.png?w=180)
Truyện ngắn “Mùa hoa núi” đã đẫn dắt người đọc, người nghe đến với không gian văn hóa vùng cao của người dân tộc Tày, Mông với những nét phong tục tập quán xưa cũ. Nhà văn Tống Ngọc Hân khai thác triệt để khía cạnh này với nhiều chi tiết, tình tiết hấp dẫn. Nét đặc sắc của văn hóa vùng cao không chỉ thể hiện bởi phong tục, tục lệ. Với sự quan sát tinh tế, nhà văn đã miêu tả đặc sắc nhất trong văn hóa ấy là ứng xử giữa người với người, giữa người với vật, giữa người với thiên nhiên. Truyện kể về một trong những mối ứng xử được cho là khó nói đến nhất, khó biểu hiện nhất, đó là ứng xử của những người đã từng yêu nhau. Sự ứng xử của hai người đàn ông một thời từng yêu một người phụ nữ, như mọi người thấy, phiên chợ cuối năm ở một bãi rừng trống trải hun hút gió, buốt lạnh nhưng mùi ly núi thì cứ ngào ngạt chiếm lĩnh bao phủ và tình người thì cứ ấm nồng như vậy. Đâu đó trong cuộc đua của thời đại, những xoay vần, suy biến, mai một, vẫn có những điều đẹp đẽ như thế hiển hiện và việc của người viết là lan tỏa những giá trị ấy. Để làm nổi bật thông điệp của truyện, nhà văn đã đưa vào những phong tục tập quán một cách chọn lọc. Cụ thể ở đây là phong tục tìm hiểu, yêu đương và kết hôn. Mâu thuẫn của câu truyện cũng từ đây mà sinh ra. Cái khát vọng được làm chủ cuộc đời, được chọn lựa hạnh phúc của con người mỗi ngày mỗi lớn. Họ luôn muốn thoát khỏi sự sắp đặt, dù sau đó cuộc sống chông chênh, muôn phần khó khăn. Cả hai người đàn ông đi qua đời Pằng rồi cũng đã lần lượt có vợ, có gia đình, tổ ấm. Chỉ mình Pằng, một mình đương đầu với nỗi bất hạnh. Mà hai người đàn ông ấy, nhìn xa, nghĩ sâu, đều thấy mình là người có lỗi, góp phần đưa đẩy Pằng đến hoàn cảnh hiện tại. Nên họ không thể quay lưng. Và dù, ban đầu có chút miễn cưỡng, nhưng rồi Pằng vẫn vui vẻ đón nhận những ân tình, chia sẻ ấy. Truyện gửi gắm thông điệp nhân văn sâu sắc về tình đời, tình người nơi vùng núi cao điệp trùng mây gió…
Nhân vật chính trong truyện ngắn chúng ta vừa nghe chỉ được gọi là “hắn” chứ không có một cái tên cụ thể. Có thể đó cũng là dụng ý của tác giả để nhấn mạnh nhiều hơn đến tính đại diện và khái quát của nhân vật này. “Hắn” có thể là bất kỳ một người nông dân nào của nông thôn Việt thời hội nhập và bất kỳ người nông dân nào cũng có thể chính là “hắn”. “Hắn” vốn được xây dựng như một nhân vật chính diện, tích cực, chí thú làm ăn, thông minh và giàu sáng tạo. Anh ta đã từng làm thứ gì là thành công thứ đó. Trồng cà phê xen lẫn cây ăn trái cho mùa bội thu, nuôi lợn nuôi gà lớn nhanh như thổi, cho trứng cho thịt thơm ngon được mọi người tin dùng. Anh còn chế tạo thành công máy thái nghiền nén để làm thức ăn tổng hợp cho gà, lợn. Những thành công của anh đã được truyền hình địa phương tuyên dương, làm gương cho mọi người học tập. Thế nhưng, mọi chuyện đã thay đổi khi nông thôn được đô thị hóa, đất làng biến thành đất vàng. Những khoảng không rộng rãi thoáng đãng không còn nữa, thay vào đó là những ngôi nhà cao tầng mọc lên chi chít. Việc chăn nuôi của “hắn” bắt đầu bị ảnh hưởng, ảnh hưởng ngay từ chuyện phơi cám viên. Việc đô thị hóa kéo theo nhiều hệ lụy, trong đó có cả biến đổi khí hậu. Những viên thức ăn tổng hợp một thời là niềm tự hào hãnh diện của “hắn”, bây giờ vì những viên thức ăn ấy mà “hắn” bị kỷ luật, phê bình, cơ sở sản xuất thức ăn của “hắn” bị đình chỉ hoạt động. Nhân vật “hắn” đứng trước nguy cơ giã từ tất cả những công việc yêu thích của mình, đúng như nhan đề tác phẩm đã gọi tên. Những mặt trái của quá trình đô thị hóa nông thôn là điều mà những người có trách nhiệm chưa thể lường trước hết. Bắt đầu từ bi kịch, từ nỗi buồn của một nhân vật cụ thể, nó khiến chúng ta phải suy nghĩ nhiều hơn về bao mảnh đời khác, bao câu chuyện khác. Cuộc chuyển đổi giữa nông dân sang thị dân quả thực đã kéo theo không ít xót xa…(Lời bình của BTV Đỗ Anh Vũ)
Một câu chuyện rất dễ kể lại, không có nhiều nhân vật và các tình huống thắt mở nút, mâu thuẫn, cao trào nhưng lại khiến người nghe đồng cảm, bởi giọng kể tự nhiên, chân thật của tác giả. Bà Chín sinh ra trong một gia đình khó khăn, con đông, tía má vất vả kiếm miếng ăn nuôi sống đàn con. Tám anh chị em, đứa được đi học đứa phải nghỉ học. Đến khi trưởng thành, cuộc đời bà cũng đâu có sung sướng gì. Mặc cảm với bản thân, bà ở vậy một mình. Cũng vất vả, đầu tắt mặt tối, chả khi nào ngẩng đầu lên được để mà nhìn trời nhìn đất, nhìn cuộc sống chảy trôi làm sao. Mà đâu chỉ riêng bà Chín, số phận bà cũng là số phận chung của người dân cái ấp nghèo nơi cù lao xa xôi, lạc hậu này. Tưởng rằng, gần cuối đời, cuộc đời bà Chín sẽ chỉ quanh quẩn nơi góc nhà chái bếp với con Na, chẳng bao giờ có điện chỉ để mong được xem cải lương cho đã…Nhưng thật bất ngờ, điện đã được kéo ra tận cù lao-một thứ ánh sáng trắng không còn dành riêng nơi đô thị, nó sẽ lan tỏa khắp vùng quê, cù lao sẽ được thay áo mới, lớp trẻ sẽ không còn vất vả, thiệt thòi như ông, bà của chúng ngày xưa. Chính ánh sáng trắng đã xua đi cái lạc hậu, tối tăm và thắp lên hy vọng đổi đời cho bà Chín cũng như bao phận người thôn quê khác (Lời bình của BTV Vũ Hà)
Vắn gọn nhưng cô đọng, “Lời páo dung trong sương” thu hút người đọc từ những dòng đầu tiên. Có ai lại hờ hững với những chuyện lạ lùng, có phần li kì, nhất là những chuyện ấy lại là của một người đẹp. Cuộc đời Mùi Tá có nhiều khúc truân chuyên. Nhưng có vẻ tác giả Vi Thị Thu Đạm không mấy bận tâm tới việc nhân vật đã vượt qua những khó khăn như thế nào. Lần Mùi Tá bị bố đánh gẫy chân, không cho đi học, cô chỉ cười. Chuyện gì đã xảy ra trong lần đầu tiên Mùi Tá bỏ nhà bố đẻ hay ba lần rời nhà chồng, tác giả cũng không kể… Chỉ vẻn vẹn trong mấy trang truyện, Mùi Tá – từ khi còn ở tuổi thiếu nữ cho tới khi là góa phụ 19 tuổi, đem đến cho người đọc nhiều câu hỏi “tại sao?”, “vì đâu” nhưng đều không nhận được câu trả lời rõ ràng. Những điều chi tiết cụ thể trong cuộc đời cô gái dường như cũng bị sương mù trên đỉnh Sơn Mẫu che phủ, nhưng dẫu vậy cũng đủ để người ta thấy xót thương. Cuộc đời của Mùi Tá đã sớm chịu cảnh bỏ học giữa chừng, làm vợ, làm mẹ khi còn quá trẻ, và rất có thể, cô đã chịu những giày vò khác trong những lần bỏ bản mà đi. Chồng mất, con thì đã bán, Mùi Tá dường như chẳng còn gì ngoài lời páo dung trong sương. Nhưng ngay cả lời páo dung cũng buồn bã xiết bao: “Không thể không gặp bởi lòng quá nhớ / Chả lẽ để nỗi nhớ trong lòng năm này qua năm khác…” (Lời bình của BTV Nguyễn Hà)
Truyện phản ánh chân thực bức tranh làng quê với những đổi thay mà hậu quả của việc xây dựng những khu công nghiệp, nhà máy…gây ra nhiều tổn thất mà người dân phải hứng chịu. Chính quyền các cấp loay hoay với nhiều phương án xử lý trong khi những cán bộ như Hán đã kịp thay đổi vị trí khi có điều kiện. Một nỗi buồn xâm chiếm tâm can người đọc, người nghe với những câu hỏi chưa có lời đáp…
Câu chuyện kể về ông Thanh đi tìm đông đội . Cuối cùng ông vỡ òa trong sung sướng khi biết tin thị đội Quảng Trị đã tìm được hài cốt của hai người lính trong chiếc thùng phuy. Hình ảnh chiếc thùng phuy đựng hài cốt người lính hi sinh và đoàn cựu chiến binh nguồi đầy khoang tàu tìm lại đồng đội khiến người đọc, người nghe nghẹn ngào cảm xúc...
Truyện xoay quanh những vấn đề của lớp trẻ lớn lên ở làng quê nhưng thực chất cũng là xoay quanh câu chuyện của làng xã. Một làng quê, đang trên đà lên phố , dưới tác động của cơ chế thị trường. Sự thay đổi của làng quê đến chóng mặt gắn với những biến cố : Đường nâng cấp, đất mặt đường đội giá, bố Tăng nhượng mảnh vườn. Mảnh đất biến thành chốn nhậu nhẹt, bố Tăng bị tai nạn. Chi sa ngã khi đang học dở dang. Làng chặt hạ cây đa 200 tuổi....v.v và vv
Câu chuyện được tác giả kể với giọng văn nhẹ nhàng, chân thật pha chút tự giễu qua tự sự của nhân vật Phú. Những mâu thuẫn, xung đột giữa mới và cũ được lồng ghép tự nhiên khiến người đọc, người nghe nhất là người ở thôn quê dễ đồng cảm. Và chắc nhiều người sẽ tự nhủ thầm , giá như làng mình, thôn mình cũng vẫn giữ được nét đẹp như xưa.
Đây là truyện ngắn có lối viết không giống như những truyện ngắn được kể, được viết thông thường. Đó là một lối viết tự sự. Cả truyện ngắn không một mẩu đối thoại, song không kém phần hấp dẫn, dẫn dụ người đọc người nghe mong muốn hiểu hơn và đồng cảm hơn với một con người. Từ đó mà chiêm nghiệm, rằng con người có tham vọng thế nào, hoài bão đến đâu thì trước thiên nhiên vẫn rất nhỏ bé, vậy nên hãy gắng sống khiêm nhường, với mình, với người xung quanh và với cả xã hội. Rằng con người có thể dùng tiểu xảo để che mắt thế gian chứ không thể che giấu được lòng mình, vậy nên hãy sống trung thực, và trước tiên hãy trung thực với chính mình.
Bùi Hiển từ trước 1945 đã nổi tiếng với những truyện ngắn mang đậm chất sinh hoạt đời thường. Ngòi bút của ông rất có sở trường với những miêu tả chân thực, sống động cuộc sống ở thôn quê. Cho đến truyện ngắn này, ta một lần nữa lại thấy được sự linh hoạt trong bút pháp của ông khi miêu tả cuộc sống của con người ở thành phố. Đặt tên truyện là "Sai phạm cuối đời", sai phạm mà thực ra không hẳn là sai phạm, theo chúng tôi, nhà văn Bùi Hiển muốn mang tới cho độc giả một sự sẻ chia để chúng ta biết đồng cảm và yêu thương nhiều hơn những con người vốn dĩ rất bình dị, chất phác và chân thành trong cuộc sống quanh ta mỗi ngày.
Gắn bó với văn chương hơn 20 năm về đề tài biển đảo và người lính, tác giả Lê Mạnh Thường được bạn đọc biết đến với nhiều tác phẩm dung dị nhưng sâu sắc về cuộc sống chiến đấu và bảo vệ Tổ quốc của người lính nơi hải đảo. Chương trình Đọc truyện đêm khuya phát 5/10 xin gửi tới quý vị và các bạn truyện ngắn “Hôn lễ xanh” của tác giả Lê Mạnh Thường
Cuộc đời là những khúc quanh mà khúc này khác khúc kia. Con người có mặt tốt, mặt xấu, có những hành động đầy mâu thuẫn không sao lý giải nổi. Nỗi ngậm ngùi kết tủa từ những vui buồn, ngang trái, tréo ngoe của cuộc đời hiển thị trên những trang văn. Chưa kể đến những sự tình, hơi hướng của cuộc sống kim tiền luẩn quẩn bên cạnh những phận đời bé mọn. Đó là điều mà nhà văn Lê Hoài Lương đã thể hiện được phần nào trong truyện ngắn “Người vớt xác”
Ai cũng mong muốn có một cuộc sống yên bình, hạnh phúc. Thế nhưng mỗi cây mỗi hoa, mỗi nhà mỗi cảnh. Cuộc sống vốn dĩ không dễ dàng với các mối quan hệ phúc tạp, đa dạng. Mỗi người, mỗi gia đình đều có nỗi lo lắng, buồn bực riêng mà chỉ người trong cuộc mới thấu hiểu. Truyện ngắn “Kẻ thừa kế” của tác giả Hương Văn mà các bạn nghe trong chương trình Đọc truyện hôm nay nhắn gửi với chúng ta điều ấy
Những câu chuyện mang màu sắc liêu trai, huyễn tưởng thường có một sức hút lạ lùng đối với người đọc. Có lẽ trong mỗi chúng ta đều có một thế giới tưởng tượng phong phú, chỉ là không phải ai cũng đủ bút lực để diễn tả. Trong chương trình Đọc truyện đêm khuya phát 24/09, mời các bạn bước vào thế giới huyền ảo ấy qua truyện ngắn “Con cáo cuối cùng” của nhà văn Hà Phạm Phú