2022

Bằng nhịp điệu nhanh, gãy gọn, câu chuyện xoay quanh nhân vật Thào, một thanh niên người Mông quyết tâm lập nghiệp với nghề nuôi cá hồi bằng nguồn nước suối trên vùng rẻo cao của quê hương. Bên cạnh việc khắc họa hoài bão đẹp của Thào, tác giả cũng đã đi sâu vào những khó khăn, trở ngại, vất vả và cả những thất bại trên bước đường lập nghiệp của nhân vật. Đó là kết quả của thực tế, quan sát, nỗ lực trong việc tìm hiểu kỹ càng về đề tài khai thác. Chi tiết là thế mạnh của ngòi bút Đặng Thùy Tiên nhưng việc dày đặc chi tiết mà thiếu đặc tả về mặt cảm xúc, những chuyển tiếp tình huống đôi lúc khiến người đọc, người nghe thấy thiếu đi những quãng lặng cần thiết cho sự ngẫm nghĩ về chiều sâu tác phẩm. Nhưng cũng không thể yêu cầu quá cao bởi dường như dụng ý của tác giả là kể về một lát cắt trong bước đường lập nghiệp của nhân vật Thào, đồng nghĩa với việc đẩy nhanh những xung đột, cao trào bằng các diễn biến gấp gáp, đan xen nhằm giải quyết dứt điểm tình huống câu chuyện. Về cơ bản “Chuyện của Thào” vẫn thể hiện được những đặc trưng của một truyện ngắn hoàn chỉnh, và quan trọng hơn, hứa hẹn sự nỗ lực, khát khao trong tìm tòi lối viết, đề tài viết của bản thân tác giả. (Lời bình của BTV Võ Hà)

"Ngày mai không gặp lại" (P.2): Những bộn bề của đời sống đô thị 12/7/2022

Câu chuyện mà nhà văn Nguyễn Tham Thiện Kế gửi tới chúng ta lấy bối cảnh của một đời sống đô thị đương đại với những bar rượu, những cô nàng ăn chơi xinh đẹp, những mối tình dở dang không đầu không cuối, những gã lãng tử lang thang như nhân vật Tôi. Tất cả đều không có một cái tên rõ ràng, từ hai nhân vật chính cho tới những nhân vật phụ, cùng lắm chỉ được gọi bằng những cái tên lâm thời, rất ngẫu hứng như Cục Mỡ, Đầu Trọc. Bầu không khí của truyện tạo ra vì thế có chất gì hơi kỳ dị, bí ẩn, nửa hư nửa thực, đôi lúc có cảm giác tác giả cố tình cường điệu hóa ít nhiều, từ cách ăn chơi của cô gái cho đến những khắc họa về các nhân vật khác. Cô gái có lẽ là nhân vật tạo ra những cảm xúc trái ngược cho mỗi người đọc. Ngoại hình của nàng xinh đẹp đã là một nhẽ, nhưng về phẩm chất thì không hẳn tốt mà cũng không hẳn xấu. Nàng không làm hại ai nhưng lại ăn chơi quá mức xa hoa, sẵn sàng bán thân để đổi lấy chiếc đầu đĩa máy hát mang thương hiệu Thorenze; nàng đang nợ vài chục ngàn Euro nhưng sẵn sàng đập tan hàng loạt chai rượu có giá mỗi chai ít nhất một chỉ vàng. Còn với nhân vật xưng Tôi, ngoài hành động nghĩa hiệp cứu cô gái thoát khỏi đám giang hồ ở phần đầu truyện, cho đến khi kết thúc tác phẩm, ta thấy anh ta cũng chỉ là người hành động phải đạo, thuận theo hoàn cảnh đưa đẩy, chứ cũng không biểu hiện gì nhiều hơn về bản thân. Anh hoàn toàn không có ý định tác động để thay đổi cuộc sống của cô gái theo một hướng nề nếp hơn, bình an hơn. Anh tự nhận mình chỉ là một loài thú hoang cô độc, một lãng tử có thói quen độc hành phố khuya. Truyện có một kết thúc mở khi nhân vật Tôi và cô gái bất ngờ chia tay nhau do cô gái sợ đám giang hồ truy đuổi, hai người còn chưa kịp chào nhau hay hò hẹn thêm điều gì. Ngày mai, họ có thể gặp lại mà cũng có thể không bao giờ nữa, như chính nhan đề truyện ngắn mà tác giả đặt tên. Tác phẩm không đưa ra một thông điệp thật rõ ràng nhưng lại để một dư âm vương vấn, bâng khuâng cho mỗi người đọc về những bộn bề trong đời sống đô thị đương đại, về những đúng sai đôi khi thật khó cắt nghĩa cho mỗi phận người. (Lời bình của BTV Đỗ Anh Vũ)

"Ngày mai không gặp lại" (P.1): Cuộc gặp gỡ bất ngờ 12/7/2022

Nhân vật xưng Tôi sau cuộc gặp gỡ vô tình với cô gái trong quán bar đã trở thành vị cứu tinh của cô, giúp cô thoát khỏi sự truy bắt, xiết nợ của đám giang hồ. Và nhân vật Tôi cũng không thể ngờ rằng mình như bị cuốn vào một cuộc phiêu lưu chưa có hồi kết. Cùng đi với nàng về nhà riêng, càng lúc nhân vật Tôi càng bị bất ngờ, ngỡ ngàng về cuộc sống quý tộc pha chút màu sắc bí ẩn của cô gái xinh đẹp.

"Những buổi chiều màu cam": Chênh vênh đường đời 6/7/2022

Có thể đọc “Những buổi chiều màu cam” của nhà văn Đinh Phương theo nhiều cách. Ở đó, chúng ta có thể thấy một cuộc vật lộn mưu sinh của những thanh niên tỉnh lẻ giữa thành phố lớn. Ở đó có sự chênh vênh giữa mơ ước và hiện thực, những rạn nứt trong gia đình. Tuy nhiên, đậm nét hơn cả có lẽ vẫn là câu chuyện về cái chết. Không phải là một cái chết bình thường mà là một vụ tự sát. Có người từng nói chỉ có thông qua hình thức tự sát, thì chết mới được coi là “hành động” chứ không còn là một trạng thái. Nhưng đó cũng chính là hành động cực đoan sẽ ngay lập tức cắt lìa chủ thể ra khỏi bối cảnh có thể đưa ra lý do và khả năng chất vất xa hơn. Với Ẩn, nhân vật trong “Những buổi chiều màu cam” cũng không phải là một ngoại lệ. Lần theo mạch truyện, một mặt dường như không có gì báo trước cho cái chết của cậu, một mặt dường như tất cả đều là sự báo trước. Ý định về một sự chấm dứt vĩnh viễn có thể chỉ là một suy nghĩ thoáng qua, nhưng cũng có thể là một ám ảnh dai dẳng, chỉ chờ siết lấy một số phận, một cuộc đời… Dẫu vậy, chẳng phải những điều này chỉ là băn khoăn của những người ở lại hay sao?

“Gà nước tìm nhau”: Nỗi nhớ thương đầy vơi 1/7/2022

“Gà nước tìm nhau” của tác giả Bảo Thương kể với độc giả câu chuyện về ký ức chiến tranh vùng Nam Trung bộ với những chi tiết khốc liệt và những cuộc đời, những thân phận phụ nữ đáng thương. Nhân vật tôi – một người lính cộng sản nằm vùng đã chứng kiến cuộc sống của người dân ở đây. Anh trở thành con nuôi của má, một người phụ nữ kham khổ, một mình nuôi cô con gái tên Liên. Những lát cắt quá khứ, hiện tại đan xen khiến câu chuyện thêm phần hấp dẫn qua lòi kể của nhân vật chính. Sau cuộc chiến, má đi Mỹ theo người nhà nhưng được một thời gian, má lại về quê. Má không thể rời xa mảnh vườn, không thể rởi bỏ quê hương. Liên – con gái má sau những năm tháng dạy học, đã chọn chùa làm nơi cô nương tựa cửa Phật, sống lặng lẽ đến cuối đời. Câu chuyện gợi nỗi cảm thương bởi sự lặng lẽ, đơn chiếc, buồn buồn. Hình ảnh sân chùa vắng vẻ, tiếng chuông gõ mõ đều đều, Liên ngồi lặng trong bóng chiều…gợi nhiều niềm thương cảm về kiếp sống lặng lẽ, cô đơn. Mảnh đất ấy đã trở thành máu thịt của nhân vật tôi bởi cái tình người sâu đậm, chất phác, keo sơn, Làm sao anh không quay về khi một phần đời anh đã ở đó, hình ảnh má, Liên …luôn lẩn khuất trong tâm trí “Má định bảo, lần sau hè, đường xá xa xôi, thì thôi con không phải trở vào nữa, cái Liên nó đã lên chùa, chỉ còn má, về làm chi. Má nghĩ, anh về là vì Liên, nhưng má đâu biết, vùng đất này, mảnh vườn kia, cả tiếng cầu siêu đã ăn sâu vào hồn anh, đã bén rễ vào tim anh, để đi, dù cả nửa vòng trái đất, anh vẫn phải trở về. Bố mẹ anh ngoài Bắc mất từ lâu, căn nhà gỗ nhường cho người bác làm gian thờ. Một phần đời anh ở đó, nửa đời còn lại xuôi ngược muôn phương, có cả mảnh đất này giữ dấu chân, sao anh không trở về?”. Nỗi day dứt, thương nhớ về miền quê ấy và những người đàn bà lam lũ, hiền lành, với quá khứ đau thương bởi chiến tranh nhưng cũng ắp đầy tình nghĩa đã làm cho câu chuyện cảm động, chân thực, gợi nhiều suy nghĩ cho bạn đọc hôm nay…(Lời bình của BTV Vân Khánh)

"Tạm biệt hoa gạo": Long lanh vẻ đẹp từ tâm 30/6/2022

Qua hình ảnh những bông hoa gạo đỏ và tuổi thơ của hai chị em cùng cha khác mẹ, tác giả đã kể một câu chuyện với âm điệu bảng lảng buồn thương. Quê nghèo, gánh nặng cơm áo và những cay nghiệt ngăn trở tình người - Cuộc đời nhân vật Thương là một chuỗi những bất hạnh khi mẹ mất sớm, lớn lên với những ký ức đòn roi của người mẹ kế cạn tình và sớm phải bước vào cuộc mưu sinh nơi phố thị. Tác giả đã xây dựng một mẫu nhân vật với hoàn cảnh rất dễ sa ngã nhưng cũng đồng thời có tâm hồn đầy nghị lực cũng những ký ức đẹp nâng đỡ vượt lên bao cám dỗ của cuộc sống nơi phồn hoa đô hội. Chúng ta đã thấy được trái tim đầy nhân hậu của nhân vật Thương khi tha thứ và dang rộng vòng tay với những người thân lẽ ra đáng trách như người cha, đứa em gái khác mẹ hay người mẹ kế cay nghiệt. Ngòi bút chất phác, giàu cảm xúc của tác giả Nguyễn Hồng, trong bối cảnh câu chuyện, gây ấn tượng với những người đọc, người nghe không quá câu nệ vào lý trí. Tạm biệt hoa gạo, tạm biệt một thời ấu thơ đầy khó nhọc và cay đắng, giã biệt một quá khứ lắm đau buồn nhưng ký ức vẫn mãi là điểm tựa để nhân vật của chúng ta bước tiếp, bước tới với niềm tin, dẫu cuộc đời vẫn còn đó những bội bạc nhân tâm. (Lời bình của BTV Võ Hà)

“Mầm cây”: Mầm của sự sống và niềm tin của con người 28/6/2022

Các bạn thân mến, cây cũng như con người có cuộc đời của nó. Từ một hạt giống nhỏ bé cây phát triển thành cây con, cây trưởng thành, cây đại thụ. Một cây dại ven đường, một cây hoa trong nhà, một cây cổ thụ trong rừng già đều có thể trở thành một câu chuyện gắn với con người. Cái chết của một cái cây đã mang đến nhiều nỗi niềm cảm xúc cho nhân vật tôi. Cái cây được trồng để tưởng nhớ cô Nụ, người phụ nữ đã bị giặc Pháp giết hại. Dường như hình bóng của cô Nụ đã hóa thân vào cái cây, trở thành một phần không thể thiếu của xóm làng. Cái cây trở thành nhân chứng lịch sử chứng kiến đổi thay của đất nước qua chiến tranh, trở thành nơi đặt niềm tin của con gái cô Nụ, nơi tâm tình của cháu gái cô Nụ. Ba người phụ nữ, ba thế hệ trong một gia đình gắn kết với nhau xung quanh cái cây. Với nhân vật tôi, cây không chỉ là vật vô tri vô giác mà cũng đầy cảm xúc, biết lắng nghe, an ủi nỗi đau như một con người. Cũng như mẹ cô trước đó từng cầu nguyện trước cái cây để mong cho chồng an bình trong chiến tranh thì giờ đây nhân vật tôi mỗi khi buồn vui cũng ra tâm sự với cây. Đời người và đời cây như hòa quện với nhau bao nỗi tâm tình cuộc sống. Trải qua thời gian cây đã chứng kiến hạnh phúc và cả nỗi buồn, sự sống và cái chết của người thân. Và rồi chính cái cây cũng không chống lại được sự khắc nghiệt của thời gian. Một mầm non xuất hiện từ gốc cây khô minh sức cho sức sống mãnh liệt. Truyện ngắn viết về cuộc đời của cây thể hiện những quy luật tự nhiên. Mầm cây là mầm của sự sống, là niềm tin của con người vào tương lai phía trước. (Lời bình của BTV Hoàng Hiệp)

"Hương dẻ": Tình yêu bền lâu ngọt ngào, đằm thắm, nồng nàn 21/6/2022

Giữa không gian, hoàn cảnh và công việc, quý vị thính giả dường như đều ủng hộ cho mối tình đẹp của đôi bạn trẻ trong truyện ngắn “Hương dẻ” của nhà văn Nguyễn Ngọc Chiến mà chúng ta vừa nghe. Bảo là bộ đội và Quế là cô giáo. Tình yêu giữa hai người nảy nở khi Bảo ra quân đi tìm việc làm. Và, cái kết quả “một đêm” đã xảy ra, trước lúc hai người chia tay khi Bảo bất ngờ nhận được tin mẹ ốm nặng, đang hấp hối, anh phải gấp gáp trở về quê hương, cũng là chuyện đương nhiên. Rồi đứa con trai “có hiếu”, muốn làm vui lòng mẹ trước lúc bà lâm chung, bằng việc cưới một cô gái không hề quen biết, không hề yêu thương, cũng là chuyện không hiếm. Tuy nhiên, trong suốt nhiều năm sau đó, Bảo phải sống bên người vợ “không yêu”, dư dả tiền của, nhưng tính tình quá quắt, chua ngoa. Rồi cái gì đến cũng phải đến. Vợ chồng Bảo chia tay sau bao năm chung sống không hạnh phúc. Như chim sổ lồng, Bảo quyết định quay trở lại chốn xưa tìm người yêu cũ. Về phía Quế, quả là người phụ nữ tuyệt vời. Cô bất chấp dư luận để nuôi con, dù chưa một ngày làm vợ. Sỡ dĩ Quế không nhận lời yêu ai, vì cô hiểu mình hơn ai hết. Cô không thể sống hạnh phúc bên bất cứ người đàn ông nào, khi trong lòng không thể quên được Bảo. Bởi trái tim tươi xanh thiếu nữ đã khắc sâu một bóng hình đầu đời đậm nét. Quế đã chờ đợi để nuôi hoài một hình ảnh đẹp của quá khứ, chứ không phải nuôi một hy vọng sẽ có ngày Bảo trở lại. Dù rằng tác giả không trực tiếp miêu tả cuộc hội ngộ của hai người sau bao năm cách xa, nhưng người nghe tin là Quế sẽ chấp nhận sự trở lại của Bảo. Tuy nhiên, theo chúng tôi, chi tiết Bảo phải lấy một cô gái theo sự sắp đặt của gia đình hơi đơn giản, chưa thực sự thuyết phục. Dẫu vậy, tình yêu của Quế và Bảo như hương thơm hoa dẻ, ngọt ngào, đằm thắm, lúc nồng nàn, khi phảng phất, cứ quấn quyện lấy hai người. Hoa dẻ là loài hoa dân dã, nhưng hương thơm của loài hoa này rất bền lâu, thơm cho đến lúc khô rồi vẫn còn thơm. Tình yêu của Quế và Bảo cũng vậy. Gian nan, thử thách rồi sẽ qua. Mất mát, chia ly rồi có ngày tái hợp. Quế và Bảo sẽ có những năm tháng chung sống hạnh phúc bên nhau. Chúng ta tin như vậy!

"Mộng thám hoa": Ứng xử với người tài 13/6/2022

Theo Bách khoa toàn thư Wikipedia, Đặng Ma La là nhân vật lịch sử hiển hách đã tỏa sáng tài trí khi mới 13 tuổi trong Khoa thi Đình năm Đinh Mùi (1247), thời vua Trần Thái Tông. Sau khi đỗ Thám Hoa, ông ra làm quan trải qua hai đời vua, được phong tước Vinh lộc đại phu. Nhà văn đã viết về danh nhân đất Việt bằng bút pháp hiện thực huyền ảo, để người đọc người nghe hiểu hơn về cuộc đời của Đặng Ma La, qua đó trả lời những câu hỏi nóng bỏng hôm nay. Nhà văn sử dụng bút pháp hiện thực huyền ảo để xây dựng cuộc gặp gỡ, đối thoại giữa nhân vật Thuân và hồn thiêng của Thám hoa Đặng Ma La. Qua đó không chỉ tái hiện, lý giải xuất thân của vị Thám hoa này với con đường lập nghiệp đầy gian khó của ông, mà còn kín đáo mỉa mai, phê phán một thói xấu cố hữu của người Việt: Đó là ghen ghét, đố kỵ, dốt nát, lười biếng nhưng vẫn muốn chiếm lấy danh lợi bằng thủ đoạn, hiềm khích người tài năng hơn…Nhưng trên tất cả, theo chúng tôi, qua nhân vật Đặng Ma La nhà văn còn mong muốn điều lớn lao hơn, đó là việc trọng dụng người tài. Đặng Ma La vì sinh ra không có tên trong sổ Điền bạ, nên khi đỗ Thám hoa vinh quy bái tổ, chức sắc làng không thèm đón, dân làng ghẻ lạnh, bạn đồng môn thì xa lánh. Rồi thư tố cáo nặc danh về thân phận của ông đã tới tay Hoàng Đế đương triều. Đặng Ma La rất lo sợ, rồi đây ông sẽ bị trừng phạt. Nhưng trái với sự lo lắng của ông, nhà vua đã cho điều tra và hiểu rõ tường tận mọi việc nên đã trọng dụng Đặng Ma La. Bầy tôi giỏi may mắn gặp vua sáng suốt. Trung thần gặp minh quân…Ôn cố tri tân, mượn xưa nói nay. Nhà văn Đỗ Tiến Thụy đã thành công trong việc chuyển tải những thông điệp nhân văn và mang tính thời sự...

"Dòng nhớ": Chảy trôi một tình yêu lặng lẽ 6/6/2022

Truyện ngắn “Dòng nhớ” mở ra một không gian sông nước mênh mang, là bến sông có mấy cây tra bông vàng như mật, có hàng mắm già, có đám dừa nước, bụi lức dại và cả những hoa nắng đậu trên mái tóc của một ông già – người giấu trong lòng một mối tình da diết như dòng nước ngày ngày trôi ra biển rồi lặng lẽ quay về vì không nỡ rời xa… Câu chuyện gợi nỗi thương cảm dành cho các nhân vật, không có người xấu, không có người ác, ai cũng tốt cả, mọi người thương quý, yêu mến nhau, vì nhau đến cạn cuộc đời, vậy mà họ lại làm khổ nhau…Cũng vì yêu nhau mà họ đã làm khổ những người xung quanh bằng chính tình yêu của mình. Bởi tình yêu và nỗi đau thì không biết lấy gì mà đong đếm. Đó là người mẹ đến cuối đời vẫn không nguôi câu hỏi: “Vậy ra má đã làm sai cái gì?”. Đó là người vợ, cứ tần ngần, ngẩn ngơ dưới những bến sông để tìm kiếm một cách vô vọng “tình địch” của mình, cuộc tìm kiếm diễn ra hơn mười mấy năm và cứ thế, vẫn tiếp tục như dòng sông vậy, không ngừng trôi chảy. Tìm để làm gì? Chỉ để thực hiện nỗ lực cuối cùng cho ấm lòng người quá cố, cho chấm dứt cái cảnh ông nằm bên bà mà lòng cứ hướng về sông, để nói một câu “Nếu sống mà không gần được, chừng nào chết, mời dì lên nằm trên đất vườn tôi”. Đó là người chồng cứ chong mắt theo ngọn đèn đỏ ối, buồn hiu và tiếng gàu tát nước cọ vô xuồng xao xác với đốm lửa đỏ trên đầu điếu thuốc vào những đêm gió lớn. Hay đó là người đàn bà mang tên dòng sông “Giang” có cuộc đời như dòng sông “ba chìm, bảy nổi, chín lênh đênh”, một cuộc đời mà sự thiếu thốn về vật chất luôn hiện hữu “chiếc áo bà ba mỏng te, nhiều mụn vá”,“ tóc đã bạc nhiều, lơ thơ”, “khuôn mặt đen sạm, nhăn nheo”, “đồ đạc món nào cũng nhỏ nhắn, tuềnh toàng”. Cuộc đời người đàn bà ấy đau buồn hơn là tận cùng cô đơn, cô độc khi người đàn ông đã lặng lẽ rời khỏi cuộc đời bà, một đứa con gái nhỏ đã trôi theo dòng nước và những tháng ngày còn nguyên một gia đình đã thoảng qua như sương... Hãy nghe những câu văn “Không - người đàn bà cười, nét mặt thốt nhiên buồn bã - tôi thêu cho hết đêm, xong rồi lại tháo chỉ ra thôi, tôi sợ, nếu không làm gì, tôi... tôi sẽ nhớ chồng con tôi rồi mắc... khóc, cầm lòng không được. Mà, đàn ông chịu cực khổ nhiều lắm rồi, lấy nước mắt trói buộc họ nữa, tội họ lắm, chị à". Thế đấy, nỗi đau trong câu chuyện thật nhẹ nhàng không làm xé lòng ai cả nhưng nó lặn vào trong, như một vật gì bén lắm cứa khẽ vào tim, chưa kịp nghe đau thì rỉ máu. Trong thế giới của “Dòng nhớ”, hình như tình yêu không kết thúc cùng đời người, nó chỉ biến đổi về hình thái, con người mất đi nhưng tình yêu thì vẫn tồn tại, vẫn tái sinh …

"Bóng lửa": Giữ ngọn lửa nghề 6/6/2022

Trên đất nước ta có rất nhiều làng nghề truyền thống lâu năm để phục vụ đời sống sinh hoạt của con người. Trong chiến tranh cũng như cuộc sống hòa bình thì nghề rèn luôn là ngành nghề quan trọng. Nghề rèn là một nghề nặng nhọc, vất vả, công phu và trải qua nhiều công đoạn mới sản xuất ra những sản phẩm hữu ích. Chính vì vất vả như vậy nên nghề rèn thường được những người đàn ông khỏe mạnh thực hiện, truyền dạy cho con cháu. Nhưng người giữ gìn lò rèn nổi tiếng của làng Chợ Dừa lại là một người phụ nữ. Từ những vui buồn trong cuộc đời bà, tác giả dẫn dắt người đọc, người nghe đến với thăng trầm của một làng nghề truyền thống bên dòng sông Trầu. Làng rèn đã bao năm nhộn nhịp tiếng búa, tiếng bễ lò rèn, tiếng cười nói rộn ràng của người thợ hăng say làm ra dụng cụ lao động, sản xuất trên cánh đồng. Thế nhưng cuộc sống phát triển, những máy móc hiện đại thay thế dụng cụ truyền thống khiến làng nghề chết dần. Để lưu giữ nghề xưa, người con dâu ông Tám Lìn phải phiêu bạt tứ xứ rèn dao kiếm sống. Ông Tám Lìn, một người thợ rèn tài ba cũng trở thành người lái đò. Thế nhưng trong lòng ông Tám Lìn cũng như con, cháu vẫn âm ỉ một ngọn lửa nghề. Hình ảnh đứa bé 10 tuổi con trai của Tình tập quai búa bên bễ than cuối câu truyện thắp lên sức sống của nghề rèn. Từ câu chuyện vui buồn của một nghề rèn, chúng ta thấy được những khó khăn và thách thức của làng nghề truyền thống hôm nay. Đó là việc khó khăn trong đào tạo, gắn bó người trẻ với nghề của cha ông, khó khăn trong việc tìm đầu ra sản phẩm, vấn đề ô nhiễm làng nghề… Chính vì vậy, những ai vấn gắn bó với nghề truyền thống đều có một ngọn lửa trong lòng. Ngọn lửa nghề đã sáng biết bao năm, bao đời và duy trì đến tận ngày nay. (Lời bình của BTV Hoàng Hiệp)

“Mật gấu”: Một câu chuyện đắng lòng về kẻ đối xử tàn ác với động vật 31/5/2022

Nhân vật chính của câu chuyện không có tên mà chỉ danh xưng là Lão. Nhà lão sống gần biên giới Việt- Lào, vùng đất ngày càng đổi thay nhờ sự phát triển kinh tế, buôn bán giữa hai nước. Ngày mừng nghỉ hưu non, lão mừng lắm khi được ông bạn kết nghĩa bên Lào tặng cho con gấu ngựa. Con gấu to như con bò không phải để nuôi làm cảnh mà để lấy mật. Con gấu giúp lão thu lợi hàng trăm triệu đồng mỗi lần lấy mật. Nhưng rồi chính con gấu đã khiến lão chết thật ghê sợ. Một cái kết thê thảm cho kẻ gây tội ác cho động vật. Để phục vụ nhu cầu của con người thì biết bao loài vật quý hiếm bị giết, bị đối xử tàn ác. Chú gấu ngựa trong truyện chính là nạn nhân lòng tham của lão. Bị nhốt trong lồng sắt chật hẹp, trên bụng con gấu bị chọc một lỗ thủng vĩnh viễn để lấy mật. Một hình ảnh thật man rợ. Thế nhưng lòng tham vô đáy, ham muốn tiền bạc khiến người ta bất chấp tất cả. Truyện ngắn phản ánh sự thật đau lòng đó là công nghiệp hút mật đã và vẫn đang tồn tại đâu đó trong cuộc sống hôm nay. Cái chết của nhân vật khi bị con gấu trả thù là lời cảnh tỉnh với những ai vẫn thực hiện hoạt động nuôi nhốt gấu lấy mật. Sâu xa hơn là mối quan hệ và thái độ của con người với thiên nhiên, với muôn loài trên trái đất. Những hình ảnh trong truyện như ánh mắt giận dữ của con gấu, hình ảnh chiếc ống tiêm cắm vào bụng gấu lấy mật ấn tượng và gây ám ảnh cho người đọc, người nghe. Truyện ngắn giúp chúng ta hiểu hơn về thói quen và hoạt động nuôi nhốt gấu lấy mật qua đó góp phần chấm dứt tội ác này. (Lời bình của BTV Hoàng Hiệp)

"Yêu sống": Khuyển mã chi tình 27/5/2022

Văn học thế giới và Việt Nam đã từng có nhiều tiểu thuyết rất hay về chó, loài động vật nghĩa tình, nhiều gắn bó thủy chung với đời sống con người. Có thể kể đến các tác phẩm tiêu biểu như Tiếng gọi nơi hoang dã của Jacl London, Con Bim trắng tai đen của Troyepolsky, Ca dăng của James Oliver Curwood, Chó Bi đời lưu lạc của Ma Văn Kháng. Tuần báo New York Times bình chọn bài diễn văn hay nhất thế kỷ cũng là bài viết về con chó do luật sư George Graham Vest thực hiện để bênh vực cho thân chủ của mình. Truyện ngắn Yêu sống của Nguyễn Văn Thọ một lần nữa mang đến cho người đọc nhiều xúc động về tình cảm của con người với loài vật trung thành. Ông Thiều, một người lính từng vào sinh ra tử, nay trở về thời bình đã cùng con chó Luca trông nom nhà vườn cho con trai ông, bắt đầu từ khi khu nhà vườn chỉ là mảnh đất vài nghìn mét hoang sơ bên sông. Đến khi nhà vườn quy hoạch khang trang thì cũng là lúc Luca già đi sau bao chiến công nó lập được, hai chân sau của Luca bị liệt và đôi mắt trở nên mù lòa. Thủy, con trai ông Thiều đã có ý định kết thúc cuộc sống Luca bằng một viên đạn và nhờ ông Thiều thực hiện. Điều ấy đã khiến người cha nổi giận bởi ông trước sau như một, là người sống trọng nghĩa tình. Bước ngoặt của truyện xuất hiện khi Luca gặp Vàng, một con chó cái xinh đẹp lạc từ đâu đến khu vườn. Và điều kỳ lạ xảy ra, Luca hồi phục sức khỏe từng ngày, tuy chân vẫn liệt, mắt vẫn lòa nhưng nó đã ăn uống trở lại, vui cùng người bạn mới. Chỉ đến khi con Vàng trúng dịch và không qua khỏi thì Luca mới thực sự suy sụp hoàn toàn. Nhưng trong những giây phút tàn lụi cuối cùng ấy, Luca vẫn cố lết ra bằng được để chết bên ngôi mộ của Vàng tơ. Câu chuyện mà nhà văn gửi tới chúng ta không chỉ là lời nhắc nhở về lẽ sống thủy chung tình nghĩa mà còn là bản ngợi ca lộng lẫy về khát vọng sống, khát vọng được yêu thương. Người xưa có câu: Khuyển mã chi tình; loài chó còn có tình cảm như vậy, lẽ nào con người không trao cho nhau nhiều hơn nữa những thương yêu? (Lời bình của BTV Đỗ Anh Vũ)

"Bên dòng Nậm Nà": Những trang văn đong đầy tài năng và tấm lòng 23/5/2022

Trong lời giới thiệu Tuyển tập sáng tác của Nhà giáo Vũ Dương Quỹ, Nhà báo, Đạo diễn điện ảnh Mai An - Nguyễn Anh Tuấn đã gọi đó là những trang văn giàu chất thơ và chất điện ảnh của một “Người thầy đầu tiên”. Và truyện ngắn “Bên dòng Nậm Nà” được xem là sáng tác nổi trội trong cuộc đời cầm bút của tác giả thuộc thế hệ Nhà giáo “khai sơn phá thạch” của nền Giáo dục mới, được cử lên công tác tại các vùng núi Việt Bắc, Đông Bắc và Tây Bắc vào năm 1959, cách đây đã hơn 60 năm. Có thể nói truyện ngắn này đã phát huy đầy đủ những thế mạnh trong ngòi bút của tác giả, với nhiều năm tháng đằm mình trong nhịp sống, nhịp lao động và cuộc chiến đấu giữ đất, giữ làng ở một bản làng vùng cao Tây Bắc. Câu chuyện về ba thế hệ trong một gia đình theo Cách mạng, về tình đất, tình người Mường Hạ đã được kể bằng những trang văn thấm đẫm hiểu biết, niềm gắn bó và lòng mến yêu với con người, phong thổ nơi đây. “Bên dòng Nậm Nà” đã đủ đầy dáng dấp của một tác phẩm văn học hoàn chỉnh cả về nội dung và nghệ thuật, vừa tràn trề tư liệu một vùng đất Cách mạng vừa chuyển tải một cách xúc động câu chuyện thân phận con người với những đoạn tả cảnh, đặc tả tâm lý kỳ công, rung động. Đó thực sự là những trang văn đong đầy tài năng và cả tấm lòng.

"Bụi quý": Khát vọng cháy bỏng về hạnh phúc 20/5/2022

Các thiên truyện ngắn nổi tiếng của Paustovsy thường thống nhất trong một phong cách lãng mạn cao thượng với bút pháp phóng khoáng và luôn tràn đầy lòng cảm thương, trân trọng những khát vọng cháy bỏng về hạnh phúc con người. Câu chuyện chúng ta vừa nghe là một tác phẩm tiêu biểu theo phong cách đó. Anh lính Chamette sau khi giải ngũ đã trở thành người thợ quét rác tại thành Paris, chuyên quét dọn các xưởng thủ công. Anh sống nghèo nàn, thiếu thốn trong một căn phòng chật chội mà anh gọi là một “cái hang nhẵn như chùi”. Nhưng trong anh không bao giờ quên những kỷ niệm đẹp đẽ với Suzanne, cô bé mà anh đã có những tháng ngày chăm sóc lênh đênh trên biển trong chuyến đi từ Mexico về Pháp. Và rồi bất ngờ sao, khi rất nhiều năm sau, anh gặp lại Susie (tên thân mật của Suzanne) trong bối cảnh chẳng lấy gì làm vui, cô đứng trên thành cầu sông Seine như muốn chuẩn bị quyên sinh. Anh đưa cô về căn phòng chật hẹp nghèo nàn của mình 5 ngày, sắp xếp mọi chuyện để cô làm lành với người yêu. Trước khi chia tay, Suzanne nhắc lại kỷ niệm ngày xưa, muốn được ai đó tặng bông hồng vàng để mang về hạnh phúc mãi mãi cho cô. Bắt đầu từ đây, Chamette bắt tay vào một cuộc trường kỳ gian khổ, đãi bụi ở những hiệu kim hoàn để lấy vàng, anh muốn đánh thành một bông hồng vàng nho nhò tặng cho Suzanne. Không biết bao năm tháng đã trôi qua, khi bông hồng vàng được thành hình thì Chamette chẳng còn biết Suzanne ở đâu nữa và rồi anh lặng lẽ qua đời. Câu chuyện xúc động về một hạnh phúc không trọn vẹn nhưng lại thắp lên trong lòng mỗi chúng ta một khát vọng khôn nguôi về hạnh phúc. Paustovsky qua thiên truyện này còn muốn ngầm ví công việc sáng tạo của mỗi nhà văn giống như quá trình chế tác một bông hồng vàng, phải lọc đi biết bao nhiêu cát bụi mới thành được một chút gì đẹp đẽ dâng tặng cho đời. Cách viết nhuốm màu cổ tích của Paustovsky đã khiến nhà văn Nguyễn Khải có những lời bình thật xác đáng: “Hình như Paustovsky thích thả sương mù vào truyện của ông. Cái đó làm người đọc nhiều lúc tưởng những điều ông nói giống như những giấc mơ, để rồi sau khi suy nghĩ kỹ, mới tin chúng là có thật, lúc đó họ mới phát hiện rằng mình đã lớn thêm một chút trong tâm hồn”.