Nhắc đến Hoàng Cầm là nhắc đến một gương mặt tiêu biểu của thơ ca Việt Nam hiện đại với một hành trình sáng tác kéo dài hơn 6 thập kỷ, từ trước 1945 cho tới thập niên đầu của thế kỷ 21. Hoàng Cầm lúc sinh thời đã xuất bản tất cả 8 tập thơ và điều đặc biệt hơn nữa là nhiều bài thơ của ông đã kéo theo nhiều giai thoại ly kỳ, thú vị được truyền tụng trong làng văn nghệ. Nhân dịp kỷ niệm 100 năm sinh thi sĩ Hoàng Cầm, chương trình Đôi bạn văn chương trong những ngày đầu xuân năm mới muốn dành một cuộc trò chuyện về chân dung thơ ông với tên gọi: Lúng liếng Hoàng Cầm.
Cuộc đời của mỗi con người, từ khi sinh ra, trưởng thành rồi từ giã thế gian, không ai là không có những người bạn. Tự bao đời, tình bạn đã trở thành một đề tài đẹp đẽ của văn học nghệ thuật nói chung, của thi ca nói riêng. Lịch sử thơ Việt từ cổ điển đến hiện đại có không ít những tình bạn thật cảm động, đã in dấu vào nhiều tác phẩm. Vì thế. chương trình Đôi bạn văn chương lần này xin được gửi tới quý vị thính giả một cuộc trò chuyện với nhan đề Tình bạn trong thơ Việt để chúng ta một lần nữa được rung động với nhiều tác phẩm có sức sống vượt thời gian.
Vừa rộn ràng vừa lắng đọng, thiêng liêng làm sao những cảm xúc tân Xuân. Như bao năm qua, giờ khắc này, Tiếng thơ muốn cùng hòa chung nhịp đập trái tim với các thính giả. Sau nỗi bồi hồi với những vần thơ viết về hạnh phúc, mời các bạn kết nối miền cảm xúc ngân rung của thế hệ người làm thơ thuở trước và hôm nay. Chắt chiu hạnh phúc bắt đầu bằng sự lắng nghe, bằng những thương yêu thấm thía, Tiếng thơ luôn sẵn sàng đồng hành với các nhà thơ, các thính giả, bạn yêu thơ khắp mọi miền đất nước.
Thử hỏi ai mà không bồi hồi khi tiễn những tờ lịch cuối cùng của một năm sắp qua – Một cảm giác bao lâu vẫn còn ngưng đọng những nỗi niềm. Nếu nhà thơ Kim Dũng từng viết: “Giã từ tờ lịch cuối năm/ Mà sao lại cứ dùng dằng lạ chưa/ Chông chênh hai phía gió lùa/ Tóc xanh mây trắng đôi bờ thời gian” thì cũng trong bài thơ lục bát nhan đề “Tờ lịch cuối năm”, nhà thơ Nguyễn Ngọc Hưng lắng nghe trong xa xăm: “Mỏng manh tờ lịch cuối năm/ Nhẹ tênh rơi xuống chỗ nằm...Vọng âm/ Thoảng như hơi gió vương trầm/ Thoảng như sương khói môi thầm thĩ xa”.
Hướng tới ý nghĩa nhân văn tốt đẹp, cuộc thi thơ với chủ đề “Sống và hy vọng” bước đầu đã nhận được sự hưởng ứng tham gia của đông đảo các tác giả, người yêu thơ. Các đơn vị: Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Thái Nguyên, Ban Văn học Nghệ thuật VOV6 và Diễn đàn văn học Quán Chiêu Văn đã cùng bắt tay tổ chức một cuộc thi mà chỉ trong một thời gian ngắn sau khi phát động đã cho thấy những kết quả bước đầu đáng hi vọng.
Nhắc đến Trần Vàng Sao là nhắc đến bài thơ nổi tiếng của ông Bài thơ của một người yêu nước mình được viết vào tháng 12/1967 và ngay lập tức được lan tỏa rộng rãi trong đời sống văn học trên cả nước suốt hơn nửa thế kỷ qua. Khi còn sống, Trần Vàng Sao chưa từng được xuất bản chính thức một tập thơ nào, chỉ thi thoảng đăng rải rác một vài bài thơ lẻ. Năm 2020, lần đầu tiên một tuyển thơ của ông được xuất bản chính thức do NXB Hội nhà văn và Công ty Nhã Nam cùng hợp tác phát hành. Đầu tháng 11 năm ngoái, tập thơ Bài thơ của một người yêu nước mình của Trần Vàng Sao được trao Giải thưởng Sách quốc gia năm 2021. Chương trình Đôi bạn văn chương nhân sự kiện này muốn dành một cuộc trò chuyện về chân dung thơ Trần Vàng Sao qua thi tập này.
Nhà thơ Trúc Thông, tên thật là Đào Mạnh Thông. Ông sinh năm 1940 tại Bình Lục, Hà Nam, từ năm 15, 16 tuổi đã bắt đầu làm thơ, rồi từ đó gắn cả cuộc đời với văn chương và thơ ca. Tốt nghiệp khoa Ngữ văn - Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội, nhà thơ Trúc Thông về công tác tại Đài Tiếng nói Việt Nam và sau đó trở thành Biên tập viên của Ban Văn nghệ. Các tập thơ Trúc Thông đã xuất bản có “Chầm chậm tới mình”, “Ma-ra-tông”, “Một ngọn đèn xanh”, “Vừa đi vừa ở”, “Trúc Thông thơ”, Tác phẩm Lý luận phê bình có “Văn chương ngẫu luận”, “Mẹ và em”, “Trúc Thông tiểu luận bình thơ”. Ông được trao Giải thưởng Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật Hà Nội 1990 - 1995, Giải thưởng Hội Nhà văn Hà Nội năm 2000, Giải B Hội Nhà văn Việt Nam năm 2000; Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật 2016. Nhà thơ Trúc Thông tạ thế ở tuổi 82 vào ngày 26 tháng 12 năm vừa rồi.
Trải qua một năm với nhiều thử thách chung của đất nước và mỗi cá nhân con người, những tiếng thơ vẫn cất lên thiết tha, mãnh liệt lòng biết ơn với cuộc sống. Chúng ta cùng lắng lại cảm xúc để nghe các tác giả đoạt giải tự thể hiện những sáng tác gửi tới cuộc thi thơ “Nhân nghĩa đất phương Nam” do Hội Nhà văn TP HCM tổ chức. Cũng từ TP HCM, nhà thơ Phạm Thị Ngọc Liên giãi bày cùng Tiếng thơ nguồn cảm hứng khởi sinh từ tâm thức lạc quan trong đại dịch Covid 19. Kết thúc chương trình và cũng là mở ra hi vọng mới, chùm thơ viết về sự khởi đầu của các nữ nhà thơ nổi tiếng như suối nguồn mát lành thanh lọc tâm hồn chúng ta vững vàng hành trình phía trước.
Sau hơn mười năm chịu đựng những cơn tai biến mạch máu não, nhà thơ Trúc Thông đã nhẹ nhàng ra đi ở tuổi 82 trong vòng tay yêu thương của những người thân gia đình. Sự ra đi của ông để lại bao niềm tiếc thương của bạn hữu , đồng nghiệp – những người luôn trân trọng về những đóng góp của ông với thơ ca nước nhà. Bài “Ngọn gió thơ Trúc Thông” của nhà báo Trần Nhật Minh – Trưởng ban Văn học Nghệ thuật, Đài Tiếng nói VN là những nén tâm hương của đồng nghiệp thế hệ đi sau.
Đỗ Nam Cao thuộc thế hệ cuối cùng lớp nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, trực tiếp tham gia tại chiến trường miền Nam. Thơ ông độc đáo, nhiều sáng tạo ngay từ những bài thơ trong tập thơ đầu tay in chung cùng Nguyễn Khắc Thuần trước 1975 mang tên Những cánh cò lửa. Hơn 25 năm sau ông mới in tập thơ thứ 2 với cái tên rất lạ Dính (NXB Hội nhà văn 2000). Đỗ Nam Cao làm thơ không nhiều nhưng mỗi bài đều có những cấu tứ và phát hiện độc đáo, riêng biệt. Trong mắt bạn bè văn chương, ông là một tài năng khiêm nhường, lặng lẽ sống và viết, lặng lẽ tỏa hương. Nhân dịp tròn 10 năm ngày ông đi xa, chương trình Đôi bạn Văn chương lần này xin gửi tới quý vị thính giả một cuộc trò chuyện về chân dung thơ ông với nhan đề: Đỗ Nam Cao – 10 năm lại nhớ đến người.
Nhà thơ Nguyễn Thế Kiên sinh năm 1971 tại Yên Phong – Ý Yên – Nam Định, hiện sống và làm việc ở Hà Nội – Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam – Hội viên Hội VHNT Nam Định. Anh là Giám đốc công ty Văn hóa Đất Việt, đơn vị đóng vai trò đỡ đầu cho nhiều ấn phẩm văn chương tạo dấu ấn tốt trong hơn chục năm qua. Nhiều năm gắn bó với sáng tác thơ lục bát, đã ra mắt bạn đọc công chúng hơn chục tập thơ, gắn bó với thể thơ truyền thống của dân tộc, mới đây nhà thơ Nguyễn Thế Kiên ra mắt tập Trường ca “68 nhánh cỏ thi”. Mượn hình ảnh cỏ thi (Tức thi thảo) loài cỏ họ cúc, vừa thiêng liêng vừa gần gũi, tác giả tự viết lời giới thiệu đầu cho tập sách. Ngoài 7 chương gồm 48 khúc với 772 câu thơ lục bát liền vần, liền mạch, tác phẩm còn có hai phụ bản gồm 20 bài thơ, nhà thơ Nguyễn Thế Kiên cũng dành 1/3 số trang in của “68 nhánh cỏ thi” ghi lại những suy nghĩ, cảm nhận của bạn hữu văn chương về tập trường ca của anh
Nhạc sĩ Phú Quang ra đi trong khi chùm 5 tác phẩm viết về Hà Nội của ông vẫn đang trong quá trình xét tặng giải thưởng Nhà nước. Trước đó, vào năm 2014, ông được vinh danh là “Công dân ưu tú Thủ đô” và cuối năm ngoái, được trao Giải thưởng Lớn của Giải thưởng Bùi Xuân Phái - Vì tình yêu Hà Nội. Trong gia tài âm nhạc của Phú Quang, nổi tiếng nhất phải kể đến loạt ca khúc trữ tình, đặc biệt là về Hà Nội và mùa thu.Song hành với mỹ cảm âm nhạc, nhịp điệu và ngôn từ thơ ca có một sức hút đặc biệt với Phú Quang. Dường như trong sâu thẳm tâm hồn người nhạc sĩ luôn có sự khao khát âm nhạc của mình được đồng điệu, giải tỏa và hợp lưu với thơ ca. Bên cạnh những bản nhạc phim, các bản khí nhạc, nhạc không lời và ca khúc tự viết lời, các ca khúc phổ thơ của nhạc sĩ Phú Quang có ảnh hưởng sâu rộng trong công chúng yêu âm nhạc. Tên tuổi của các nhà thơ Phan Vũ, Dương Tường, Hoàng Hưng, Phạm Thị Ngọc Liên, Hồng Thanh Quang, Giáng Vân, Thảo Phương, Thanh Tùng, Nguyễn Trọng Tạo, Hữu Thỉnh thêm sâu đậm trong làng thơ qua sự chắp cánh của âm nhạc Phú Quang.
Nhắc đến Ma Văn Kháng là nhắc đến một cây bút văn xuôi có sự nghiệp sáng tác dày dặn, đồ sộ với chiều dài hơn nửa thế kỷ, khởi từ truyện ngắn đầu tay mang tên Phố cụt đăng báo Văn học năm 1961. Các tác phẩm của ông phản ánh nhiều giai đoạn lịch sử của đất nước với hai cảm hứng nổi trội là cảm hứng sử thi và cảm hứng thế sự đời tư. Nhân dịp tròn 35 năm kể từ Đổi mới 1986 đến nay, chương trình Đôi bạn văn chương lần này muốn dành một cuộc trò chuyện về hai tiểu thuyết của Ma Văn Kháng đã từng tạo được nhiều dấu ấn sâu đậm trong lòng đông đảo độc giả. Đó là hai tác phẩm Mùa lá rụng trong vườn và Đám cưới không có giấy giá thú.
"Sinh ra và lớn lên ở Gia Lai, dấu ấn con người, vùng đất Tây Nguyên in hằn trong sáng tác của nhà thơ Ngô Thị Thanh Vân. Những trang thơ của chị đượm sắc hoa dã quỳ, nắng gió và bụi đỏ cao nguyên. Đọc lại bao nhiêu câu thơ cũ, mới là gợi lại bấy nhiêu ký ức xa xăm"