dấu ấn của thể loại Văn tế Nôm qua phân tích và dẫn chứng các sáng tác tiêu biểu

Gửi Hà Nội từ tâm dịch Sài Gòn 6/9/2021

Những ngày này người dân nhiều nơi hẳn đều hướng về điểm nóng của tâm dịch Sài Gòn -TP.HCM. Họ là những người con của Sài Gòn đang xa Tổ quốc, là những người từng sống, từng làm việc hay từng ghé chơi miền đất hào phóng thân thiện và nhiều ấn tượng này, giờ đây đang gặp tai ương, để lại nhiều niềm thương, nỗi lo lắng. Vậy thì lá thư sau đây của một người bạn Sài Gòn giúp chúng ta hiểu thêm phần nào tâm thế, cuộc sống chiến đấu của người dân trong tâm dịch đã và đang kiên cường như thế nào để hướng tới mục tiêu chiến thắng đại dịch

Tính đối thoại trong "Chiến tụng Tây Hồ phú" của Phạm Thái 1/9/2021

Sáng tác biểu hiện phần nào xuất xứ, bản lĩnh, hành trình cuộc đời của tác giả. Những điều này hoàn toàn trùng khớp với nhà thơ – danh sĩ Phạm Thái. Những dấu ấn trong sáng tạo của ông đều bắt nguồn từ thân thế, tính cách và cảm xúc của chính bản thân tác giả. Buổi “Tìm trong kho báu” hôm nay phác thảo chân dung nhà thơ Phạm Thái qua một số tác phẩm tiêu biểu của ông như “Sơ kính tân trang”, “Chiến tụng Tây Hồ phú”.

Vâng tôi là một Shipper giữa Sài Gòn tháng 8 27/8/2021

Chuyên mục “Thư mùa dịch” bắt đầu được mở ra từ tuần này với thông điệp gửi trao tới quí vị những câu chuyện, tâm tư, tình đời trong những ngày mỗi người Việt Nam chúng ta đang phải chiến đấu với dịch bệnh. Thông điệp gửi trao về những yêu thương, về những niềm sẻ chia cảm thông , về những điều tốt đẹp nhân văn trong cuộc sống vốn đang đầy những khó khăn vất vả hiểm nguy. Số đầu tiên của “Thư mùa dịch” là bài viết của tác giả Nguyễn Xuân Phương “Mến gửi người khách chiều nay” hay còn là “Vâng tôi là một Shipper giữa Sài Gòn tháng 8” đã được nhận giải nhất cuộc thi “Viết thư mùa dịch” do Quán Chiêu Văn phát động

Nhà thơ Phạm Thái: Những cách tân thể thơ trữ tình Tiếng Việt 26/8/2021

Xuất thân trong một gia đình võ tướng thời Lê Trung Hưng, cùng với sự xoay vần của lịch sử, cuộc đời Nhà thơ – Danh sĩ Phạm Thái trải qua nhiều thăng trầm, biến cố. Trên hành trình phù Lê, chống lại Tây Sơn, mối tình với Trương Quỳnh Như – Một thục nữ tâm hồn đa cảm, có tài thơ phú là ngọn nguồn để Phạm Thái sáng tác nhiều áng thơ Nôm – Còn lại tới ngày này phải kể đến những bài thơ lẻ viết để tỏ tình cùng với truyện thơ “Sơ kính tân trang”.

Nhà thơ Phạm Thái: Những cách tân thể thơ trữ tình Tiếng Việt 26/8/2021

Nhà thơ - Danh sĩ Phạm Thái: "Tình lang tài hoa của cõi thơ Nôm" 19/8/2021

Cuối thế kỷ 18, đầu thế kỷ 19 là thời kỳ nở rộ của những truyện thơ Nôm có mô – típ tài tử - giai nhân. Đáng kể có thể nhắc tới các tác phẩm mượn tích Trung Quốc như “Truyện Kiều”, “Hoa Tiên”, “Nhị độ mai”. Ở mảng truyện thơ Nôm sáng tác, một trong những tác phẩm tiêu biểu và ra đời sớm nhất là “Sơ kính tân trang” của danh sĩ Phạm Thái. Ông cũng là tác giả của những bài phú, thơ Nôm ngẫu cảm viết bằng thể thơ Đường luật, lục bát, song thất lục bát. Căn cứ vào giá trị nội dung và nghệ thuật thơ Quốc âm của Phạm Thái, chương trình “Tìm trong kho báu” góp thêm một cách nhìn vào di sản trước tác của ông.

Vang hưởng đời thơ Tú Xương 12/8/2021

Đặc điểm nổi bật, thế mạnh và cũng là chức năng chính của thơ trào phúng nói chung là bật lên tiếng cười từ câu chữ và câu chuyện. Buổi “Tìm trong kho báu” hôm nay đi vào mỹ học tiếng cười Tú Xương, dẫn chứng qua một số sáng tác thơ Nôm tiêu biểu. Từ tiếng cười hiển hiện trên câu chữ cũng đi sâu vào một trong những nguyên do, bản chất tạo nên phong cách trào phúng Tú Xương – Đồng thời giải mã một số giai thoại về ông Tú Thành Nam.

Tú Xương – Trước bản thân và cuộc đời 5/8/2021

Mang tâm trạng của kẻ sĩ “Tài cao, phận thấp, chí khí uất”, nhà thơ Tú Xương đã sáng tác những áng thơ Nôm giàu màu sắc hiện thực, phản ánh cái tôi cá nhân với những nỗi bức bối trước xã hội, thời đại. Buổi “Tìm trong kho báu” hôm nay đi vào thái độ thẳng thắn của nhà thơ – công dân Tú Xương trước thực trạng, con người xã hội giao thời. Cũng từ đó, nhìn ra những đặc sắc và cả mặt trái của lối tư duy, lối sáng tác đi đến cực điểm trào phúng của ông Tú Thành Nam

Cười Tú Xương - Một trào phúng buồn 3/8/2021

Trên bình diện so sánh giọng cười trong thơ ca Quốc âm thời trung đại, PGS.TS Đỗ Lai Thúy cho rằng thơ Việt chỉ có ba tiếng cười đáng kể và đáng nể. Đó là tiếng cười Xuân Hương, tiếng cười Nguyễn Khuyến và tiếng cười Tú Xương. Tiếng cười Hồ Xuân Hương không phải cái cười đả kích, cười nhằm thủ tiêu đối tượng, mà là cái cười phồn thực, của niềm vui sống, cười để góp phần xây dựng một cuộc sống luôn sinh sôi nảy nở. Cùng là giọng cười của nhà nho nhưng do quan điểm, xuất thân, hoàn cảnh sống, tiếng cười của nhà thơ Nguyễn Khuyến và nhà thơ Tú Xương cũng có khác biệt. Nếu cụ Tam Nguyên Yên Đổ xuất thân ở nông thôn, thi đỗ ra làm quan, nhìn xã hội bằng con mắt của đạo đức, nhân tình thế thái. Thì cụ Tú Thành Nam lại là một thị dân, thất thế đường khoa cử và quan tâm tới sự đổi thay của văn hóa. Từ đây, PGS.TS Đỗ Lai Thúy khẳng định tiếng cười trong thơ Tú Xương là “một trào phúng khác” – “Một trào phúng buồn”

Nhà thơ Tú Xương và tấm tình trong thơ Nôm viết về vợ 14/7/2021

Càng đi vào các sáng tác cụ thể của nhà thơ Tú Xương, chúng ta càng nhận ra đằng sau giọng điệu bỡn cợt, giễu nhại,ngạo đời là những nỗi niềm khôn tả. Có những bài thơ Nôm tưởng trái khoáy, lạ đời nhất ngẫm ra vẫn là xuất phát từ một tấm tình đậm sâu. Chương trình “Tìm trong kho báu” hôm nay, mời Quý vị và các bạn đi vào những vang hưởng trữ tình đáng trân trọng ấy.

Nhà thơ Tú Xương với thú hát cô đầu 8/7/2021

Sinh thời, dù gia cảnh không lấy gì làm sung túc, nhà thơ Tú Xương vẫn nức tiếng là một trong những tay chơi đất Thành Nam. Chẳng thế mà trong bài “Tự trào”, giọng thơ ông ngất nghểu: “Lúc túng toan lên bán cả trời/ Trời cười thằng bé nó hay chơi/ Cho hay công nợ âu là thế/ Mà vẫn phong lưu suốt cả đời”. Chương trình “Tìm trong kho báu” hôm nay đi vào câu chuyện thú hát cô đầu; Đồng thời phác lại một phần bối cảnh làm nên con người nhà nho hành lạc trong sáng tác Quốc âm của nhà thơ Tú Xương.

Chất hiện thực và trữ tình trong bài "Thương vợ" của nhà thơ Tú Xương 30/6/2021

Nói tới sáng tác Quốc âm của nhà thơ Tú Xương, độc giả, công chúng quan tâm đặc biệt và thích thú với chất thơ trào phúng. Nhưng chúng ta cũng không quên rằng ông Tú Thành Nam cũng có những ý thơ Nôm rất mực trữ tình. Chương trình hôm nay phân tích làm rõ khuynh hướng trữ tình hòa quyện với hiện thực thông qua những sáng tác đặc sắc của nhà thơ Tú Xương.

Thơ Nôm tự trào của ông Tú Thành Nam 24/6/2021

Cùng với các nhà nho, các tiền bối đi trước như cụ Nguyễn Công Trứ hay cụ Nguyễn Khuyến, nhà thơ Tú Xương cũng có những trang thơ Quốc âm viết về bản thân mình. Chỉ có điều, thơ tự thuật của Tú Xương mang hơi hướng trào phúng rất đậm đặc. Cụ Tú Thành Nam dùng những hình ảnh rất đắt để vẽ nên bức chân dung tự họa bằng thơ hết sức ấn tượng. Buổi “Tìm trong kho báu” hôm nay đi sâu phân tích những hí họa ngôn từ đặc sắc ấy.

Cách nhìn của nhà thơ Tú Xương về Quốc ngữ và trí thức Tây học 17/6/2021

Sinh ra nhằm buổi giao thời, nền Tây học lên ngôi, Nho học tàn lụi, là một người thiết tha với các giá trị văn hóa truyền thống, nhà thơ Tú Xương không khỏi ngậm ngùi. Buổi “Tìm trong kho báu” hôm nay, chúng ta cùng đi sâu vào tâm thế, cảm xúc của ông Tú Thành Nam trong những vần thơ thể hiện cái nhìn không mấy thiện cảm vào chữ Quốc ngữ. Qua những thi liệu dân gian được nhà thơ Tú Xương sử dụng trong sáng tác Quốc âm, một lần nữa càng cho thấy tấm lòng của ông với bản sắc dân tộc.