Văn học Đọc truyện đêm khuya Tiếng thơ Tìm trong kho báu

2021

Nhân vật trong truyện ngắn “Vết sẹo” rõ là một phụ nữ vô cùng xinh đẹp quyến rũ. Cô ta rất biết vũ khí lợi hại của mình với đàn ông. Quen được yêu chiều, được si mê, được cánh đàn ông tôn thờ, qui phục cô ta dường như không có khái niệm trân quí tình cảm mà thậm chí còn trở nên ngông cuồng, chớt nhả, đùa cợt tình cảm của những kẻ si mê mình : ví dụ muốn bọn họ chứng tỏ tình cảm bằng cách thách đố nhảy xuống biển, hay ăn cắp một vật gì….Hơn thế nữa cô là tipe phụ nữ buông thả. Thay người yêu như thay áo. Một con người luôn muốn “hôm qua không giống hôm nay, hôm nay phải khác ngày mai’’. Điều này cũng không đặc biệt gì lắm với lối sống phóng túng kiểu phương Tây. Cho đến một ngày biến cố xảy ra. Chi tiết vết sẹo ở đuôi mắt của Natasa dẫn đến câu chuyện về trò chơi Cúc cu do cô ta nghĩ ra, ba người đàn ông tham gia trong một cuộc trốn tìm có súng. Kết cục hai người chết một người bị thương. Có thể nói sự việc đó giống như giọt nước làm tràn ly cho thấy sự trả giá, hệ quả ghê gớm của thói ngông cuồng, rồ dại của cô ả. Nó đi quá giới hạn cho phép chở thành tội ác, dằn vặt con người suốt đời. Natasa trở nên nghiện rượu. Với truyện ngắn này đặc biệt qua nhân vật chính Natasa và nhân vật “tôi” – người kể chuyện, tác giả cho thấy tài phân tích tâm lý nhân vật, quá trình vận động, biến chuyển nội tâm, lý giải tại sao nhân vật Natasa lại có hành động, thú chơi ngông cuồng, cực đoan như vậy . Vì những người đàn ông đã nuông chiều, đã dung túng làm hư cô. Tác giả phân tích phải chăng những người yêu nàng cũng có lỗi. Cuối truyện nhà văn còn mổ xẻ cả nội tâm nhân vật tôi. Sự tự vấn của nhân vật “tôi” “Muốn trừng phạt việc nàng bỏ rơi, Muốn chờ một tai họa xảy đến với nàng”. Truyện cho các bạn trẻ bài học về tình yêu- thứ tình cảm rất cần được trân quí.

Tú Xương – Trước bản thân và cuộc đời 5/8/2021

Mang tâm trạng của kẻ sĩ “Tài cao, phận thấp, chí khí uất”, nhà thơ Tú Xương đã sáng tác những áng thơ Nôm giàu màu sắc hiện thực, phản ánh cái tôi cá nhân với những nỗi bức bối trước xã hội, thời đại. Buổi “Tìm trong kho báu” hôm nay đi vào thái độ thẳng thắn của nhà thơ – công dân Tú Xương trước thực trạng, con người xã hội giao thời. Cũng từ đó, nhìn ra những đặc sắc và cả mặt trái của lối tư duy, lối sáng tác đi đến cực điểm trào phúng của ông Tú Thành Nam

Mai Văn Phấn – Từ cõi quen vào cõi khác 5/8/2021

Nói đến Mai Văn Phấn là nói đến một nhà thơ Việt Nam đương đại có các ấn phẩm thơ được dịch và xuất bản ở nước ngoài nhiều nhất. Thơ ông được dịch ra 36 thứ tiếng với 25 ấn phẩm được xuất bản ở nước ngoài. Hơn 50 tuyển tập thơ và tạp chí quốc tế đã in thơ của ông. Nói đến Mai Văn Phấn cũng là nói đến một hành trình thơ với nhiều bứt phá, nỗ lực đổi mới và sáng tạo không ngừng nghỉ để mang tới những rung cảm mới mẻ cho người đọc, không chấp nhận sự lặp lại chính mình hay những nhàm chán dễ dãi. Chương trình Đôi bạn văn chương lần này muốn dành một cuộc trò chuyện về chân dung thơ Mai Văn Phấn để nhìn lại một hành trình thơ ông với tên gọi: Mai Văn Phấn – Từ cõi quen vào cõi khác.

Cười Tú Xương - Một trào phúng buồn 3/8/2021

Trên bình diện so sánh giọng cười trong thơ ca Quốc âm thời trung đại, PGS.TS Đỗ Lai Thúy cho rằng thơ Việt chỉ có ba tiếng cười đáng kể và đáng nể. Đó là tiếng cười Xuân Hương, tiếng cười Nguyễn Khuyến và tiếng cười Tú Xương. Tiếng cười Hồ Xuân Hương không phải cái cười đả kích, cười nhằm thủ tiêu đối tượng, mà là cái cười phồn thực, của niềm vui sống, cười để góp phần xây dựng một cuộc sống luôn sinh sôi nảy nở. Cùng là giọng cười của nhà nho nhưng do quan điểm, xuất thân, hoàn cảnh sống, tiếng cười của nhà thơ Nguyễn Khuyến và nhà thơ Tú Xương cũng có khác biệt. Nếu cụ Tam Nguyên Yên Đổ xuất thân ở nông thôn, thi đỗ ra làm quan, nhìn xã hội bằng con mắt của đạo đức, nhân tình thế thái. Thì cụ Tú Thành Nam lại là một thị dân, thất thế đường khoa cử và quan tâm tới sự đổi thay của văn hóa. Từ đây, PGS.TS Đỗ Lai Thúy khẳng định tiếng cười trong thơ Tú Xương là “một trào phúng khác” – “Một trào phúng buồn”

"Thu của ngàn năm trước": Cổ tích tình người 2/8/2021

Có những điều khi đã thành dĩ vãng, thật xa xôi, không thể trở lại, ta mới thấy nhớ tiếc. Ai bảo người giàu, người thành đạt không có nỗi lo, không có nỗi buồn, không khi nào có thời giờ để trống vắng, lạc lõng. Nhìn bề ngoài, cuộc sống của nhân vật Long quá đủ đầy, gia đình, danh vọng, tưởng chẳng có gì đáng để phiền muộn. Thế nhưng, đi vào thẳm sâu, ngóc ngách tâm hồn mới thấy những khoảng trống khó lấp đầy. Những dòng tin nhắn của một người phụ nữ bí ẩn gửi đến mỗi ngày trong suốt nửa năm trời đã giúp Long trấn tĩnh, dịu lại những cảm xúc đời thường khô khan, đổi trao, sòng phẳng. Một hành động giản dị nhưng mấy ai đủ tấm lòng, đủ kiên nhẫn. Thì ra giữa cuộc đời quay cuồng xuôi ngược vẫn hiếm hoi còn những người như vậy. Long đã đón nhận niềm vui, động lực ấy như lẽ thường cho đến lúc nhận ra người phụ nữ nhắn tin cho mình mỗi ngày chính là người nữ tạp vụ tận tụy như một hắt bóng khiêm nhường, nhỏ bé. Chị đã soạn thảo những tin nhắn để nhờ con gái đều đặn gửi đi hàng ngày dù không còn trên cõi đời. Một phụ nữ đơn thân, bất hạnh, nhỏ nhoi mang trái tim vị tha đã an ủi, vỗ về người đàn ông cô độc dẫu giàu sang, danh vọng. Hẳn khi nghĩ về chị, về những điều chị đã làm, dù chị không còn nữa, với niềm trân quý, nhân vật Long sẽ có động lực sống tiếp, sống ý nghĩa hơn những ngày mới. Câu chuyện như cổ tích ấy dưới ngòi bút vừa đời thường vừa sâu lắng của nhà văn Thu Trân đã tìm được lối đi vào tâm hồn người đọc, người nghe – Trong cảm giác bồi hồi, xao động đọng lại sau những dòng kết của thiên truyện...(Lời bình của BTV Võ Hà)

Thơ Nguyễn Thành Phong: Dằng dặc những nỗi đời 2/8/2021

10 năm như tự nhận “Đã đủ nhiều trải nghiệm, lắm niềm vui, cũng không ít cay đắng, nhọc nhằn”, sau không ít thúc giục của bạn bè, đồng nghiệp và của chính nội tại bản thân, nhà thơ Nguyễn Thành Phong đã xuất bản tập thơ “Đêm ngồi ngã ba sông”. Đây là một tập thơ đặc biệt đối với nhà thơ Nguyễn Thành Phong. Bởi như ông đã tâm sự đã biết bao lấn cấn, nghi ngại vì đó là “tập thơ không giống như các tập thơ vô lo nghĩ trước đây”.

“Hương của một đời": Buồn vui kiếp người 30/7/2021

“Hương của một đời” viết về cuộc đời của một người bình thường. Một người như chị Điền ai cũng có thể gặp và ai cũng có thể quên. Chị là một bông hoa không hương sắc cũng chẳng phải người khéo léo giỏi giang, miệng lưỡi sắc sảo để người ta chú ý, lưu tâm. Và cũng bởi vì thế, trước bi kịch của đời mình, chị nhẫn nại và cam chịu. Gặp phải bất hạnh trong hôn nhân, chị trách mình trước tiên vì đã chọn Hải mà không tìm hiểu gì nhiều. Biết con trộm đồ của bạn, chị trách mình không cho con một gia đình hoàn chỉnh. Cả đời chị Điền là cả một đời tự trách, không muốn phiền lụy ai, chỉ lo sống cho gia đình mà quên mất bản thân mình. “Hương của một đời” có cách viết dung dị, không hề lên gân. Có cảm giác tác giả đang kể lại câu chuyện của một người bạn hơn là viết một truyện ngắn có lớp lang. Từ điểm nhìn khách quan của nhân vật “tôi” là cô bạn tên Hoài, nhà văn Phan Mai Hương dường như đã tô đậm thêm sự bình thường đến mức vô danh, sự lặng lẽ đến mức cam chịu của chị Điền. Truyện kết buồn nhưng phải chăng đấy cũng có thể là sự giải thoát cho nhân vật chính khỏi một kiếp người buồn tủi nhiều hơn hạnh phúc chăng?

“Một khúc sông sâu”: Vết thương lòng chẳng bao giờ lành 26/7/2021

Câu chuyện kể về tình yêu ngang trái của người lính qua lời kể của người em trai cho con trai thật ám ảnh và day dứt. Còn gì đau đớn hơn khi người đàn ông đang ôm súng ngoài chiến trường thì biết vợ mình ở nhà tằng tịu với người đàn ông khác. Đau đớn hơn nữa là người phụ nữ ấy kiên quyết chạy theo những mê lầm dục vọng một cách công khai trắng trợn. Vì lý do gì mà người đàn ông ấy lại tha thứ cho vợ hết lần này đến lần khác. Để giữ một gia đình cho con? Hay vì hoàn cảnh xuất thân không thể có hai chữ ly hôn trong lý lịch. Hay vì yêu, vì sự nhẫn nhịn bao dung của một người lính? Câu trả lời lại nằm cả ở sự im lặng triền miên của người đàn ông này. Một sự im lặng đau đớn để các con trưởng thành. Bây giờ người lính ấy đã già. Chỉ còn lại những tiếng thở dài hắt ra tội nghiệp từ hai phía. Người lính ấy đau nỗi đau của riêng ông. Người phụ nữ đi qua bao sai lầm cũng đã biết ân hận. Nhưng nỗi ân hận muộn màng quá. Khi nỗi đau kia đã thành sẹo mất rồi. Câu chuyện khoan xoáy vào quá khứ, vào sự bội bạc mà rốt cuộc, phải nhờ đến sức tàn rữa của thời gian thì người ta mới có thể đi qua khúc sông sâu của đời mình, nguôi ngoai, không còn oán hận, đau buồn, bằng lòng với tuổi già và chờ đợi cái điều ắt rồi sẽ tới: cái chết.“Đến một lúc nào đó, ngay cả sự rõ ràng người ta cũng không để tâm nữa thì còn sá gì đau đớn. Và nỗi niềm kia đã hóa thạch mất rồi”. Câu cảm thán của người lính cứ ám ảnh, day dứt mãi, một vết thương lòng chẳng bao giờ lành…(Lời bình của BTV Vân Khánh)

Từ Nam Cao đến Nguyễn Huy Thiệp-Chặng dài cho những kiệt tác 22/7/2021

Nhìn lại tiến trình truyện ngắn Việt Nam hiện đại thế kỷ XX, có thể thấy nổi lên hai gương mặt vô cùng ấn tượng. Nam Cao đại diện cho nửa đầu thế kỷ và Nguyễn Huy Thiệp đại diện cho nửa cuối thể kỷ. Nam Cao và Nguyễn Huy Thiệp kể từ khi xuất hiện đến nay cũng là những tác giả được dư luận đặc biệt quan tâm, trở thành đề tài nghiên cứu của nhiều luận văn, luận án, chuyên luận. Nhân dịp kỷ niệm tròn 70 năm ngày mất nhà văn Nam Cao (1951 - 2021) và nhà văn Nguyễn Huy Thiệp cũng vừa mới đi xa, chương trình Đôi bạn văn chương lần này xin được gửi tới quý vị một cuộc trò chuyện mang tên Từ Nam Cao đến Nguyễn Huy Thiệp, để một lần nữa nhìn nhận lại những thành tựu tác phẩm của hai nhà văn, đồng thời thấy được những tương đồng và khác biệt thú vị của hai văn tài, đã tạo thành hai phong cách khó trộn lẫn trong văn xuôi Việt Nam hiện đại.

"Chuyện tình làng Sầu nghe ở Budapest": Câu chuyện tình trái ngang 19/7/2021

Câu chuyện chúng ta vừa nghe có khoảng thời gian trải dài qua 20 năm. Cách dẫn truyện tạo được không khí tự nhiên, lôi cuốn, xen lẫn những hồi hộp thú vị qua lời kể của nhân vật Hảo, xưng tôi. Hảo kể lại câu chuyện của mình với người bạn cùng phòng và đồng thời câu chuyện ấy được gửi tới tất cả những người nghe, người đọc. Đúng như tên của tác phẩm đã bộc lộ, hạt nhân chính của truyện ngắn này là câu chuyện tình giữa Hảo và Mận, một chuyện tình sinh ra vừa như một bất ngờ, vừa như một tất yếu, vừa như một run rủi trong cái đêm ở làng Sầu thời chiến. Cái đêm ngủ với Mận đã qua đối với Hảo như một giấc mơ, một tưởng tượng, một cái gì mờ ảo, không rõ ràng, khó nắm bắt. Và rồi những bộc lộ của Mận sau đó với Hảo có lẽ đã xác tín hơn trong anh về một mối tình có thật, một đêm yêu đương có thật. Nhưng bất ngờ hơn cả là giọt máu Hảo đã để lại cho Mận, để rồi 20 năm sau , khi Mùi, con gái Mận đỗ đại học ở Hà Nội thì Mận mới có một đêm hạnh phúc thứ hai được bên người mình yêu. Chiến tranh đã tạo nên quá nhiều những éo le và trớ trêu. Chúng ta có nên trách Hảo, dù biết Mận có chồng đang đi bộ đội mà vẫn không kiềm chế được cảm xúc của bản thân, khiến Mận có thể phải mang tiếng xấu với gia đình, làng xóm? Chúng ta có cảm thấy nỗi đau của Kỳ, người chồng chính thức của Mận, trở về từ chiến trường với mảnh đạn trong đầu rồi sau đó lao xuống giếng kết thúc cuộc đời? Có những điều mãi mãi không thể nói ra, chỉ mỗi người tự biết với lòng mình và cố gắng sống sao cho tốt hơn mỗi ngày, sống có trách nhiệm hơn với những người xung quanh, những người mình đã từng yêu và cũng yêu thương mình. Sự thành đạt của Mùi, con gái Mận và Hảo có lẽ là một điểm sáng quan trọng trong phần kết thúc của truyện, gieo vào mỗi chúng ta những ấm áp và tin yêu. Câu chuyện tình dù trái ngang nhưng cũng đem đến những hạnh phúc không nhỏ cho mỗi người trong cuộc và biết đâu nó còn tiếp thêm không ít sức mạnh để một người phụ nữ có thể vượt qua bao năm tháng đằng đẵng, mòn mỏi chờ người chồng từ chiến trường trở về. Cái đúng và cái sai trong mỗi hành trình của cuộc đời nhiều khi chỉ mang ý nghĩa tương đối mà thôi. Chính sự bất toàn và không định trước mới làm nên một thứ mà chúng ta vẫn quen gọi là Số Phận. (Lời bình của BTV Đỗ Anh Vũ)

"Con Đốm”: Tình cảm con người và loài vật 16/7/2021

Truyện ngắn sinh động giàu cảm xúc về cuộc sống của người dân ở nơi hậu phương trong bối cảnh của cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ cứu nước. Nhân vật chính của câu chuyện là chú chó Đốm để tác giả nói tới tình cảm con người và loài vật trong chiến tranh. Đốm là chú chó thông minh, tài giỏi và trung thành. Đốm đã 2 lần lập công lớn khi giúp lính biên phòng và dân quân tóm gọn 2 tên biệt kích và 1 tên giặc lái. Khi cậu chủ là Đoàn ra trận thì Đốm trở thành người thân duy nhất của chị Vinh. Đốm chia sẻ niềm vui, nỗi buồn, nỗi nhớ người thân của chị Vinh. Chú chó là người bạn lúc chị Vinh cô đơn nhất, là người bảo vệ chị Vinh trong ngày tháng anh Hoàng và Đoàn xa cách. Lồng ghép trong câu chuyện về chú chó Đốm là cuộc sống chiến đấu, lao động của người dân nơi hậu phương trong chiến tranh. Cuộc sống của người dân cũng gian khổ không kém những người lính chiến đấu ngoài mặt trận. Cuộc sống vừa lao động sản xuất để chi viện cho chiến trường vừa chiến đấu chống lại sự phá hoại của địch được miêu tả qua những lần bắt giặc lái, bắt lính biệt kích Hay những phút yếu lòng, cô đơn của người phụ nữ có chồng biền biệt nơi phương xa. Nếu không có Đốm thì có lẽ chị Vinh đã không giữ được mình trước tình cảm của anh phó phòng văn hóa trẻ trung, ngọt ngào. Tình người, tình đời và cả tình cảm vật nuôi được thể hiện qua nhiều chi tiết của truyện ngắn. Việc chị Vinh chăm sóc chu đáo cho con Đốm không chỉ thể hiện tình cảm của chị với con vật trung thành, gắn bó mà còn gửi gắm tình cảm của cô với người thân nơi chiến trận. Nhiều chi tiết xúc động về tình cảm của Đốm với chủ của mình như việc nó liếm di ảnh của Đoàn khi đưa người lính đã hi sinh về quê hương. Hay chi tiết Đốm buồn chán nằm chết trên mộ chủ mang đến nhiều xúc động cho người đọc, người nghe. Truyện ngắn cũng có chi tiết khá khôi hài khi anh Hoàng bao năm chiến đấu ác liệt ngoài chiến trường lành lạnh trở về thì lại bị thương vì chó nhà mình cắn. Với giọng văn dung dị mà giàu cảm xúc, cách lựa chọn chi tiết khá đặc sắc đã khiến truyện ngắn “Con Đốm” của tác giả Nguyễn Hùng Sơn để lại nhiều ấn tượng với người đọc, người nghe.

Nhà thơ Lữ Mai: Tiếng thơ tri ân qua "Chư Tan Kra mây trắng" 15/7/2021

Với tâm thế từng trải, là người lính, người trong cuộc, những trang thơ viết về đề tài thương binh, liệt sĩ đương nhiên sẽ có bề dày về mặt thông tin, cảm xúc. Vậy nhưng thế hệ cầm bút trẻ sinh trưởng sau chiến tranh vẫn có tác phẩm chất lượng lấy cảm hứng từ những người lính đã ngã xuống vì hòa bình Tổ quốc. Mới đây, Trường ca “Chư Tan Kra mây trắng” của nhà thơ trẻ Lữ Mai đã ra mắt và tạo hiệu ứng ấn tượng với độc giả. Trên nền câu chuyện về “Trung đoàn mũ sắt” 209 thuộc Sư đoàn 312 với những cựu chiến binh “dối già” đi tìm hài cốt đồng đội, tác phẩm của Lữ Mai thiết thực tri ân thế hệ cha anh một thời hào hùng cũng đầy hi sinh, mất mát.

Nhà thơ Tú Xương và tấm tình trong thơ Nôm viết về vợ 14/7/2021

Càng đi vào các sáng tác cụ thể của nhà thơ Tú Xương, chúng ta càng nhận ra đằng sau giọng điệu bỡn cợt, giễu nhại,ngạo đời là những nỗi niềm khôn tả. Có những bài thơ Nôm tưởng trái khoáy, lạ đời nhất ngẫm ra vẫn là xuất phát từ một tấm tình đậm sâu. Chương trình “Tìm trong kho báu” hôm nay, mời Quý vị và các bạn đi vào những vang hưởng trữ tình đáng trân trọng ấy.

"Trở về xóm Doi": Những mảnh vỡ ký ức 13/7/2021

Ngay từ nhan đề, “Trở về xóm Doi” của tác giả Sơn Trần đã báo trước một chuyến đi trở về nơi chốn cũ – nơi nhân vật “tôi” sinh ra và lớn lên. Kí ức dần hiện về từ tên xóm, tên người. Ở cái doi cát chồm ra khỏi bờ sông là là bao nhiêu chuyện đời éo le: chị Sa xinh gái đi làm bia ôm mong đổi đời, ông thầy cúng tên Nhịn hóa ra là một tay biến thái chuyên nhắm vào đám thanh niên trai tráng để làm trò xằng bậy. Nhân vật “tôi” thì mắc kẹt trong tình cảm tuổi mới lớn với Hiền, con gái ông Nhịn. Truyện viết có lớp lang. Các tình tiết đan vào nhau, cùng với những mối quan hệ của nhân vật khiến mọi chuyện không được nói ra một cách rõ ràng mà như phủ lên một lớp sương huyền ảo. Truyện ngắn, vì thế, mà vừa nhuốm màu kí ức, vừa như một cơn mộng mị kéo dài, không có cách gì thoát ra. Mỗi nhân vật trong “Trở về xóm Doi” dường như đều có một góc khuất riêng, không dễ tỏ bày. Với ông Nhịn, đó là một bí mật. Với nhân vật “tôi”, đó là một kí ức kinh hoàng. Còn với Hiền, với chị Sa, rất có thể đấy là ám ảnh về phận nghèo, mà tiếc thay, lối thoát mà cả hai lựa chọn lại là đi làm tay vịn, rồi đi lấy chồng chung ở xứ Hàn… Truyện có kịch tính, có cao trào, nhưng có cảm giác tác giả không đẩy đến cùng để nhân vật giải quyết mâu thuẫn, mà phần lớn để họ trốn chạy với những câu hỏi chưa tìm được lời đáp.

Nhà thơ Tú Xương với thú hát cô đầu 8/7/2021

Sinh thời, dù gia cảnh không lấy gì làm sung túc, nhà thơ Tú Xương vẫn nức tiếng là một trong những tay chơi đất Thành Nam. Chẳng thế mà trong bài “Tự trào”, giọng thơ ông ngất nghểu: “Lúc túng toan lên bán cả trời/ Trời cười thằng bé nó hay chơi/ Cho hay công nợ âu là thế/ Mà vẫn phong lưu suốt cả đời”. Chương trình “Tìm trong kho báu” hôm nay đi vào câu chuyện thú hát cô đầu; Đồng thời phác lại một phần bối cảnh làm nên con người nhà nho hành lạc trong sáng tác Quốc âm của nhà thơ Tú Xương.